باید سینماگران را آزاد گذاشت تا در سینما فکر تولید کنند
جهان صنعت– همایش «هزینه‌ها و شیوه‌های تامین سرمایه» به همت معاونت توسعه فناوری و مطالعات سینمایی سازمان سینمایی عصر روز دوشنبه ۳۰تیر در خانه سینما برگزار شد. در ابتدا حسین یزدان‌شناس، دبیر همایش گفت: در سینمای ایران می‌توانیم با قدری اغماض سه جریان عمده را از نظر نوع تامین سرمایه و میزان هزینه تولید تشخیص دهیم؛ فیلمسازی هنری، فیلمسازی تجاری و فیلمسازی حمایتی. در این همایش از صاحب‌نظران دعوت کرده‌ایم تا درباره شیوه‌های تامین سرمایه و هزینه‌های تولید در این سه نوع فیلمسازی سخن بگویند. در ادامه او از مجید برزگر، علیرضا قاسم‌خان و سعید بشیری دعوت کرد تا برای برگزاری پنل اول با موضوع «فیلمسازی هنری» روی صحنه بیایند. همچنین مجید برزگر، کارگردان و تهیه‌کننده سینما گفت: سینمایی که بیش از صنعت به زیبایی‌شناسی، گسترش فرهنگ و زبان توجه می‌کند، سینمای هنری است و از این منظر فعالیت در این سینما و کمک به گسترش آن دیگر فقط یک دغدغه و امر شخصی نیست و یک نگاه ملی را می‌طلبد. او با اشاره به اینکه سینمای هنری در همه‌جای دنیا مانند سینمای بدنه و سرگرمی سودده نیست، ادامه داد: به همین دلیل تامین سرمایه برای چنین فیلم‌هایی در دنیا چالش‌ها و سختی‌های بسیاری دارد زیرا بازار و بیشتر سرمایه‌گذاران بخش‌خصوصی وارد چنین سینمایی نمی‌شوند. برزگر عنوان کرد: آثار هنری شاید پرمخاطب نباشند اما قطعا بی‌مخاطب نیز نیستند و بسیار تاثیرگذارند. برای اثبات این ادعا نمونه‌های بسیاری وجود دارد؛ به‌طور مثال، وقتی امروز فیلمی مانند «غریبه و مه» اثر درخشان بهرام بیضایی بعد از ۵۰سال همچنان به نمایش درمی‌آید و مخاطب دارد، نشان می‌دهد که این فیلم‌ها اثرگذار هستند در‌حالی‌که این فیلم در زمان خود از نظر تجاری موفق نبود. او با اشاره به تاریخچه سینمای هنری در ایران افزود: نگاهی به آثار اثرگذار هنری در بیش از ۵۰ سال گذشته نشان می‌دهد که تصمیمات و رفتار مدیران فرهنگی بسیار تاثیرگذار است و مهم‌ترین تصمیم این است که سینماگران را آزاد بگذارند تا در سینما فکر تولید کنند زیرا بعد از دهه‌ها آنچه در فکر و ذهن مخاطبان و علاقه‌مندان سینمای ایران می‌ماند فیلم‌هایی است که در پس آن تولید فکر و اندیشه وجود داشته است و به همین دلیل سینمای ایران را در جهان همچنان با فیلم‌هایی مانند «دونده»، «خانه دوست کجاست»، «باشو غریبه‌ای کوچک» می‌شناسند. برزگر اهمیت دادن به سینمای هنری و مستقل را مانند مراقبت از یک نویسنده به‌مدت ۱۷سال با هدف نگارش یک رمان اثرگذار برشمرد و افزود: توجه‌کردن به سینمای هنری از سوی مدیران فرهنگی برابر با اهمیت دادن به شعر، زبان و ادبیات است و نباید چنین سینمایی را با متر و معیار اقتصادی و بازار سنجید. او با اشاره به اینکه بازگشت سرمایه و پرفروش بودن در سینمای هنری هدف نیست، بیان کرد: این نگاه که بگوییم چون امروز بازار نیازی به فیلم هنری ندارد پس آن را تولید نکنیم، نگاه غلطی است زیرا هدف فیلم هنری تاثیرگذاری فرهنگی است نه‌فقط کسب درآمد. مجید برزگر در پاسخ به پرسشی درباره هزینه‌های فیلمسازی، گفت: فیلم «پرویز» در سال۱۳۹۱ با کمتر از ۱۰۰میلیون تومان ساخته شد و اگر بنا باشد با همان شرایط امروز دوباره ساخته شود، بیشتر از ۳میلیارد تومان هزینه خواهد داشت.
در سینمای هنری رفاقت حرف اول را می‌زند
در ادامه سعید بشیری، تهیه‌کننده سینما نیز عنوان کرد: از نظر من سینمای هنری یک سینمای مستقل است که شخصی ساخته می‌شود و مهم‌ترین ویژگی این نوع از سینما کم‌هزینه بودن آن است و من معتقدم بین فیلم مستقل و سینمای مستقل تفاوت‌های زیادی وجود دارد. فیلم مستقل یعنی فیلم کارگردان که سرمایه زیادی ندارد اما سینمای مستقل سینمایی است که فیلمساز آگاهانه آن را می‌سازد. او با بیان اینکه سینمای مستقل اشتراکاتی با فیلم‌های مستقل در هزینه‌کرد دارد، بیان کرد: ویژگی سینمای مستقل این است که از ابزار و تجهیزات ساده استفاده می‌کند، از نورپردازی‌های حجیم استفاده نمی‌کند، همه‌چیز سر صحنه اتفاق می‌افتد، تعداد عوامل کم هستند و در این نوع سینما دستمزدها به خاطر رفاقت پایین است و رفاقت حرف اول را می‌زند. در سینمای هنری همچنین از دکور و لوکیشن‌های عجیب استفاده نمی‌کنند و به‌دنبال سوپراستار نمی‌روند. تهیه‌کننده «دشت خاموش» با بیان اینکه در سینمای هنری، احتمال بازگشت سرمایه بسیار کم است، افزود: در همه‌جای دنیا دولت راهکاری برای حمایت از این نوع سینما پیدا می‌کند اما در کشور ما هنوز چنین اتفاقی نیفتاده است. بشیری با اشاره به تجربه خودش برای گرفتن حمایت از مرکز ملی سینما و تصویر متحرک فرانسه، سازوکار دریافت حمایت از این نهاد را تشریح کرد و در پاسخ به اینکه سرمایه فیلم اول خود را چگونه تامین کرده گفت که با استفاده از چهار یا پنج‌وام بانکی و فروش طلاهای همسرش این فیلم را ساخته است.
اندیشه‌ورزی، شاخصه اصلی فیلم‌های هنری است
علیرضا قاسم‌خان، تهیه‌کننده، مدرس و پژوهشگر سینما نیز بیان کرد: وقتی از سینمای هنری حرف می‌زنیم در واقع صحبت از هنر می‌کنیم. امسال ۲۰سال از سینمای کیارستمی گذشته است اما هیچ‌وقت سینمای او را از منظر اقتصادی مورد بحث قرار نداده‌اند. او با بیان اینکه سینمای هنری تلقی خود را از جهان، انسان و واقعیت بیان می‌کند، ادامه داد: ویژگی اصلی فیلم‌های هنری اندیشه‌ورزی آنهاست و اگر اندیشه را از آنها بگیریم رو به نابودی می‌رود. قاسم‌خان با بیان اینکه فیلم‌های هنری حاوی ارزش‌های خاصی هستند، بیان کرد: اگر ویژگی اصلی سینمای هنری را جهان به معنای عام خود بدانیم باید نگاه کنیم که جهان به کدام‌سو می‌رود و فیلمساز با اثرش به کدام‌سو رفته است. همانطورکه می‌دانید آدم‌های جدید با اندیشه‌های نو وارد سینما می‌شوند و می‌توانند در سینمای هنری ورود پیدا کنند و موثر باشند. حال سوال این است که سینمای هنری در جوامع چگونه خلق معنا می‌کند و باید دید این سینما چگونه می‌تواند به حیات خود ادامه بدهد. او تصریح کرد: ساختن فیلم خلق معناست. در سینمای هنری فیلمی که ساخته می‌شود متن باز است. مانند فیلم «هامون» ساخته زنده‌یاد داریوش مهرجویی که هنوز توسط علاقه‌مندان به سینما دیده می‌شود و حتی منجربه راه‌اندازی انجمن هامون‌بازها شده است که از دوستداران این فیلم تشکیل شده است. او بیان کرد: ساختار اقتصاد سینمای ایران شامل تولید، توزیع، اکران و مصرف فیلم است. یکی از مولفه‌های مهم برای کمک به فیلم اولی‌ها، صندوق‌های حمایتی است که در واقع موتور حرکت فیلمسازی است اما به شرطی که تبدیل به رانت نشود.
منبع: مهر
