25 - 05 - 2023
بانکداری مخرب و یک دهه اشتباه راهبردی در نظام بانکی
اشتباهات راهبردی در نظام بانکی کشور طی دهههای پیش، پدیده بانکداری مخرب را به وجود آورده است. بانکهای ناتراز نباید تسهیلات بانکی بدهند و فقط اجازه خرید اوراق داشته باشند. بانکهای ناتراز به صورت مخرب اقتصاد عمل میکنند. عملکرد بانکهای خصوصی در اقتصاد کشور مخرب بوده و ناترازی بانکها یک پدیده تاریخی است. طولانیترین دوره تورم تاریخ را تجربه کردهایم و ماجرای بانکی که از آغازین روز فعالیتش ناتراز عمل کرده است.
به گزارش مهر، در نشستی که با عنوان «ناترازی بانکها؛ چالشها و توصیههای سیاستی» برگزار شد، چالشهای نظام بانکی در ایران مورد بحث و گفتوگو قرار گرفت.
ناترازی بانکی و برداشت بانکها
در این نشست حمید پاداش، معاون هماهنگی و نظارت اقتصادی و زیربنایی معاون اول رییسجمهور ضمن بیان اهمیت توجه به مباحث علمی در راستای تقویت حکمرانی مطلوب گفت: باید بپذیریم که در بودجه و نظام بانکی با پدیده ناترازی مواجه هستیم. ناترازی بانکی صرفا به اضافهبرداشت محدود نمیشود. عملکرد خود بانکها و همچنین قوانین تحمیلی به شدت بر عملکرد بانکها تاثیرگذار است.
وی با اشاره به اهمیت یافتن راهحل قابل اجرا و پرهیز از نگاه آسیبشناسی صرف ادامه داد: امید دارم بتوانیم در این نشست به راهکارهای عملی در راستای حل معضل ناترازی بانکها دست پیدا کنیم.
«پاداش» همچنین با اشاره به اینکه ناترازی نتیجه یک روند تاریخی است، گفت: این دیدگاه درستی است که به منظور کنترل ناترازی موجود نظام بانکی باید به توالی این اتفاق تاریخی توجه شده تا امکان کنترل آن محقق شود.
برنامه هفتم توسعه و ضرورت اصلاح ساختار
غلامحسین تقینتاج، دانشیار حسابداری دانشگاه و صاحبنظر حوزه پولی و بانکی نیز ضمن بیان اهمیت رونمایی از لایحه برنامه هفتم توسعه کشور گفت: اکنون فرصت مناسبی است که با توجه به وجود لایحه برنامه بتوانیم با ذرهبینهای مختلف کمکرسان اصلاح این ساختار پیشنهادی باشیم.
وی با اشاره به نامعادله تورم در ایران گفت: عرضه، تقاضا و نقدینگی سه عامل اصلی تاثیرگذار بر شکلگیری تورم است که در کشور ما عامل سوم بیشتر تاثیرگذار بوده و متاسفانه پدیده «تورم رکودی» موجب توزیع فقر بیشتر در کشور شده است.
این محقق حوزه اقتصاد با اشاره به اشتباهات راهبردی در نظام بانکی کشور طی دهههای پیش خاطرنشان کرد: نادیده گرفتن وحدت نظارت بانک مرکزی در سالهای پایانی دهه ۶۰ آغازگر این روند اشتباه بود که این روند خطا تا سال ۹۵ ادامه پیدا کرد و در سال ۹۵ نیز این نظارت به شکل ظاهری نمایان شد و از سوی دیگر اشتباه بعدی ما خصوصیسازی بانکداری بود در شرایطی که زمینههای آن هنوز در کشور مهیا نبود. همچنین اشتباه بعدی تحمیل هزینههای بخش دولتی به بانکهای خصوصی بود که هنوز هم ادامه دارد و خطای بعدی نگاه سنتی به پول به عنوان یک کالای خصوصی است.
وی با اشاره به حجم نقدینگی سال ۵۷ تاکنون افزود: حجم نقدینگی به صورت میانگین در هر دولتی ۸ برابر افزایش پیدا کرده است.
تقینتاج با اشاره به مفهوم «زامبی بانک» در ادبیات جهانی اقتصادی گفت: بانکهای مخرب زمانی عمل میکنند که بانکها دچار ناترازی بشوند. «معادله نقدینگی»، معادله دارایی و تعهدات و «معادله سود زیان» سه معادله اصلی بانکداری است که اگر بانکها در این سه معادله به درستی عمل نکنند به بانک مخرب یا همان زامبی بانک تبدیل میشوند.وی با اشاره به اینکه این روند چندینساله قبل پدید آمده است و مدیران کنونی میراثدار تصمیمات گذشتگان هستند، افزود: آسیبهای موجود در این حوزه به سه بخش تقسیم میشوند که مهمترین بخش آن حوزه بالادستی و حکمرانی نظام بانکی است.
وی با اشاره به اینکه نرخ تمامشده پول ۲۵ درصد است. با وجود این، با فرآیندی دستوری بانک را مجبور به پرداخت وام با نرخ ۱۲ درصد میکنیم، گفت: این اقدام دستکاری در نظام بانکی است. استقراض دولت از بانکها از دیگر مواردی است که بانکها را دچار مشکل میکند. مثل اتفاقی که برای صندوق توسعه ملی پیش آمد برای بانکها نیز در حال رقم خوردن است.
تورم و از جیب طبقه پایین به جیب طبقه بالا
در ادامه این نشست علی سعدوندی، موسس کلینیک اقتصاد و مدرس بانکداری و اقتصاد کلان با اشاره به اینکه با خطر ابرتورم مواجه هستیم، گفت: باید بپرسیم چرا از علم و دانش بشری در عرصه اقتصاد فاصله میگیرم؟ در صورتی که اولین امپراتوری دنیا را ما داریم همچنین دین ما هم با عقلانیت همواره موافق است، با وجود این چرا از عقلانیت در عرصه اقتصاد استفاده نمیکنیم.این محقق حوزه اقتصاد گفت: ۵۲ سال روند تورمی را طی کردهایم. تورم هم یعنی از جیب پایینترین اجتماع میگیریم و به بالاترین سطح ثروتمندان جامعه میدهیم.
سعدوندی با اشاره به پدیده فرار سرمایه از کشور گفت: سرمایهگذاری خارجی امری مطلوب است که فرد در کشور باشد و در کشوری دیگر سرمایهگذاری کند، اما در خصوص فرار سرمایه به معنای خداحافظی ابدی با سرمایه با یک پدیده خطرناک مواجه هستیم.
وی با اشاره به هشدار سال ۹۷ نسبت به پدیده شبهپول، افزود: در سال گذشته شاهد تبدیل شبهپول به پول بودیم و این مهم باعث این بحران ارزی در کشور شد در همین ارتباط هرگونه شبههای که برای سپردهای بانکی در کشور به وجود میآوریم در واقع یک اقدام علیه امنیت ملی کردهایم که این اتفاق میتواند به نتایج تاسفآوری بینجامد و متاسفانه با این وجود همه سعی میکنند بر مسیر گذشته تاکید کنند و تلاشی برای اصلاح ساختار ندارند.
وی با اشاره به اینکه حتی در برنامه هفتم توسعه نیز بر رفع پدیده ابرچالشها تاکید شده، گفت: متاسفانه در لایحه موجود فکر چندانی در خصوص رفع ابرچالش نظام بانکی نشده است. بانکداری خصوصی باید مورد بازنگری جدی باشد اما بانکداری بخش دولتی نیز آنچنان خوب عمل نکرده است. عنوان مثال در انگلیس پنج بانک، ۹۰ درصد عملیات بانکی را انجام میدهند.
سعدوندی در خصوص لزوم شفافیت در کشور، گفت: ساخت بانک مثل ساختن یک نیروگاه اتمی است، مثل ساختن هواپیماست و از ظرافتهای بیشماری برخوردار است. لذا باید برای بانکداری بخش خصوصی عملکننده باشد، اما با نظارت گسترده و آموزش دقیق، همچنین بانکداری برای خلق پول نیازمند حمایت دولت است، چراکه خلق پول بانکی یک عمل حاکمیتی است.وی در تشریح دیدگاه بانکداری مطلوب گفت: بانکها باید تحت بازار و نظارت گسترده دولت باشند، لذا بانکها باید تمامی وامهای خود را شفاف بیان کنند. در بسیاری از کشورها تمامی افرادی که از دولت پول دریافت میکنند باید اطلاعرسانی کنند و قانون «سوتزنی» باید به درستی اجرا شود.
سعدوندی افزود: موسسات کوچک اجازه خلق پول ندارند بلکه از بانکهای بزرگ استفاده میکنند. متاسفانه در حال حاضر تمامی منابع حاصل از سپردهها را از سراسر کشور جمع میکنیم و در قالب تسهیلات در بانکهای شمال شهر تهران برای معدودی قابل برداشت میکنیم که این پدیده واقعا جای تاسف دارد.
وی با اشاره به تلههای فقر موجود در کشورهای مختلف بر لزوم تشدید نظارت تاکید کرد و گفت: بانکهای کوچک میتوانند مکمل بانکهای بزرگ باشند.
این محقق حوزه اقتصاد در خصوص پیشنهاد خروج از وضعیت کنونی گفت: باید بودجه ارزی و ریالی از هم تفکیک شود. در واقع نرخ تسعیر پدیده رسمی خلق پول در کشور است. لذا باید این پدیده را با تفکیک بودجه ارزی و ریالی کنترل کنیم.
وی با اشاره به بانکی که از روز اول ناتراز بوده است و ادعای خصوصی بودن دارد، گفت: کجای این بانک خصوصی است. بانکی که با وام ایجاد شده آیا خصوصی است؟ حالا بانکی که از همان اول زیانده بوده چطور میتواند ادامه پیدا کند. یک روز هم نباید این ماشین اختراع پول ادامه حیات داشته باشد. لذا تعطیلی بانکها میتواند ورشکستگی بانکهای دیگر را در پی داشته باشد، از این رو باید همه مدیران بانکهای قبلی وارد بلاکلیست مدیریت بانکی شده و مدیران جدید خلق شوند تا بانکداری کشور درست شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد