بازنگری ساختاری یا فرو ریختن
جنگ ۱۲روزه باید از زاویههای گوناگون و دور از خواستهای هیجانی و امیدوارسازانه بدون پشتوانه از سوی کارشناسان و متخصصان هر بخش و هر فعالیت بازنگری شده و کاستیها و کجیها و بیراههرویها بازنگری ساختاری شود. حالا که چرخ روزگار به گونهای چرخیده که دولت و جنگ، نتایج و پیامدهای آن را بررسی کنند بهتر است این کار را به دارندگان دانش و بینش در هر بخشی که لزوما از هواداران حکومت نیستند داده و از دخالت جانبدارانه به منظور لاپوشانی خودداری کنند. اگر دولت یا دیگر نهادهای حاکمیتی به این مقوله تن ندهند و بخواهند همه چیز را کارآمد و بهینه ببینند و به کاستیها رسیدگی نکنند آسیب جدی بر کشور وارد خواهد شد که کمتر از آسیب جنگ ۱۲روزه نیست. بازنگری ساختاری میتواند و باید بررسی ژرفکاوانه سیاستگذاری و حکمرانی اقتصادی باشد. از همین اکنون و با در کنار هم قرار دادن اجزای اقتصاد کلان و رفتار آنها در سالهای پس از ۱۳۹۰ که تحریمها تشدید شده میتوان به خوبی دید که رشدهای اندک و نوسانی که به رشد صفر میرسد و نیز شتابان شدن نرخ تورم که دسترنج شهروندان را بلعیده است و نیز روند مایوسکننده سرمایهگذاری در این سالها و همچنین سقوط صادرات نفت و افت شدید سرمایهگذاری در بخش نفت و گاز و برق و دیگر منابع و مهاجرت نیروهای ورزیده از دستاوردهای شکست خورده حکمرانی اقتصادی در این سالهاست.
بازنگری ساختارها در کارکرد متغیرهای یادشده نیازمند دگرگونی در ذهنیتهایی است که تصور میکردند با بگیر و ببند اقتصادی و نیز توزیع رانت و رایانه میتوانند اقتصاد ایران را سرپا نگه دارند. تجربه نشان میدهد ادامه این حکمرانی به معنای نابودی باقیمانده گنجهای اقتصادی کشور و فرو رفتن در چالههای بزرگتر است. ذهنیتهای یخ بستهای که راه را بر مدرن کردن اقتصاد ایران بستند و تصورشان از اداره اقتصاد این بوده و هست که مردم بخورونمیری به دست آورند و زنده باشند و نیز منابع را به شکل وصلهپینهای اختصاص دهند باید کنار گذاشته شوند. ایران را نمیتوان با رفتارهای سنتی اقتصادی پیش برد و الان بهترین زمان برای این بازنگری است.
باید راه برای ورود اندیشههای نو و کارآمد جهت اداره اقتصاد باز و از تجربههای جهانی استفاده شود و حکمرانی را از راه همکاری با اقتصادهای پیشروی جهانی جلو برد. سنجاق کردن اقتصاد ایران به کشورهایی که در دام گرفتاریهای ایدئولوژیک افتادهاند و نمیتوانند خود را به جلو ببرند دیگر فایده ندارد.