14 - 12 - 2019
بنبست دیپلماتیک
گروه سیاسی- توقیف نفتکش ایران توسط انگلیس، مسوولیتگریزی این کشور از برجام و همکاری لندن با واشنگتن در تحریمهای ضدایرانی باعث از بین رفتن فرصت حل بحران و تیره شدن افق مذاکرات جاری میان دو طرف در سایه نزدیک شدن به پایان مهلت ایران به کشورهای اروپایی درباره کاهش پایبندی به سطح تعهدات خود در توافق هستهای شد. مضاف بر آن دلسرد شدن ایران از اروپا در برجام عزم مقامات تهران را برای مقابله به مثل با سیاستهای همسو با واشنگتن جزم کرد و نتیجه آن مقابله به مثل و توقیف نفتکش انگلیسی توسط سپاه پاسداران بود که با واکنش و هشدار جدی از جانب انگلیس همراه شد تا حدی که وزیر خارجه این کشور خبر از بازگشت تحریمهای سازمان ملل و اتحادیه اروپا که در پی حصول برجام لغو شده بود، داد. به نظر میرسد راه دیپلماتیک برای حل اختلاف میان تهران و لندن به جایی نرسیده و تنشهای موجود از موضوع کشتی فراتر رفته است.
در ادامه تنشزایی کشورهای غربی در منطقه غرب آسیا، دولت انگلیس این بار در نامهای به شورای امنیت سازمان ملل، ضمن مطرح کردن اتهامات بیاساس علیه جمهوری اسلامی ایران، مدعی شد نیروهای ایرانی در آبهای دریای عمان نفتکش آنها را توقیف کردهاند نه خلیج فارس.
لندن در این نامه شکایت به شورای امنیت، بدون پذیرفتن قصور در نحوه کشتیرانی در آبهای سرزمینی ایران، ادعا کرد که هیچ مدرکی از برخورد این نفتکش با کشتی صیادی ایران وجود ندارد و اقدام ایرانیها در توقیف آن غیرقانونی است. انگلیس با بیان اینکه تهدید ناوبری در گذرگاههای بینالمللی غیرقابل قبول است، در ادامه این نامه نوشت: این تهدید، یک تنشزایی بزرگ است و تنشهای کنونی با ایران بسیار نگرانکننده است.
البته لندن که با پاسخ قاطع ایران به دزدی دریایی آنها و توقیف غیرقانونی نفتکش «گریس ۱» حامل دو میلیون بشکه نفت خام ایران در تنگه جبلطارق مواجه شده، در این شکوائیه تاکید کرد که حفظ آرامش اولویت آنهاست و بهدنبال درگیری با ایران نیستند. یک رونوشت از این نامه شکایت برای آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل نیز ارسال شده است.
ارسال نامه شکوائیه انگلیس به شورای امنیت پس از جلسه کمیته واکنش اضطراری دولت انگلیس موسوم به کبرا صورت گرفته است.
پیش از این نیز جرمی هانت، وزیر خارجه انگلیس در گفتوگوی تلفنی با محمدجواد ظریف، همتای ایرانی خود ضمن ابراز ناخرسندی از اقدام ایران، خواستار اقدام عملی تهران برای کاهش تنشها شده بود. از سوی دیگر سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز با اشاره به گفتوگوی تلفنی ظریف و هانت گفت: «وزیران امور خارجه ایران و انگلیس در خصوص آخرین تحولات مربوط به توقیف کشتیها گفتوگو کردند. در این گفتوگو ظریف یادآوری کرد: برخلاف اقدام غیرقانونی انگلیس در توقیف کشتی حامل نفت ایران، اقدام ما بر اساس درخواست سازمان بنادر و کشتیرانی ایران با توجه به تخلف کشتی انگلیسی از مقررات صورت گرفته است و باید از مجاری حقوقی و قانونی پیگیری شود.»
اما دیروز روزنامه دیلیتلگراف گزارش داده وزرای دولت بریتانیا در حال تصمیمگیری در مورد برنامههایی برای تحریم ایران در پی توقیف نفتکش انگلیسی در خلیج فارس هستند. جرمی هانت وزیر خارجه انگلیس قرار است تصمیمات دیپلماتیک و اقتصادی از جمله بلوکه کردن اموال ایران را اعلام کند. براساس گزارش این روزنامه انگلیسی، بریتانیا ممکن است سعی کند تحریمهای سازمان ملل و اتحادیه اروپا را که در پی حصول برجام لغو شده بود، مجددا اعمال کند. طبیعتا عملیاتی شدن این موضوع میتواند عزم جدی ایران را برای خروج از برجام به همراه داشته باشد. خروج ایران از برجام نیز باعث انزوای ایران در جامعه بینالملل میشود و این همان هدف واشنگتن از اقدامات تحریکآمیز علیه ایران است.
ضمن اینکه تاکنون توقیف این نفتکش انگلیسی در آبهای ایران با واکنشهای بسیاری همراه بوده است، این در حالی است که متحدان اروپایی انگلیس در زمان توقیف غیرقانونی کشتی حامل سوخت ایرانی گریس ۱ توسط انگلیس، سکوت اختیار کردند.
حمایت از انگلیس
در موضوع توقیف کشتی انگلیسی، کشورهای فرانسه، آلمان و حتی سخنگوی سازمان ملل به حمایت از انگلیس پرداختند و تهران را سرزنش و به خویشتنداری دعوت کردند.
وزارت خارجه بحرین نیز با انتشار بیانیهای از آمادگی این کشور برای برگزاری کنفرانس بینالمللی امنیت دریایی و هوایی با همکاری واشنگتن و ورشو خبر داد. در این بیانیه آمده است که کنفرانس مذکور در مرحله آینده با همکاری آمریکا و لهستان و با مشارکت بیش از ۶۰ کشور برگزار میشود و در امتداد نتایج کنفرانس بینالمللی حمایت از صلح و امنیت در خاورمیانه است که چندی پیش با همکاری واشنگتن در شهر ورشو برگزار شد.
وزارت خارجه بحرین در بیانیه خود این کنفرانس را در چارچوب نقش منامه در تقویت امنیت و ثبات منطقه و درک خطرهای ناشی از فعالیت ایران در ناوگان دریایی و هوایی عنوان کرده است. در ادامه بندهای بیاساس این بیانیه آمده است که کنفرانس مذکور فرصت مهمی برای رایزنی و تبادل دیدگاهها بین بسیاری از کشورهای جهان به منظور دستیابی به راهکارهای بازدارنده در مقابله با خطر ایران و تضمین آزادی دریانوردی در این منطقه استراتژیک جهان به شمار میرود.
اما وزیر خارجه آلمان مدعی شد که توقیف یک نفتکش بریتانیایی در تنگه هرمز از سوی ایران میتواند به درگیری خشونتآمیز منجر شود. هایکو ماس گفت که در پی این اقدام وضعیت در خلیج فارس «وخیمتر و خطرناکتر از قبل» شده است. این دیپلمات آلمانی در ادامه افزود که تلاشها باید «در راستای جلوگیری از درگیری نظامی باشد». ماس همچنین گفت که اگر کار به تنش نظامی بکشد، هیچ برندهای در کار نخواهد بود و همه بازنده خواهند بود. وزیر خارجه آلمان در ادامه ادعاهای بیاساس خود از ایران خواست از افزایش تنشها خودداری کند و گفت: «با بالا گرفتن تنشها، تمام کشورهای خاورمیانه متاثر خواهند شد و بسیاری از این منطقه خواهند رفت و به اروپا روی میآورند.»
وی گفت که برای جلوگیری از بالا گرفتن تنشها به «دیپلماسی هوشمندانهای» نیاز است و باید کانالهای ارتباطی را برای ایجاد اعتماد باز نگه داشت.
اما دیروز پادشاهی عمان هم از ایران خواست که نفتکش بریتانیایی «استینا ایمپرو» را آزاد کند.
مسقط با انتشار بیانیهای اعلام کرد که سلطنتنشین عمان از ایران انتظار دارد کشتی توقیفشده بریتانیا را آزاد کند. در این بیانیه تمام طرفها به خویشتنداری و حل اختلافات از طریق دیپلماسی تشویق شدهاند.
در ادامه این بیانیه آمده است: «عمان با اهتمام فراوان حرکت دریانوردی در تنگه هرمز را پیگیری کرده و همه گروهها را به خویشتنداری و عدم قرار دادن تنگه هرمز در معرض خطرهایی که بر آزادی کشتیرانی تاثیر میگذارد فرا میخواند.»
سازمان ناتو نیز به توقیف نفتکش انگلیسی توسط ایران واکنش نشان داد و گفت از راهکارهای دیپلماتیک برای حلوفصل این وضعیت استفاده میکند. این سازمان در بیانیهای به توقیف نفتکش انگلیسی از سوی ایران واکنش نشان داده و خواستار آزادی آن شد.
در این بیانیه با این ادعا که دو کشتی از سوی ایران توقیف شده است، مطرح شد: ما توقیف دو نفتکش تجاری در تنگه هرمز را محکوم میکنیم. این [اقدام] چالشی واضح برای آزادی بینالمللی کشتیرانی ایجاد میکند. ما از ایران میخواهیم فورا کشتیها و کارکنان آنها را آزاد کند. ناتو همچنین در این بیانیه گفت: انگلیس به وضوح گفته است که اولویت آنها مواجهه از طریق گفتمان و دیپلماسی با این وضعیت است. ناتو از راهکارهای دیپلماتیک برای حلوفصل این وضعیت حمایت میکند. این سازمان همچنین این ادعا را مطرح کرد که تمام متحدان نگران «فعالیتهای بیثباتکننده ایران» هستند.
طرح مسیر تردد آزاد در تنگه هرمز
اما وزیر خارجه آمریکا نیز در واکنش به اقدام سپاه پاسداران بدون اشاره به حرکت غیرقانونی انگلیس در توقیف نفتکش حامل نفت ایران در جبلالطارق گفت: این رفتارهای ایران نشاندهنده رفتارهای کشوری که در مسیر درست حرکت میکند، نیست اما امیدواریم همانطور که رییسجمهور ترامپ گفته، آنها بر سر میز (مذاکره) بنشینند و درباره هر یک از این موضوعات با ما گفتوگو کنند.
این در حالی است که یک مقام ارشد وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) اعلام کرد که واشنگتن در نظر دارد با همکاری متحدانش برنامه «مسیر تردد آزاد» در تنگه هرمز را به زودی اجرایی کند. شبکه الجزیره در گزارشی نوشت آمریکا به دنبال آغاز یک اقدام نظارتی و اطلاعاتی جدید با متحدانش در منطقه خلیجفارس است تا یک «مسیر تردد آزاد» برای کشتیها ایجاد شود.
جان رود، معاون وزیر دفاع آمریکا در یک نشست امنیتی گفت: «ما به دنبال راهاندازی مفهومی تحت عنوان «قراول» هستیم که در آن مجموعهای از کشورها مشارکت خواهند داشت تا عبور آزاد تجاری در تنگه هرمز و خلیج فارس تامین شود.» او در ادامه افزود: «آمریکا با متحدانش در ناتو و برخی شرکای خود در خلیجفارس و چند کشور دیگر برای پیوستن به این تلاش به منظور باز نگهداشتن این «آبراه حیاتی» صحبت کرده است. رود گفت این برنامه در روزها و هفتههای آتی عملیاتی میشود. او مدعی شد: «این ایده برای نظارت بیشتر بر فعالیتها در خلیج فارس است.» این مقام ارشد آمریکایی هیچ اشارهای به تحرکات اخیر نیروهای کشورش و همچنین غرب در منطقه خلیج فارس نکرد. به تازگی پنتاگون با این ادعا که استقرار نیروهای آمریکایی در عربستان باعث ایجاد بازدارنگی بیشتر شده و قدرت واشنگتن در دفاع از منافع خود را تقویت میکند اعلام کرده است بیش از ۵۰۰ نیروی نظامی به علاوه هواپیما، موشکهای هوایی و دفاعی به عربستان سعودی اعزام خواهد کرد.
ابراز نگرانی آمریکا از امنیت کشتیهای عبوری در خلیجفارس در حالی مطرح میشود که سه هفته پیش مقامات جبلالطارق اعلام کردند یک نفتکش حامل نفت ایران به دست نیروی دریایی سلطنتی انگلیس در این منطقه توقیف شده است. دولت جبلالطارق مدعی شد نفتکش «گرِیس-١» با وجود تحریمهای اتحادیه اروپا علیه سوریه حامل ۱/۲ میلیون بشکه نفت سبک ایران برای تحویل به یک پالایشگاه در سوریه بوده است. ایران بارها ادعاهای مطرح شده از سوی مقامات انگلیس و جبلالطارق را رد و اعلام کرده است این نفتکش از نظر فنی امکان پهلوگرفتن در بندری که انگلیس به آن اشاره میکند نداشته است. با این حال گریس ۱ با گذشت حدود سه هفته در توقیف انگلیس قرار دارد.
البته طبق شنیدهها انگلیس از متحد آمریکایی خود درخواست کرده است تا از اظهارات علنی تحریکآمیز درباره توقیف نفتکش
Stena Impero توسط ایران خودداری کند چرا که آنها [انگلیس] به دنبال راهکاری دیپلماتیک برای این بحران هستند.
اما اتفاقات اخیر به قدرتنمایی ایران در منطقه تبدیل شده است. اخیرا یک هیات امنیتی اسراییلی نشستی برگزار کرده و تاکید کرده است که ایران به یک بازیگر مهم در آبهای منطقهای و بینالمللی چه در سطح منطقه خلیج(فارس) و چه در سطح خاورمیانه تبدیل شده است. در این رابطه روزنامه صهیونیستی هاآرتص نوشت که رژیم صهیونیستی پس از توقف نفتکش انگلیسی توسط ایران تدابیر جدیدی برای حفاظت از کشتیهای تجاری و نظامی خود به کار میگیرد.
البته اقدام مقابله به مثل ایران با تایید مجلس شورای اسلامی و مقامات داخلی تهران همراه بود. رییس مجلس در واکنش به این اقدام گفت که انگلیسیها دزدی کردند، سپاه نیز جوابشان را داد. بعیدینژاد، سفیر ایران در لندن نیز در صفحه توئیترش در واکنش به اتفاقات رخ داده در تنگه هرمز نوشت: «دولت انگلیس باید نیروهای سیاسی داخلی را که میخواهند تنشهای موجود بین ایران و انگلستان را فراتر از موضوع کشتیها دچار تنش کنند و بر این تنشها بیفزایند، مهار کند. چنین چیزی در شرایط حساس فعلی در منطقه، خطرناک و غیرهوشمندانه است. ایران به هر حال با قاطعیت و صلابت آماده اجرای سناریوهای مختلف است.»
ظریف هم دیروز در توئیتر خود نوشت: دچار اشتباه نشوید! بولتون که در فریب ترامپ و سوق دادن او به جنگِ قرن شکستخورده است و از آن بیم دارد که تیم «ب» او فرو بپاشد، اکنون زهر خود را متوجه انگلیس کرده است، به امید آنکه این کشور را به یک باتلاق بکشاند. فقط دوراندیشی و تدبیر میتواند چنین دسیسههایی را ناکام بگذارد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد