21 - 05 - 2023
برجام در تاریکی
«جهانصنعت» – سران هفت کشور صنعتی جهان روز گذشته طی نشستی در هیروشیمای ژاپن ضمن تکرار ادعاهایی علیه جمهوری اسلامی ایران بر لزوم اجتناب ایران از ساخت سلاح هستهای تاکید کردند و برجام و راهحل دیپلماتیک را بهترین راه در این زمینه دانستند؛ در واقع سران کشورهای عضو گروه هفت نسبت به برنامه اتمی ایران هشدار دادند. در سند منتشره چنین آمده است: «ما مجددا بر عزم آشکار خود مبنی بر اینکه ایران هرگز نباید سلاح هستهای تولید کند، تاکید میکنیم. ما عمیقا نگران تشدید مداوم برنامه هستهای ایران هستیم، برنامهای که هیچ توجیه غیرنظامی معتبری ندارد و به طور خطرناکی به فعالیتهای واقعی مرتبط با تسلیحات نزدیک است. راهحل دیپلماتیک همچنان بهترین راهحل این مساله است. در این زمینه، برنامه جامع اقدام مشترک همچنان یک راهنمای مفید است.» آنها البته در عین حال در بخش دیگر این بیانیه خواستار اقدام فوری از سوی جمهوری اسلامی شده و همچنین خاطرنشان کردند: «کشورهای گروه هفت از ایران میخواهند که اقدامات سریع و ملموسی برای انجام تعهدات قانونی و تعهدات سیاسی خود از جمله تعهدات مربوط به عدم اشاعه هستهای و پادمانها انجام دهد.»بیانیه دوپهلوی گروه هفت که از یکسو نسبتبه پیشرفت پرونده هستهای جمهوری اسلامی هشدار داده و در عین حال بر مذاکرات احیای برجام و «راهحل دیپلماتیک» بهعنوان «بهترین راهحل این مساله» تاکید کرده، نشان از این دارد که احتمالا باید در هفتهها و ماههای پیشرو منتظر تحولاتی در مسیر مذاکرات هستهای و گفتوگوهای طرفین برای احیای برجام و رفع تحریمها باشیم؛ چرا که در این بیانیه برجام بهعنوان امری مثبت و یاریگر مذاکرات کنونی مورد تاکید قرار گرفته و این سند حقوقی را اگرچه چندسالی است یکی از مهمترین طرفهای امضاکننده یعنی ایالاتمتحده از آن خارج شده، کماکان دستاویز و ابزاری موثر برای دستیابی به تفاهم میان طرفین میداند. هرچند این قدرتهای بزرگ صنعتی در بیانیه خود تاکید کردهاند که برجام تنها یکی از راهکارهای دیپلماتیکی است که میتواند گشایشی در بنبست این چند ماه گذشته در مذاکرات ایجاد کند، نه لزوما بهترین راهحل و راهکار نهایی! بنابراین شاید بهزعم رهبران گروه هفت یا همان هفت قدرت صنعتی، این سند توافق دیگر قابلیت احیا و اجرا ندارد و بهتر است توافق دیگری جایگزین آن شود؛ گزارهای که در صورت صحت، باید خود را برای تحولاتی اساسی در آینده نهچندان دور آماده کنیم؛ چراکه در این صورت یا باید از شکست و بنبست کامل در پرونده هستهای جمهوری اسلامی سخن بگوییم یا دستکم اذعان کنیم که مذاکرات هستهای در آینده با پیچیدگیهای بسیاری روبهرو خواهد بود. همانطور که پیش از این مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گفتوگویی با شبکه «سیبیاس» کانادا گفته بود که احتمال احیای سریع توافق هستهای قدرتهای جهانی با ایران به شکل گذشته آن کم است. رافائل گروسی احتمال احیای برجام را در صورت عدم همکاری ایران با آژانس «صفر» دانسته و در همین راستا بر لزوم همکاری «سازنده» بین نهاد تحت نظر او و تهران تاکید کرده بود. مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفته بود که این نهاد در جریان سفر وی به تهران به همه خواستههای خود دست نیافت اما توافق انجامشده با مقامهای ایران «گامی در مسیر درست» بود.هرچند مدتهاست که مذاکرات هستهای با اماواگرهای زیادی مواجه شده و هنوز هم احیای آن در هالهای از ابهام قرار دارد. یعنی از یکسو اروپا به دنبال فشار به دولت بایدن برای ازسرگیری مذاکرات هستهای است و در دیگر سو پارامترهای حوزه دیپلماتیک، بعضا اروپا را مخالف جدی احیای برجام معرفی میکند. کمااینکه براساس یک نظریه سه کشور اروپایی عضو برجام تا مرز فعالکردن مکانیسم ماشه پیش رفتهاند. به نظر میرسد غربیها در یک سردرگمی گسترده در رابطه با برجام به سر میبرند و همین امر باعث شده نتوان گفت آینده برجام چه میشود. هر چند برخی کارشناسان این دست اقدامات را نوعی فرار روبه جلو برای امتیازگیری بیشتر غربیها در آستانه نشست فصلی خود تعبیر میکنند.
درواقع دو تعبیر و برداشت از این اقدام غربیها در رابطه با برجام وجود دارد؛ برخی آن را به تمایل غربیها برای توافق در مساله برجام تعبیر میکنند در مقابل عدهای دیگر معتقدند که اروپاییها میخواهند آمریکاییها به میز مذاکرات برگردند و این اتفاق الزاما به معنی توافق با ایران نیست. آنها فقط میخواهند این روندی که ایران در غنیسازی شروع کرده است کنترل شود. هر چند واقعیت این است که اروپاییها در مقابل آمریکا چندان تاثیرگذار و تعیینکننده نیستند، چرا که هژمونی مالی آمریکا بر اروپا مسلط است و اروپاییها نتوانستهاند تحریمهای ثانویه را خنثی کنند. بنابراین آنچه که میتوان از این رفتارها برداشت کرد این است که آمریکاییها به دنبال توافق موقت هستند که البته اروپاییها نیز تاثیری در این بین ندارند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد