23 - 05 - 2017
بهترین تصویرگر فرهنگ ایران
مراسم نکوداشت پرویز کلانتری همزمان با نخستین سالگرد درگذشت این هنرمند نقاش، گرافیست و نویسنده، در تالار استاد شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد. همزمان با برپایی این مراسم نمایشگاهی از نقاشیهای این هنرمند فقید در خانه هنرمندان ایران برپا شد.
در ابتدای این مراسم محمد سریر، رییس شورای عالی خانه هنرمندان ایران- با بیان خاطره نخستین دیدارش با پرویز کلانتری گفت: من در شمار نسلی قرار نمیگیرم که پرویز کلانتری برای کتابهای درسی آنها تصویرسازی کرده است بنابراین دیرتر با او آشنا شدم و آشنایی ما به ۴۰ و چند سال پیش و به واسطه ضبط آلبومی توسط شاگردان هنرستان ثمین باغچهبان و همسرش در وین باز میگردد.
او با بیان این مطلب که پرویز کلانتری در زندگیاش انسان خاصی بوده است، گفت: کلانتری از جمله کسانی است که در زندگیام تاثیر عمیقی گذاشته است. نقاشی و تصویر سازیهای او بی نظیر بود و هر وقت حرف از این هنر میشود اولین نقاشیهایی که به خاطرم میآید نقاشیهای اوست. فکر نمیکنم او از میان ما رفته؛ برای من اینگونه است که پرویز کلانتری به مسافرتی رفته و باز میگردد و نمیتوانم فکر کنم در کنار ما نیست.
این آهنگساز ادامه داد: راز آثار کویر پرویز کلانتری ذات بکری است که در این آثار نشان میداد و اینکه توانسته بود طبیعت مهربان را به تصویر بکشد. این آثار در ذهن من و بسیاری کسان دیگر آثاری درخشان است. حضور ماندگار او یگانه است و کاش میشد صداقتش را مانند تابلوهایش جایی نصب کرد تا همواره آن را ببینیم و از آن یاد کنیم.
آغداشلو: کلانتری یک فرشته بود
آیدین آغداشلو نیز با بیان این مطلب که عمر دراز، دردسرها و مصایب بسیاری با خود همراه دارد و یکی از آنها از دست دادن دوستان صمیمی است، گفت: متاسفانه من در این سالها بسیاری از کسانم مانند کیارستمی و کلانتری را از دست دادهام.
این نقاش هنرمند افزود: کیارستمی همیشه میگفت لطفا تو بعد از من بمیر چون بعد از تو من سخت بتوانم درباره تو حرف بزنم اما تو خوب میتوانی حرف بزنی. هر چند هیچوقت فرصت نشد درباره او خوب حرف بزنم اما درباره کلانتری باید بگویم او یک فرشته بود و ما در زندگی روزمره آنچنان سرمان در بند و گیر اضطرابهای بیاهمیت و خوشیهای پیش پا افتاده است که کمتر مجال پیدا میکنیم سرمان را بالا بگیریم و این فرشتههای در حال رفت و آمد را ببینیم.
آغداشلو با بیان این مطلب که به یاد ندارد اولین و آخرین بار کی کلانتری را دیده است، گفت: اما خوب میدانم در دورهای زندگی کردم که پرویز جزو عمدهای از این دوران بود و تاریخ هنر معاصر ایران را از دهه ۴۰ به بعد بدون اشاره و یادآوری و ستایش پرویز کلانتری نمیتوان نوشت. او همیشه حاضر بود و این حضور فقط یک حضور خاطرهای نبود بلکه یک حضور نافذ و تاثیرگذار بود.
این نقاش با بیان این مطلب که همواره در رفاقتش با پرویز کلانتری فراز و فرودهایی داشته و بارها به دلخوری و قهر نیز منجر شده است، گفت: کلانتری هم نویسنده بود، هم گرافیست. او بیآنکه بخواهد سایه سنگینش را بر شخص یا گروهی بیندازد، بیتکبر در راهش قدم بر میداشت. این آدمها بعد از مرگشان هم در ذهن دیگران حضور خواهند داشت. این روزها با وجود اندوه عمیقی که در روحم حس میکنم داستانهایم را برای پرویز یا عباس میخوانم و اینگونه آنها در من تداوم دارند.به گفته آغداشلو، کلانتری داستاننویس بزرگی بود و در لحظه لحظه زندگیاش ایدههای خوبی برای نقاشی، طراحی و نوشتن داشت اما در این میان کمتر به بعد نویسندگی او توجه شده است.او در پایان سخنانش بیان کرد: یکی از اندوههای بزرگ زندگیام از دست دادن مهربانی و مراقبت بیغل و غش کلانتری بود و هرگز نمیتوانم دیگر چنین رفاقتی را در زندگی ام تجربه کنم. به نظر من آدمها هرگز نمیمیرند بلکه براساس نقشی که در زندگی دیگران داشتهاند زندگیشان را در ذهن آنها ادامه میدهند و فکر نمیکنم در این جمع کسی باشد که احساس کند پرویز کلانتری دیگر میان ما نیست.
آرمانگرایی بیحد و حصری در آثار کلانتری مشهود است
علیرضا سمیعآذر، پژوهشگر تاریخ هنر- در ادامه این مراسم گفت: من اینجا هستم تا درباره میراث هنری این هنرمند سخن بگویم. شخصیت بزرگی که کارهای ارزشمندی انجام داد. تصویرگری، انجام کارهای گرافیکی، نوشتن و نقاشی کردن از جمله کارهایی بود که کلانتری انجام داد اما بدون شک مجموعه کارهای کویری این هنرمند که به کارهای کاهگل هم مشهور است در تاریخ هنر خواهد ماند. این آثار در آینده دوری که دیگر کمتر کسی از نسل ما زنده خواهد بود همچنان مورد توجه خواهد بود.
او با بیان این مطلب که آثار کلانتری جزو آیکونیکترین آثار هنری هنر معاصر هستند، گفت: کلانتری هنرمندی است که با امکانات ادبیات، فرهنگ، هنر و عرفان ایرانی توانست ایرانیترین آثار را به زبانی مدرن خلق کند. آثار او نه تنها در مجموعههای داخلی بلکه زینتبخش موزهها و مجموعههای معتبر جهانی است.
این پژوهشگر اضافه کرد: شاید بسیاری این آثار کلانتری را نوعی ارجاع به سنت با بیانی نوستالژیک بدانند که پیشینه معماری کویری و روستایی ما را یادآوری میکند. در این آثار استاد به یک شهر اتوپیایی با زبان تصویر اشاره دارد. به یک آرمانگرایی بیحد و حصر که در آثار او به خوبی مشهود است. شخصیت خود وی نیز آرمانگرا و خیالپرداز بود. او در این آثار انسان را به زندگی در سرزمینی موعود آکنده از نیکبختی وعده میدهد؛ جایی پر از آرامش.
به گفته سمیعآذر، کلانتری هنرمندی بود که از هر چیزی که رنگ و بوی سیاسی داشت، پرهیز میکرد اما این دلیل نمیشد که نسبت به مسایل اجتماعی بیاعتنا باشد.
یک روز از زندگیاش هدر نرفت
در ادامه اکبر عالمی، کارگردان و مجری به عنوان دوست قدیمی کلانتری گفت: خوشبخت هستم که ۱۵ سال کارهای او را از نیویورک تا قاهره دیدم و دنبال کردم و به خود میبالم که یک نقاشی صاحب سبک از سرزمینم میتواند در دنیا آثارش مورد توجه سازمان ملل باشد و حتی یکی از آثارش تبدیل به تمبری جهانی شود. او ۸۵ سال عمر کرد و یک روز از زندگیاش هدر نرفت.او افزود: کارهای کلانتری هرگز تکرار خودش نبود و نقاشیهای او حالت سهبعدی داشت. همه تصور میکردند آثار در نهایت سادگی خلق شدهاند اما باید بگویم این سادگی ظاهری از فرط خلاقیت و دانایی او بود.
تا آخر عمر در برابر ثروت و قدرت مقاومت کرد
ناصر فکوهی، جامعهشناس نیز در این مراسم درباره کلانتری گفت: پرویز کلانتری نیاز به هیچ نکوداشتی نداشت و این ما هستیم که به او نیاز داریم تا با برپایی مراسم نکوداشت او گناهانمان را بشوریم. او آنقدر بزرگ بود که به خوبی از در این دنیا وارد دروازه جهان ابدی شد.
او افزود: ثروت و قدرت در تلاش هستند که فرهنگیان و هنرمندان را در جبهه خودشان بیاورند و دلیلشان این است که بیآبرویی ثروت و قدرت را با هنر بپوشانند و اینجاست که میتوان شهادت داد کلانتری تا آخر عمر در برابر هر دو این وسوسهها مقاومت کرد. او هنرش در چارچوبی اشرافی قرار نگرفت. همانگونه که خودش همیشه در دسترس بود، هنرش هم در دسترس بود و اجازه نداد از هنرش کوچکترین سوءاستفادهای شود.
این جامعهشناس ادامه داد: نیاز داریم از کلانتری تقدیر و تقلید کنیم مانند تقلید از کسانی که چنین شرافتمندانه زندگی میکنند. مهم نیست این فرد هنرمند، نویسنده یا خانهدار است. الگوی پرویز کلانتری هم همینگونه بود و برای همین با مرگ او زندگی جدیدش آغاز میشود.
بهترین کسی که فرهنگ و سنت ایرانی را تصویرسازی کرد
جمالالدین اکرمی، نویسنده و تصویرگر با بیان اینکه هر گاه به کلانتری فکر میکند، رویاهایش آغاز میشود، گفت: با پرویز کلانتری سال ۱۳۵۵ در کانون پرورش فکری آشنا شدم. او معلم تصویرگری ما بود. پس از انقلاب همه ما بیدلیل اخراج شدیم ولی دوستیمان ادامه یافت و سالها بعد او به من پیشنهاد تکمیل کردن کتابی درباره تاریخ تصویرگری ایران را داد و خودش نیز مقدمه این کتاب را نوشت.
او افزود: هیچکس به خوبی کلانتری نتوانست هویت فرهنگ ایرانی را وارد تصویرسازیهایش کند و من افتخار دارم که همواره با تصویرگریهای کلانتری از زندگی لذت بردهام و غرورآمیز درباره ایران سخن گفتهام. او بهترین کسی بود که فرهنگ و سنت و زیستبوم ایرانی را تصویرسازی کرد.
به گفته اکرامی، کلانتری کسی بود که تاریخ نقاشی و تصویری ایران را با ادبیات پیوند زد و نام او همیشه در فرهنگ و هنر ایران جاودانه خواهد بود.
نفرت از سیاست و عشق به عدالت
در بخش دیگری از این مراسم محمدرضا اصلانی، شاعر و مستندساز گفت: کلانتری از جمله افرادی است که دهه ۳۰ را تجربه کردهاند؛ دههای که به واسطه مصدق آموخت میتواند قدرت را از پا درآورد. او دو آموزه را در زندگیاش سر لوحه کارهایش قرار داده بود؛ نفرت از سیاست و عشق به عدالت و این آموزهها را تا پایان عمرش در زندگی فردی و اجتماعیاش به کار بست.
او افزود: کلانتری جزیی از افراد جامعه نبود بلکه حامل فرهنگ و هنر کهن ایران به نسلهای بعد بود. او نمیخواست جزء کوچکی از جامعهاش باشد بلکه همواره میخواست تاریخ سرزمینش را بسازد و همواره در این کار موفق بود. او انسان روشنگری بود و شادمانه زندگی کردن را به ما آموخت.
انسانی بزرگ با قلب کودکی
در ادامه غلامرضا امامی، نویسنده گفت: کلانتری سرچشمه خلاقیت بود و معصومیت و خلاقیت در آثارش موج میزد. او انسان بزرگی بود که قلب کودکی داشت که گاه با یک نسیم آزرده میشد. رنگ خاک را او در آثارش جاودانه کرد.
در این مراسم افرادی مانند علی مرادخانی، احمد مسجدجامعی، مجید رجبیمعمار، لیلی گلستان، سودابه فضائلی، علیاکبر صادقی، فرزانه طاهری و ناهید کبیری حضور داشتند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد