22 - 09 - 2017
برچسب سانسور بر تن صدا و سیما
گروه فرهنگ- عملکرد صداوسیما در پوشش صحبتهای ترامپ درباره ایران واکنشها و انتقادهای بسیاری به همراه داشته است. علی گرانمایهپور کارشناس علوم ارتباطات و رسانه معتقد است حاصل ادامه این رفتار صدا و سیما تنها بیاعتمادی بیشتر مردم به رسانه ملی است و این سازمان نیاز به بازبینی اساسی در رویکردهای خبریاش دارد و میگوید: تا زمانی که رویکرد صداوسیما این باشد، مردم به شبکههای فارسیزبان خارج از کشور رو میآورند.
دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا در بخشی از سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد با حضور بسیاری از رهبران کشورهای جهان درباره ایران صحبت کرد که این سخنان او در پخش و ترجمه همزمان شبکه خبر با تغییراتی همراه بود؛ تغییراتی که از صداوسیما را بار دیگر نقل شبکههای اجتماعی کرده است.
علی گرانمایهپور، استاد ارتباطات در گفتوگو با ایسنا درباره این رویکرد صداوسیما در پوشش همزمان اخبار، گفت: «بارها گفتهام که صداوسیما در رویکردهای خبری خود نیاز به بازبینی دارد. اتفاقات زیادی در کشور و دنیا در حال وقوع است و تا زمانی که رویکرد صداوسیما این باشد که این اتفاقات را سانسور کند، مردم به شبکههای فارسیزبان خارج از کشور رو میآورند که آن اتفاقات را همیشه پوشش میدهند.»
او ادامه داد: «تبعات ثانویه این اتفاق چه سهوی و چه عمدی، بیاعتمادی روزافزون مردم خواهد بود. نظریهای در علم ارتباطات به نام نظریه برچسبزنی وجود دارد که اگر به رسانهای برچسب سانسور یا اشتباه بخورد، این برچسب به راحتی برداشته نمیشود. بنابراین اگر در آینده صداوسیما در انعکاس اخبار آمریکا صادقانه هم عمل کند، افکار عمومی باور نمیکند. به هر حال اگر این اتفاق به عمد یا سهو رخ داده یا حتی به این خاطر بوده که صداوسیما مهارت سانسور کردن را ندارد، بهتر است اصلا به صورت زنده این اتفاقات را پوشش ندهد.»
صداوسیما با چالش جدی مواجه است
این استاد ارتباطات با بیان اینکه «اگر اتفاق روز سهشنبه ۲۰ سال پیش رخ میداد که تکثر رسانهای نبود، مشکل چندانی ایجاد نمیشد»، اضافه کرد: «امروز سخنرانی ترامپ در سازمان ملل توسط هزاران شبکه در سراسر دنیا پوشش داده میشود که هر کدام از منظر خودشان به آن میپردازند. این اتفاق تنها باعث بیاعتمادتر شدن افکار عمومی نسبت به صداوسیما شد. صداوسیما باید بداند که یکی از توانمندیهای شبکههای فارسیزبانی که خارج از کشور فعالیت دارند، داشتن مترجمان همزمان است. صداوسیما باید بپذیرد در شرایطی که اخبار قابلیت بازبینی پیدا کردهاند، اخبار آن از سوی بسیاری از ناظران خارجی و داخلی رصد میشود. شاید سیاستمداران از نمایندگان مجلس گرفته تا وزیر امور خارجه به هر دلیلی در قبال اتفاق سهشنبه شب سکوت کنند اما افکار عمومی ساکت نمینشیند.»
گرانمایهپور ادامه داد: «صداوسیما در ۱۰ سال گذشته که فضای مجازی گسترش پیدا کرده، با یک چالش جدی روبهرو است و آن متفاوت بودن فضای رسانهای داخل صداوسیما با خارج از این سازمان است. معتقدم هر رسانهای با توجه به منویات و دستورالعملهایی که موضوعات مهمی همچون امنیت ملی و اجتماعی و افکار عمومی را شامل میشود، برخی اخبار را باید به نحوی منعکس کند که جامعه دچار تنش و بحران نشود اما در فضای رسانهای امروز این کار باید ماهرانهتر صورت گیرد.»
تحریف سخنان ترامپ در رسانه ملی!
شبکه خبر در جریان پخش زنده سخنرانی ترامپ، حدود یکسوم اظهارات او در مورد ایران را ترجمهنشده باقی گذاشت و در بخش دیگری از اظهارات که ترجمه آنها پخش شد، مرتکب تحریفهای اساسی شد.
از آن جمله، وقتی ترامپ گفت «وقتش رسیده که ملتهای دنیا با یک حکومت بیپروای دیگر مقابله کنند» مترجم شبکه خبر گفت: «ما با کشورهای دیگر هم مشکل داریم.»
وقتی ترامپ گفت «این دولت [ایران] یک کشور ثروتمند را با تاریخ و فرهنگی غنی به یک کشور منزوی و به لحاظ اقتصادی تهیشده از سرمایه بدل کرده است»، شبکه خبر گفت: «به تعبیر ما زندگی ایرانیها میتواند بهتر باشد.»
وقتی ترامپ بیان کرد: «این حکومت [ ایران] بعد از نیروی عظیم ارتش آمریکا از مردم خودش میترسد»، مترجم شبکه خبر گفت: «ارتش آمریکا قوی است. مردم ایران هم قوی هستند.»
ترامپ همچنین در سخنرانیاش گفت: «[حکومت ایران] دسترسی به اینترنت را محدود کرده، ماهوارهها را ساقط میکند، به سوی دانشجویان معترض آتش میگشاید و اصلاحطلبان را به زندان میاندازد»، مترجم شبکه خبر به گفتن اینکه «بسیاری اتفاقات در ایران میافتد که از نظر ما غیرقابل قبول است»، بسنده کرد.
بعد از بالا گرفتن انتقادات به رویه صداوسیما در مورد ترجمه همزمان اظهارات ترامپ، مترجم همزمان این سخنرانی در ویدئویی که با آرم شبکه خبر منتشر شده است، مدعی شد که علت تحریف اظهارات ترامپ این بود که نمیخواست از رسانه ملی، علیه کشور خودش حرف بزند. او گفته است: «ترامپ در سخنرانی خودش در سازمان ملل حرفهایی علیه ایران زد که آنها را ترجمه نکردم، در آن لحظه تصمیم گرفتم آنها را ترجمه نکنم؛ ترجمه همزمان همانطور که خودتان میدانید یک امر لحظهای و سریع است. حالا چرا من در آن لحظه تصمیم گرفتم که آن را ترجمه نکنم؟ چون یک: این حرفها خلاف واقع بود، دو: علیه کشور من و علیه ایران بود. به نظر من هر کس دیگری هم بود این کار را (ترجمه اظهارات خلاف واقع ترامپ) نمیکرد. (علاوه بر این فیلم اظهارات ترامپ) زیرصدا داشت، ما به علم زیرصدا را (نگه) داشتیم و من هم (زمانی که ترامپ حرفهایی ضد ایران میزد) مکث کردم، زیرصدا بلند بود و کسی که بداند چی است، میگوید. فکر نمیکنم این قشنگ باشد که بخواهم در رسانه ملی خودم، علیه کشور خودم صحبت کنم!»
تنها اگر از منظر روزنامهنگارانه به این اظهارات نگاه کنیم، ایرادهای بسیاری به تمام اجزای استدلال آن وارد است. مترجم در گزاره اول که گزارهای خبری است میگوید بخشهایی از اظهارات ترامپ را ترجمه نکرده است که این حرف او خلاف واقع است چون او علاوه بر اینکه بخشی از اظهارات را ترجمه نکرده، بخش دیگری را هم تحریف کرده است که با هیچ منطق اخلاقی و حرفهای قابل توجیه نیست. روزنامهنگاران نمیتوانند به صلاحدید خودشان حرفهای منابع خبر را تغییر دهند یا دست به حذفهای اساسی بزنند به طوری که مفهوم اظهارات را تغییر دهند.مترجم مدعی شده است که «در لحظه» در مورد تحریف و حذفهایی که در ترجمه انجام داده، تصمیم گرفته است. سوای اینکه این گزاره مطابق حقیقت است یا در اتاق خبر شبکه خبر، در مورد ترجمه اظهارات ترامپ تصمیمگیری شده است، مترجم در جایگاهی نیست که چنین دروازهبانی را در خبر اعمال و بخشهایی از خبر را بنا به خواست خودش حذف کند.مترجم میگوید اظهارات ترامپ را به این دلیل ترجمه نکرده است که «خلاف واقع» بوده است. حتی اگر فرض خلاف واقع بودن اظهارات ترامپ هم صحیح باشد، مترجم نهایتا یک عامل انتقال متن است، نه ویراستاری که مسوولیت حقوقی صحت گفتههای منبع را به عهده داشته باشد. مترجم، مسوول است که متن را به صورت کامل به دست مخاطبان آن برساند و بعد از آن، دبیران خبر و مخاطبان هستند که باید در مورد متن رسانهای که در اختیار آنها قرار گرفته است، تصمیم بگیرند.مترجم مدعی است علت دیگر خودداری او از ترجمه اظهارات ترامپ این است که این اظهارات «علیه ایران» بوده است. ممکن است روزنامهنگار حق داشته باشد از نقل خبری ناراحت یا خشمگین شود اما حتما حق ندارد به این دلیل، از انتقال خبر خودداری کند. عدهای از اساتید روزنامهنگاری ایران، در مورد این اصل، کار را تا جایی پیش بردهاند که میگویند «نسبت روزنامهنگار با خبر، باید نسبت مردهشوی و جسد بیجان باشد». نمیتوان به این دلیل که به نظر میرسد اظهارات کسی علیه فرد، نهاد یا حتی کشوری دیگر است، از نقل آن خودداری کرد و دست به تحریف اظهارات زد.
این استدلال که «هر کس دیگری هم بود همین کار را میکرد» مطلقا خالی از اعتبار است. اگر هر مترجمی بخواهد با چنین رویهای اظهارات دیگران را تحریف کند، به هیچ مترجمی در هیچ برنامه چند زبانهای نمیتوان اعتماد کرد. در این صورتتمام اجلاسهای بینالمللی دچار بحران خواهند شد و نیمی از داستانهای رسانهای منتشر نخواهند شد چرا که بسیاری از متون رسانهای بر اساس ارزش خبری «برخورد» علیه گروهی و به نفع گروهی دیگر است!
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد