27 - 11 - 2022
باید شنا کرد، لب ساحل بودن کافی نیست
بهرام دهقانیار، آهنگساز فیلمها و سریالهایی است که بخش بزرگی از کودکان دیروز با آنها خاطره دارند. خونه مادربزرگه، زیزیگولو، پدرسالار و خانه سبز از جمله این سریالها و برنامههای کودک است به تازگی این آهنگساز خاطرهساز گفتوگویی با ایسنا انجام داده که بخشهایی از آن را میخوانید.
* من کارم را از سال ۶۵ با مرضیه برومند با «خونه مادربزرگه» آغاز کردم؛ یعنی قبل از اینکه به خارج از کشور بروم و وقتی هم که برگشتم، کارگردانی که ثابت با او کار میکردم، خانم برومند بود.
* «زیزیگولو» همکاری دیگر من با برومند بود که مورد توجه واقع شد؛ این همزمان شد با فضای ورود ابزارهای الکترونیک به کشور که البته قبل از من هم بسیاری از افراد با این ابزار کار میکردند اما من هم با این موج حرکت کردم و این ترکیب با فضای قصهها جریان داشت و من هم به فضایی برای موسیقی رسیدم و خوشحالم که در آن مقطع مورد توجه قرار گرفت.
* سال ۶۵ که سربازیام تمام شده بود، طبیعتا مثل تمام جوانهایی که درسی خواندهاند و به قصد ادامه تحصیل برنامهریزی میکنند یا به فکر کار کردن هستند؛ من هم این گونه بودم. چون آن زمان شرایط تحصیل موسیقی در کشور خیلی برنامهریزی نشده بود، من مردد بودم که آیا برای ادامه تحصیل در رشته مورد علاقهام به خارج از کشور بروم یا نه؟ خلاصه به آلمان رفتم و بعد از پنج سالی که در آنجا تحصیلاتم را تکمیل کردم، به ایران برگشتم و با یک گروه آشنا شدم؛ یعنی رسام و بیرنگ که در آن مقطع فیلمسازی میکردند آن روند کاری با «همسران» شروع شد. بعد «پدرسالار» پخش شد و...
* پیانو تدریس میکردم و مریم سعادت شاگردم بود؛ یک بار به من گفت که اثری برای کودکان در دست ساخت است و آیا شما این توان را در خودتان میبینید که برایش موسیقی بنویسید؟ اتفاقا من هم آن زمان در همسایگی با بابک بیات زندگی میکردم و گاهی در موسیقی فیلمهایش پیانو میزدم با او مشورت کردم و گفتم تا به حال فعالیت حرفهای در این ژانر نداشتم و نمیدانم کار را بپذیرم یا نه؟ او به من قوت قلب داد و میتوانم این کار را انجام دهم و حتی گفت اگر سوالی داشته باشم، کمکم میکند. دلیل تردیدم این بود که تجربههای پیشینم در این زمینه خیلی عمیق نبودند به این ترتیب با مرضیه برومند برای «خونه مادربزرگه» آشنا شدم و شعرها را دریافت کردم.
* در موسیقی کودک در بعضی سکانسها موسیقی باید از تصویر جلو بزند؛ روح و روان کودک را تسخیر کند و با خودش ببرد. یکی از دلایلی که بعضی کارها در زمینه موسیقی کودک جواب نمیدهد این است که تمهیدات مثلا شعر و ترانه، سازبندی و بعد تصویر از ایجاز خالی است و تاثیرگذار نمیشود کاری که به یاد نمانده و زمزمه نمیشود، دلیلش این است که موسیقی آن ایجاز نداشته است.
* متاسفانه نمیدانم چرا گرایش به موسیقی به ویژه آهنگسازی آنقدر عادی قلمداد شده که طی سالهای گذشته شاید به خاطر مسایل مالی بیشتر افرادی که نوازنده خوبی هستند و به صرف نوازندگی درآمد ندارند، به آهنگسازی گرایش پیدا کردهاند که هم ساخت ملودی را شامل میشود و هم کار تنظیم را دربرمیگیرد.
* موسیقی الکترونیک به سالها تجربه نیاز دارد و قضیه به این سادگی نیست، اینکه صرفا صدایی تولید شود همان چیزی است که موزیسینها به آن موسیقی مصرفی میگویند.
* بزرگترین مشکلاتی که همیشه سینما و تولیدات نمایش از آن رنج برده این بوده که چون سیستم بسته بوده است معمولا تهیهکنندگان با کمترین میزان ریسک ترجیح میدهند افراد جدید را به کار دعوت نکنند. خیالشان راحت باشد که به سطح نسبی از کیفیت برسد. متاسفانه بعضی از موزیسینها پایه ثابت این تولیدات هستند و تعداد قدیمیها کمتر شدهاند.
* شاید یک کارگردان نیازی به استفاده از موسیقی در کارش نمیبیند و دلیلش این باشد که اعتقاد دارد تصاویر، صداهای زمینه، دیالوگها و... کافی است برای انتقال مفاهیم و نقدی بر آن نیست. مثل این میماند که یک نقاش ترجیح دهد سیاه سفید کار کند اما اثر دیگری را در مقطع دیگری و به دلایلی با هزار رنگ کار کند در این کار اشکالی نمیبینم و این در بسیاری از نقاط دیگر دنیا مرسوم است.
* آهنگساز باید جرات، جسارت و خلاقیت داشته باشد و بتواند کاری را انجام دهد که هیچکس قبل از او نتوانسته است. خودش را در کارهای بعدی تکرار نکند. اینها در بازار موسیقی این روزها کیمیاست و منبعش هر چیزی میتواند باشد. من شخصا خودم را در قالب خاصی محدود نکردم. طی این ۴۸ سال سبکهای متفاوت را تجربه کردم. به عنوان آهنگساز احساس کردم باید خودم را در این دریای موسیقی بیندازم و در هر بخش آن شنا کنم و دوباره برگردم به صرف لب ساحل بودن اکتفا نکردم.
* درد دلم با علاقهمندان موسیقی و کسانی که کارهای من را شنیدهاند، این است که بدانید برای تولید کار موسیقی باید پیشزمینههای زیادی داشت تا مقدمات ساخت موسیقی فراهم شود. مطالعه کافی، شب تا صبح بیدار ماندن، از معلمهای متعدد درس گرفتن و به روز بودن، از این موضوع ساده نگذرید و با این دید موسیقی را بشنوید.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد