10 - 12 - 2019
بازماندگان از تحصیل
گروه جامعه- منظور از کودک بازمانده از تحصیل، گروه سنی ۶ تا ۱۸ سال است که در چرخه آموزشی کشور حضور ندارند و دو گروه را شامل میشوند؛ گروه اول، کودکان مناطق عشایری و روستاهای دورافتاده و کمجمعیت که از اول وارد سیستم آموزشی نمیشوند. به جز این کودکان تعداد کمی از کودکان و بهویژه دختران در روستاها و حاشیه شهرها به دلیل ناآگاهی، تعصب و فقر والدین، رنگ مدرسه را نمیبینند و اینها بیسواد مطلق هستند.
گروه دوم کودکانی هستند که در شش سالگی وارد مدرسه میشوند و پس از چند سال تحصیل به دلایل مختلفی ترک تحصیل میکنند. این کودکان بیشتر در سن کم وارد بازار کار شده و در شرایط نامناسب و ظالمانهای به ناچار به کودکان کار تبدیل میشوند. در میان کودکان لازمالتعلیم بازمانده از تحصیل آسیبپذیری دختران به دلیل شرایط خاص حاکم بر جامعه شهری و روستایی بیشتر و به عنوان یک مشکل جدی آموزشی و پرورشی مطرح است. براساس بررسیها فقر، بدسرپرستی، بچههای طلاق، مهاجرت، نبود علاقه و نداشتن انگیزه، بیماری و دیرآموزی از جمله علل ترک تحصیل کودکان لازمالتعلیم به شمار میرود. در وضعیت اقتصادی موجود قشر متوسط و زیرمتوسط جامعه آسیب میبینند. همچنین در مناطق محروم خطرات دیگری نیز وجود دارد. برای مثال دانشآموزان به دلیل نبود و کمبود امکانات آموزشی پسران تا دورههای متوسطه اول درس میخواندند. دختران نیز تا پایان دوره دبستان درس تحصیل میکنند. هماکنون شرایط اقتصادی موجود باعث میشود تا دیدگاه سنتی در مناطق محروم که بر این باور هستند، دختر هر قدر هم که درس بخواند باید شوهر کند، تقویت شود. با این دیدگاه دختران چندین برابر در مقایسه با پسران در زمینه آموزش آسیب میبینند.
پاییزی که بوی کتاب نمیدهد
هر سال در ماههای پایانی تابستان خانوادهها به فکر ثبتنام، تهیه کیف، کتاب و دیگر اقلام مورد نیاز فرزندانشان هستند. در این میان برخی از کودکان اتباع بیگانه نیز با وجود تاکید مسوولان مبنی بر ثبتنام آنها در مدارس باز هم از تحصیل باز میمانند. در این شرایط برخی از مدیران مدارس نیز از ثبتنام کودکان اتباع بیگانه ممانعت میکنند. همچنین اغلب خانوادههای این کودکان شهریههای گران را دلیل ثبتنام نکردن فرزندانشان در این مدارس میدانند. این در حالی است که اغلب خانوارهای اتباع بیگانه از وضعیت معیشتی مناسب برخوردار نیستند و همین مساله باعث بازماندن فرزندشان از تحصیل میشود. اردیبهشت ۱۳۹۴بود که طرحی موسوم به «طرح فرمان» از سوی رهبری برای حمایت از حق تحصیل کودکان مهاجر و بازمانده از تحصیل صادر شد. بر اساس این طرح باید همه کودکان مهاجر افغانستانی، چه آنها که دارای شرایط قانونی حضور در ایران هستند و چه آنها که مدارک قانونی ندارند در مدارس دولتی ثبتنام شوند. در متن این دستور آمده است: «هیچ کودک افغانستانی، حتی مهاجرینی که بهصورت غیرقانونی و بیمدرک در ایران حضور دارند، نباید از تحصیل بازبمانند و همه آنها باید در مدارس ایرانی ثبتنام شوند.»با این حال و با گذشت سه سال از اجرای این طرح همچنان خبر میرسد تعداد زیادی از کودکان مهاجر، به دلایلی چون نداشتن کارت اقامت یا کارت هویت امکان ثبتنام در مدارس را پیدا نکردهاند یا چون باید بابت ثبتنام هزینههای سنگین پرداخت کنند، عطای رفتن به مدرسه را به لقایش میبخشند. دردسرهایی که به هیچ وجه با شرایط زندگی این کودکان که اغلب در زمره خانوادههای کمدرآمد و دارای شرایط دشوار هستند، جور درنمیآید.
چرخه معیوب تحصیل
روز گذشته رضوان حکیمزاده، معاون آموزش ابتدایی آموزشوپرورش درباره شناسایی کودکان بازمانده از تحصیل و بازگرداندن آنها به مدرسه در سال تحصیلی پیش رو گفت: براساس مسوولیتی که در مبارزه با بیسوادی در معاونت آموزش ابتدایی داریم، مساله کودکان بازمانده از تحصیل و برگرداندن آنها به چرخه تحصیل، یکی از اموری است که پیگیری میکنیم هر چند که مساله این کودکان موضوعی به نام رفع موانع جذب دارد که خارج از وظیفه آموزشوپرورش است، مثل شرایط بد اقتصادی خانواده اما در مجموع آموزش این کودکان برعهده آموزشوپرورش است. با توجه به اهمیت موضوع چند سال است که با وجود اینکه اعتبارات لازم را هم برای این کار نداریم و حمایت هم نشدیم، سعی کردیم به صورت همهجانبه مساله کودکان بازمانده از تحصیل را پیگیری کنیم و بتوانیم آنها را به چرخه تحصیل برگردانیم.
همچنین وی در ادامه افزود: براساس تقسیم کار کشوری که وجود دارد، اسامی را از سازمان ثبت احوال دریافت میکنیم و با سامانه ثبتنامی خودمان تطبیق میدهیم و مشخص میشود که این کودکان خارج از مدرسه هستند. اینها اسامی کلی هستند که باید آنها را تفکیک و به استانها ارسال کنیم و بعد مراحل شناسایی و جذب این کودکان آغاز میشود. سپس مدیران مدارس، روسای مناطق با همکاری سازمانهای مختلف به ویژه شوراها با تمام امکاناتی که میتوانند فراهم کنند، تمام تلاش خود را به کار میگیرند تا این کودکان را به چرخه تحصیل برگردانند و کودکان بازمانده را جذب کنند.
حکیمزاده در پاسخ به این سوال که در برخی مناطق هیچگونه دسترسی برای شناسایی این کودکان وجود ندارد. کودکان اینگونه مناطق چگونه شناسایی میشوند؟ گفت: تمام اسامی را به تفکیک به تمام استانهای کشور میفرستیم. سپس آمار کل ثبتنام آموزشوپرورش را با آمار کل موالید ثبتشده در ثبت احوال تطبیق میدهیم، کسانی که تولدشان ثبت شده باشد، شناسایی میشوند. البته در این میان دشواریهایی وجود دارد، به طور مثال ممکن است کودک از زمانی که متولد میشود تا زمانی که به سن مدرسه میرسد، مهاجرت کرده باشند و چون مهاجرت افراد از استانی به استان دیگر ثبت نمیشود، از این رو پیدا کردن کودکان کمی سخت میشود و دشواریهای زیادی دارد.
افزایش جذب بازماندگان از تحصیل
معاون وزیر آموزشوپرورش در خصوص افزایش جذب کودکان بازمانده از تحصیل گفت: خوشبختانه در سال گذشته ۹/۴ درصد افزایش جذب کودکان بازمانده از تحصیل را داشتیم و از رقم ۳۱ هزار نفر در سال ۹۶-۹۷ به رقم ۳۴۴۸۰ در سال ۹۷-۹۸ رسید. امیدواریم با همکاریهایی که سایر دستگاهها میتوانند با ما داشته باشند، به ویژه در رفع موانع جذب یعنی فراهم کردن شرایط حضور بچهها در مدرسه، این امکان فراهم شود که کودکان بیشتری وارد مدرسه شوند. وی در خصوص نقش آموزشوپرورش در جذب این کودکان گفت: از نظر آموزشوپرورش هر کودکی که برای ثبتنام به مدرسه مراجعه کند، هیچ منعی وجود ندارد و ما همه تلاشمان را میکنیم اما دشواری اصلی در خصوص کودکان بازمانده رفع موانع جذب است که متاسفانه برای این اقدام، اعتبار خاصی در اختیار آموزشوپرورش قرار نمیگیرد. هر چند که افزایش پوشش تحصیلی جزو شاخصههای عملکردی این وزارتخانه تعریف شده است.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزشوپرورش درباره نبود بودجه برای رسیدگی به کودکان بازمانده از تحصیل گفت: متاسفانه اعتبار متناسب با این شاخص عملکردی که بخشی از آن هم شامل جذب کودکان بازمانده از تحصیل است، برای وزارتخانه تعریف نشده است. اگر بودجههای سرگردانی که به سایر سازمانها داده میشود، در اختیار آموزشوپرورش قرار بگیرد و از موازیکاری پرهیز شود، به نظرم ما میتوانیم توفیقات بیشتری داشته باشیم.
باز ماندن از تحصیل یعنی فاجعه
همچنین وی در ادامه افزود: وقتی این امکان وجود داشته باشد که دانشآموزی شناسایی شود، ما برای یک نفر هم خدمات آموزشی را ارائه میکنیم. امیدواریم که موانع جذب که به سازمانهای دیگر مربوط میشود، رفع شود و این سازمانها با آموزشوپرورش همکاری کنند. ما هم سعی کردیم که حتی یک کودک هم تا جایی که به آموزشوپرورش مربوط میشود از تحصیل باز نماند. معمولا در استانهای کمتر برخوردار تعداد این کودکان بیشتر است. سیستانوبلوچستان، هرمزگان، آذربایجانغربی و مناطق جنوبی کرمان استانهایی هستند که بیشترین بازمانده از تحصیل را دارند. به طور کلی روند جذب کودکان بازمانده از تحصیل روند رو به رشدی بوده است. در سال گذشته ۳۴۴۸۰ نفر از این دانشآموزان به مدرسه برگشتند.
کودک بازمانده از تحصیل یعنی فاجعه در حوزه آموزش. یعنی نوعی بمب ساعتی که هر روز و هر لحظه ممکن است در جایی منفجر شود و خرابیهایی را به بار آورد و در واقع، کودکان بازمانده از تحصیل واقعیتهایی خاموشاند که نشان میدهد ما کارمان را در حوزه آموزشها به درستی انجام ندادهایم. یکی از مهمترین و اساسیترین حقوق هر انسان، بالاخص در سنین متعارف ابتدایی (۱۲-۶) سال، حق تعلیم و تربیت و آموزش و یادگیری است. از آنجا که برخی از موانع فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و. . . مانع از حصول این حق و وصول به یکی از اهداف مهم نظام تعلیم و تربیت است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد