برخوردهای سلبی؛ ترمز توسعه گردشگری
نادر نینوایی
در روزهای اخیر خبر برخورد با عوامل برگزاری رویداد «ماراتن کیش» موجی از واکنشها را در شبکههای اجتماعی و رسانهها برانگیخت. این برخورد در حالی رخ میدهد که در منطقه خاورمیانه روند روبهرشدی برای توسعه گردشگری ورزشی شکل گرفته و کشورهایی مانند عربستان سعودی و قطر با هدف جذب گردشگر و تقویت اقتصاد گردشگری، گامهای جدی و گسترده برداشتهاند؛ موضوعی که ضرورت تامل و بازنگری در رویکردهای داخلی را گوشزد میکند. در سال۲۰۲۲، کشور کوچک قطر با صرف هزینه ۲۲۰میلیارد دلاری میزبانی جام جهانی فوتبال را برعهده گرفت و پیشتر نیز در سال۲۰۲۱ میزبان مسابقات فرمول یک شد تا خود را به عنوان یکی از مقاصد مهم گردشگری ورزشی معرفی کند. در سوی دیگر عربستان سعودی نیز با میزبانی الکلاسیکو، یعنی یکی از مهمترین رویدادهای باشگاهی جهان عملا وارد عرصه رقابت حرفهای در گردشگری رویدادمحور شد. برگزاری فرمول یک «استیسی»، مسابقه بینالمللی تنیس «Six Kings Slam» با جایزه ۶میلیون دلاری و جذب ستارگان بزرگ فوتبال جهان در لیگ عربستان همگی بیانگر حرکت بلندپروازانه این کشور در مسیر توسعه گردشگری ورزشی است. ترکیه نیز با برگزاری کنسرتها و رویدادهای پرمخاطب موسیقایی، سالانه میلیونها ایرانی را به استانبول، آنتالیا و دیگر شهرهای توریستی خود میکشاند و سهم بزرگی از بازار گردشگری منطقه را در اختیار گرفته است. در چنین شرایطی پرسش اساسی این است که چرا رویدادی مانند «ماراتن کیش» که حداقل توان جذب گردشگران داخلی را دارد، با برخوردهای سلبی مواجه میشود؟ حتی اگر نقدهایی درباره نحوه اجرا یا رعایت قوانین در این رویداد وجود داشته باشد، رویکرد صحیح هدایت و تعریف رویداد در قالبهای مورد پذیرش است، نه آنکه نخستین واکنش، برخورد سلبی باشد. ماجرای ماراتن کیش نخستین نمونه از مواجهه سلبی با رویدادهای گردشگرمحور نیست. پیشتر نیز برخورد با «فستیوال کوچه» – یک رویداد موسیقایی با ظرفیت جذب گردشگر داخلی و بینالمللی که در بوشهر برگزار میشود – انتقادات فراوانی برانگیخت و نشان داد که برخی تصمیمها از درک کارکرد مهم رویدادها در توسعه گردشگری دور ماندهاند. در منطقهای که قطر، عربستان، امارات و ترکیه هریک با سرعت در مسیر توسعه گردشگری رویدادمحور حرکت میکنند، هر نوع رویکرد سلبی در مواجهه با رویدادهای دارای ظرفیت جذب گردشگر، در حکم آسیب مستقیم به اقتصاد گردشگری و عقبماندن از رقابت منطقهای است. به نظر میرسد در شرایط کنونی و با توجه به نیاز اقتصاد گردشگری کشور به جذب توریست و انتظارات جامعه درخصوص بازتر شدن فضای اجتماعی، بیش از هر زمان دیگری به رویکردی مبتنیبر تسامح، تساهل و نگاه فرصتمحور نسبت به رویدادهای ورزشی، فرهنگی و گردشگری نیاز داریم. نباید فراموش کرد که ورود گردشگران بینالمللی علاوه بر درآمدزایی ارزی، میتواند به بهبود تصویر ایران در جهان کمک کند و همچون آبی باشد که بر آتش ایرانهراسی و فشارهای ناشی از تحریم و هشدارهای سفر ریخته میشود. بنابراین تغییر نگاه به برگزاری رویدادهای گردشگری، ورزشی و فرهنگی و همچنین سرمایهگذاری در شکلگیری چنین رویدادهایی ضرورتی انکارناپذیر است. در غیر این صورت ایران در رقابت با رقبای منطقهای خود عقب خواهد ماند و فرصتهای ارزشمند درآمد ارزی و بهبود جایگاه بینالمللی کشور یکی پس از دیگری از دست خواهد رفت.
