بازگشت دوباره بازارهای آسیایی
جهان‌صنعت – بازارهای سهام آسیا در نخستین ساعات معاملات روز سه‌شنبه با انرژی مضاعفی جریان معاملات را آغاز کردند. شاید اولین سوالی که به وجود می‌آید این باشد که چرا بازارهای آسیایی با انگیزه‌ای دوباره در حال صعود هستند؟ پاسخ به این سوال به‌طور قطع در دل تضعیف داده‌های اشتغال در ایالات متحده نهفته است. شاخص‌های آسیایی پس از بازگشت قدرتمند وال‌استریت، مسیر صعودی در پیش گرفتند اما نمی‌توان کتمان کرد که فضای بازارها حتی با وجود سیگنال مطلوبی که از آمارهای واصله آمریکایی دریافت کرده‌اند همچنان محتاط و پرتنش باقی مانده است. ضعف آشکار در داده‌های اشتغال آمریکا، امیدها را نسبت به کاهش نرخ بهره در ماه سپتامبر افزایش داد و همین اتفاق باعث شد روحی تازه در جان بازارهای پرریسک دمیده شود. از سوی دیگر، در آسیا و همزمان با تشدید تنش‌های تجاری، بازارها نیم‌نگاهی به نشست سه‌روزه بانک مرکزی هند داشتند. این نشست که از دوشنبه آغاز شد، قرار است روز چهارشنبه تصمیم مهم خود درباره نرخ بهره را اعلام کند. تحلیلگران انتظار دارند این نهاد با در نظر گرفتن رشد اقتصادی بالا و البته کاهش نرخ تورم، دست به اقدامی محتاطانه بزند.
در کنار همه این تحولات، تهدیدهای جدید دونالد ترامپ درباره تعرفه‌های تجاری علیه هند به عامل مضاعفی برای نگرانی در بازارها تبدیل شده است. اگرچه حرکت شاخص‌ها صعودی بود اما ابرهای سنگین بی‌ثباتی همچنان در آسمان بازارهای جهانی سایه انداخته‌اند.
شتاب آسیایی در کنار جهش آمریکایی
نخستین واکنش بازارهای آسیایی به داده‌های ضعیف‌تر از حد انتظار اشتغال در آمریکا، مثبت بود. وال‌استریت روز دوشنبه با رشدی پرقدرت، تقریبا تمام زیان‌های هفته گذشته را جبران کرد؛ آن‌هم پس از آنکه داده‌های اشتغال غیرکشاورزی آمریکا برای ماه جولای در حالی که انتظار بازارها بسیار بالاتر بود تنها ۷۳هزار شغل ایجاد شده را نشان داد. علاوه بر این، ارقام ماه‌های می و ژوئن نیز به طور قابل‌توجهی پایین‌تر بازنگری شدند. نرخ بیکاری نیز به ۲/۴درصد افزایش یافت که زنگ خطر کندی رشد اقتصادی ایالات متحده را به صدا درآورد.
با این وضعیت، احتمال کاهش نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو در ماه سپتامبر به حدود ۹۴درصد افزایش یافت و این تغییر جهت انتظارات، به سرعت بر بازارهای جهانی اثر گذاشت. سرمایه‌گذاران که مدتی است از سیاست‌های انقباضی فدرال‌رزرو در عذاب هستند و آن را عاملی برای کاهش سرمایه‌گذاری می‌دانند، حالا بارقه امیدی در پورتفوی‌های خود می‌بینند. در همین فضا، شاخص کاسپی کره‌جنوبی با جهشی ۶/۱درصدی، بیشترین رشد را در میان بازارهای آسیایی به ثبت رساند. بورس استرالیا نیز با بیش از یک‌درصد افزایش همراه شد. شاخص نیکی ۲۲۵ ژاپن ۶/۰درصد رشد کرد و شاخص تاپیکس هم ۷/۰درصد بالا رفت. در چین، شاخص ترکیبی شانگهای ۵/۰درصد و CSI 300 نیز ۳/۰درصد صعود کردند.
با این حال، در هنگ‌کنگ فضای بازار متفاوت بود. شاخص هنگ‌سنگ با افتی ۲/۰درصدی، خلاف جهت منطقه حرکت کرد. به‌نظر می‌رسد نگرانی‌ها درباره آینده روابط تجاری چین و آمریکا و ناآرامی‌های داخلی، سایه سنگینی بر بازار هنگ‌کنگ انداخته باشد. در سنگاپور نیز شاخص استریت تایمز با رشدی ۵/۰درصدی همراه شد. شاخص آتی سهام در ایالات متحده نیز در جریان معاملات آسیایی با افزایش ملایمی مواجه شد تا نشانه‌ای باشد از تداوم خوش‌بینی در بازارهای جهانی نسبت به کاهش نرخ بهره در آینده نزدیک.
ردپای تردید در سیاستگذاری هند
در حالی که تمرکز اصلی بازارهای مالی به داده‌های تضعیف شده اشتغال در آمریکا معطوف شده بود، در جنوب آسیا، توجه فعالان اقتصادی به تصمیم حساس بانک مرکزی هند جلب شده است. کمیته سیاستگذاری پولی بانک مرکزی هند از روز دوشنبه نشست سه‌روزه‌ای را آغاز کرده که نتیجه آن قرار است روز چهارشنبه، ششم اوت، اعلام شود. این نشست، به‌دلیل همزمانی با تحولات کلان جهانی و تغییرات ساختاری در اقتصاد داخلی هند، از اهمیت خاصی برخوردار است. براساس پیش‌بینی‌های غالب در بازار، انتظار می‌رود که بانک مرکزی هند نرخ بهره اصلی را در سطح کنونی ۵۰/۵درصد حفظ کند. این در حالی است که در ماه ژوئن، این نهاد با اقدامی پیش‌گیرانه نرخ بهره را به میزان ۵/۰درصد کاهش داده بود اما اکنون، با اتخاذ رویکردی محتاطانه، سیاستگذاران تاکید کرده‌اند که جهت‌گیری آینده نرخ‌ها کاملا وابسته به داده‌های اقتصادی آتی خواهد بود. این رویکرد وابسته به داده از منظر تحلیلگران به‌منزله تعلیق در تصمیم‌گیری محسوب می‌شود که ریشه در پیچیدگی وضعیت اقتصاد جهانی دارد. از حیث تورم، شرایط برای کاهش مجدد نرخ بهره مساعد به‌نظر می‌رسد. شاخص‌های قیمتی در هند روندی نزولی داشته و کنترل تورم فعلا در چارچوب اهداف سیاستگذار قرار دارد اما رشد اقتصادی سه‌ماهه نخست سال که فراتر از برآوردها بود و همچنین فشارهای خارجی از جمله تهدیدهای تعرفه‌ای جدید از سوی آمریکا، باعث شده تا سیاستگذاران نسبت به اقدامات شتاب‌زده بیشتر محتاط باشند.
با در نظر گرفتن این ملاحظات، برخی تحلیلگران بر این باورند که اگر در این دور از نشست‌ها تصمیمی برای تغییر نرخ اتخاذ نشود، احتمال کاهش ۲۵ واحد پایه‌ای در سه‌ماهه پایانی سال همچنان جدی خواهد بود. بازارها نیز این فضای بلاتکلیفی را با احتیاط دنبال می‌کنند. شاخص آتی نفتی ۵۰ در روز سه‌شنبه حدود ۲/۰درصد رشد کرد که نشانه‌ای از تردید معامله‌گران در آستانه اعلام سیاست پولی جدید به حساب می‌آید.
تعرفه‌های جدید ترامپ یا نمک بر زخمی کهنه؟
در کنار داده‌های ضعیف اشتغال در آمریکا که فضای بازارهای جهانی را تحت‌تاثیر قرار داده، موج تازه‌ای از تنش‌های تجاری بار دیگر نگرانی‌ها را در میان سرمایه‌گذاران افزایش داده است. رییس‌جمهور آمریکا در ادامه سیاست‌های تهاجمی خود در حوزه تجارت خارجی، از احتمال اعمال تعرفه‌های جدید بر کالاهای وارداتی از هند خبر داده است که در واکنش به ادامه خرید نفت از روسیه توسط دهلی‌نو مطرح شده و می‌تواند مسیر روابط اقتصادی واشنگتن و دهلی را وارد مرحله‌ای پرهزینه و چه‌بسا پرتنش کند. این تهدید در حالی عنوان شده که تنها چند روز پیش، دولت ترامپ تعرفه‌های تازه‌ای بر طیفی از کالاهای وارداتی از چین وضع کرده بود. این اقدام به‌روشنی نشان می‌دهد کاخ سفید بار دیگر ابزار تعرفه را به‌عنوان اهرمی برای پیشبرد اهداف ژئوپلیتیکی خود در نظر گرفته است. بازارهای مالی که طی سال‌های اخیر بارها نسبت به تحولات تعرفه‌ای واکنش نشان داده‌اند، این‌بار نیز با احتیاط بیشتری نسبت به سیگنال‌های رسیده از واشنگتن برخورد کرده‌اند.
در این میان، کشورهای آسیایی که اقتصاد آنها به‌شدت به صادرات وابسته است، بیش از سایر کشورها در معرض ریسک قرار دارند. تشدید محدودیت‌های تجاری نه‌تنها می‌تواند زنجیره تامین جهانی را مختل کند، بلکه بر مسیر رشد اقتصادی کشورهای نوظهور نیز سایه افکند. هند که تا پیش از این چشم‌انداز اقتصادی روشنی داشت، اکنون با چالشی تازه مواجه شده است که می‌تواند معادلات سیاستگذاری پولی و بازرگانی این کشور را تحت‌تاثیر قرار دهد. سیاستگذاران هندی در معادله تصمیم‌گیری خود اگر واشنگتن اقدامات تهدیدآمیز خود را به مرحله اجرا بگذارد، باید وزن ریسک‌های تجاری را نیز در نظر بگیرند. بازارهای سهام نیز به‌گونه‌ای محافظه‌کارانه به تحولات اخیر واکنش نشان داده‌اند. با اینکه شاخص‌های عمده آسیایی در مسیر رشد قرار داشتند اما سرعت این رشد محدود باقی ماند. سرمایه‌گذاران با خاطره جنگ تجاری سال ۲۰۱۹، اکنون هر نشانه‌ای از تشدید تنش‌های تجاری را با حساسیت بالا دنبال می‌کنند و تغییرات در پوزیشن‌های معاملاتی، به‌سرعت نمایان می‌شود.
