15 - 11 - 2016
به بهانه روز جهانی الکترونیک هواپیمایی
«جهان صنعت»- سامانههای راداری، سامانههای کمکناوبری، هدایت ماهوارهای، سامانههای ارتباطی خلبان با مراقبت پرواز، ارتباطات عملیات زمینی، ارتباطات ماهوارهای، سامانههای بازرسی و امنیت فرودگاهی و…
این واژهها و عبارتهای آشنا را بارها و بارها شنیده و خواندهایم و شاید هم از خود پرسیدهایم این سیستمها و سامانهها چگونه تهیه میشوند؟ چگونه پشتیبانی، نگهداری و رفع عیب میشوند و در نهایت چگونه بروز میکنند؟
شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی ایران از نهادهای زیرمجموعه وزارت راهوشهرسازی بوده که بخشی از وظایف آن نگهداری فرودگاهها و ارائه سرویس ناوبری، راداری و ارتباطی به شرکتهای هواپیمایی و سایر مجموعههای دارای مجوز از سازمان هواپیمایی کشوری است. سیستمها و دستگاههایی که در این امر خطیر مشارکت دارند، سامانههای CNS نام دارند که مخفف Communication، Navigation و Surveillance هستند. تهیه، پشتیبانی، نگهداری و رفع عیب از سامانههای CNS مطابق با استانداردهای روز دنیا و سازمان جهانی هواپیمایی کشوری (ICAO) بخشی از وظایف تخصصی کارشناسانی است که نهادهای بینالمللی یک روز را جهت قدردانی از این عزیزان تحت عنوان ATSEPا
(Air Traffic Safety Electronic)، قرار دادهاند. در ادامه به اجمال در خصوص این سامانهها توضیحاتی میدهیم.
ارتباطات
در حوزه ارتباطات، یکی از ضروریترین نیازها مکالمه بین خلبانها و واحدهای هوانوردی زمینی است به نحوی که فرآیند مدیریت و کنترل ترافیک هوایی و جریان حرکتی سریع هواپیماها با در نظر گرفتن استانداردهای بسیار سختگیرانه ایمنی هوانوردی به اجرا درآید. ارتباطی دوطرفه و بهنگام بین خلبانها و مراکز هوانوردی که بتواند در تمام نقاط آسمان فضای کشور و در هر ارتفاعی این زنجیر محکم ایمنی را حفظ کند.
در این خصوص ارتباط خلبان با برج مراقبت پرواز و مرکز کنترل فضای کشور از زمان آغاز تا انتهای مراحل پروازی توسط ایستگاههای رادیویی تامین و مهیا میشود. با توجه به حساسیت این نوع ارتباط رادیویی، هرگونه اختلال یا افت کیفیت سیگنال رادیویی، تاثیر بسزایی بر امر ایمنی پروازها دارد. این تجهیزات توسط متخصصان الکترونیک هواپیمایی به صورت مداوم، مورد بررسی قرار میگیرند تا با کیفیت مناسب ارائه خدمات داشته باشند.
با توجه به افزایش تعداد پروازها از فضای کشور عزیزمان، اهمیت و حساسیت این نوع ارتباط کلامی رادیویی، بیشتر شده است.
همچنین در بخش ارتباطی علاوه بر ارتباطات کلامی نیاز است که با افزایش ترافیک هوایی، سیستم مدیریت ترافیک هوایی نیز دگرگون شود. این ارتقا، نیازمند یکپارچهسازی و تمرکز بستر تبادل اطلاعات هوانوردی بین تجهیزات مستقر در هواپیما و سیستمهای زمینی است. با یکپارچهسازی بسترهای ارتباطی و با استفاده از تکنولوژیهای پیشرفته مخابراتی، یک شبکه مبتنی بر استانداردهای IP برای تبادل دیتا و اطلاعات هوانوردی بین ایستگاههای زمینی با مرکز کنترل و همچنین با تجهیزات نصبشده در هواپیما، تشکیل شده است.
ناوبری
سامانههای کمکناوبری به دو بخش زمینی و ماهوارهای تقسیمبندی میشوند. سامانههای کمکناوبری زمینی شامل سیستمهایی که از نقاط مشخص روی زمین امواج خاصی پخش میکنند که هواپیما با دریافت آن میتواند موقعیت خود را بیابد. این سامانهها با توجه به ضرورتهای لازم، تکنولوژی ساخت و محیط اطراف دارای دقتهای متفاوتی هستند. دقیقترین آنها ILSنام دارد. این سیستم در مرحله پایانی پرواز (نشستن) Landingاز فاصله حدود ۵۰ کیلومتری مانده به فرودگاه با ارائه شیب فرود و امتداد خط وسط باند، با دقت قابل قبولی هواپیما را هدایت میکند. در شرایطی که خلبان دید کافی ندارد (وجود مه، گردوغبار و…) این دستگاه کارایی بسیار بالایی دارد.
از طرفی اما هدایت هواپیما میتواند براساس دستگاههایی باشد که اطلاعات موقعیتی خود را از فضا و از طریق ماهوارهها دریافت میکنند. دقت این سامانهها نیز میتواند با توجه به ضرورتهای لازم و استفاده از دستگاههای افزایش دقت متغیر باشد. از آنجا که نصب و نگهداری سیستمهای زمینی هزینهبر بوده و استفاده از آنها نیز دارای محدودیتهایی است، رویکرد دنیا به سمت استفاده از سامانههای مبتنی بر ماهواره (Satellite Base) است.
راداری
از آنجایی که در جوامع هوانوردی بینالمللی بیشترین توجه به ایمنی و سلامت پرواز است بنابراین سامانههای نظارت بر ترافیک هوایی و عملیات پروازها نیز در همین راستا از سیستمهای نوین و تکنیکهای مطلوب استفاده کرده و سعی بر آن است که نظارت بر عملیات پروازی دقیقتر و با امکانات بالاتر به همراه کاهش خطا و افزایش ایمنی صورت گیرد.
در سامانههای نظارت هوانوردی پس از دریافت اطلاعات از سنسورهای رادار باید پردازشگرها، موقعیت اهداف را محاسبه کرده و برمبنای نیازهای هوانوردی به خروجیهای مختلفی ارائه کند. درگذشته که از سیستمهای کامپیوتری استفاده نمیشد، تعیین موقعیت اهداف برمبنای گزارشات خلبان صورت میگرفت و مراقبین پرواز با توجه به گزارشات دریافتی به کنترل ترافیک فضا میپرداختند، این نوع نظارت وابسته به گزارشات خلبانان بود. مشخصات این نوع نظارت عبارت است از: وابسته، غیرخودکار، نیاز به همکاری خلبان بعد از بهکارگیری تکنیکهای راداری که جهت به دست آوردن موقعیت اهداف مورد استفاده قرار میگیرد، استفاده از آنها در ساختار نظارت هوانوردی کشوری نیز متداول شد و از دو رادار اولیه و ثانویه استفاده میشود.
رادارهای نظارت اولیه: از آنجایی که این رادار برمبنای ارسال امواج الکترومغناطیسی از آنتن در فضا و انعکاس امواج از موانع و در نهایت محاسبه موقعیت تصویر هدف روی زمین عمل میکند در این نوع رادارها میتوان برخی پدیدههای هوا را نیز با دستهبندیهای خاص رهگیری کرد.
رادارهای ثانویه: مبنای موقعیتیابی این نوع رادار برمبنای ارسال سوال و دریافت پاسخ از هواپیماهای مجهز به دستگاه پاسخگو است از آنجایی که بهصورت اولیه دو سوال کد شناسایی و ارتفاع از اهداف پرسش میشود بنابراین موقعیت ارتفاع نیز به دست خواهد آمد.
در حال حاضر سامانه اتوماسیون رادار مرکز کنترل با بهرهگیری از ۱۶ سنسور راداری و شش سامانه اتوماسیون رادار تقرب در فرودگاههای کشور فعال است و به تمام پروازهای داخلی و عبوری از فضای کشور سرویسهای لازمه را مطابق با مقررات و استانداردهای سازمان بینالمللی هواپیمایی کشوری ارائه میکند.
تجهیزات بازرسی و امنیت فرودگاهی
امنیت در لغت به معنی حالت فراغت از هرگونه تهدید یا حمله یا آمادگی برای رویارویی با هر تهدید و حملهای است و در این میان حفظ امنیت فرودگاهی که بهنحوی به امنیت ملی کشورها گره خورده است امری لازم و ضروری است.
امنیت فرودگاهی به روشها و تکنیکهایی اشاره دارد که جهت حفاظت از فرودگاهها و در معنایی وسیعتر حملونقل هوایی از دسترس تبهکاران و تروریستها مورد استفاده قرار میگیرند. هر سال میلیونها مسافر با هواپیماهای مسافربری در سراسر جهان جابهجا میشوند و تقریبا به همین تعداد بار جابهجا میشود. وجود چنین جمعیتی در پایانههای هوایی هدف طبیعی برای تروریسم به شمار آمده و بدیهی است فرودگاهها به تجهیزات حفاظتی و امنیتی مجهز شوند.
مطابق مقررات سازمان جهانی هواپیمایی کشوری به منظور پیشگیری از مداخله غیرقانونی و بروز خطرات احتمالی باید تجهیزاتی جهت بازرسی افراد، بازرسی بار همراه و غیرهمراه مسافر، سامانههای نظارتی در محیط ترمینال و اطراف و سامانههای نظارتی جهت ورود غیرمجاز به محدوده پروازی نصب و بهرهبرداری شوند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد