بازار مرغ و تخم‌مرغ تحت‌تاثیر کمبود نهاده‌ها
جهان صنعت– در ماه‌های اخیر صنعت مرغداری کشور با بحرانی عمیق در تامین نهاده‌های دامی مواجه شده است؛ بحرانی که ریشه آن را باید در کمبود واردات ذرت و کنجاله سویا، تاخیر در تخصیص ارز و ناکارآمدی در نظام توزیع جست‌وجو کرد. بسیاری از مرغداران گزارش داده‌اند که باوجود پرداخت هزینه در سامانه بازارگاه، خوراک مورد نیاز به آنها تحویل داده نشده و در نتیجه مرغ‌ها دچار ضعف، سوءتغذیه و تلفات بالا شده‌اند. در برخی واحدها، کمبود خوراک به حدی است که مرغداران ناچار به کاهش ظرفیت یا معدوم‌سازی جوجه‌ها شده‌اند؛ اقدامی ناگزیر که در ماه‌های آینده خود را در قالب کاهش عرضه و افزایش قیمت مرغ و تخم‌مرغ نشان خواهد داد.
در حالی‌که مسوولان وزارت جهاد کشاورزی از تامین ذخایر کافی و تخصیص فوری ارز برای واردات نهاده‌ها خبر می‌دهند، واقعیت در سطح تولید چیز دیگری است. بسیاری از محموله‌های ذرت و سویا در بنادر کشور معطل مانده و به علت پیچیدگی‌های اداری و تاخیر در ترخیص، وارد چرخه توزیع نمی‌شوند. این ناهماهنگی میان آمار رسمی و تجربه میدانی، نشانگر شکافی عمیق در ساختار مدیریتی زنجیره تامین است. حتی در مواردی گزارش شده که بخشی از نهاده‌ها به صورت «خالی‌فروشی» معامله شده یا با تاخیر طولانی به دست تولیدکنندگان رسیده است؛ پدیده‌ای که نه‌تنها هزینه تولید را بالا برده بلکه اعتماد فعالان صنعت را نیز به‌شدت تضعیف کرده است.
در چنین شرایطی مرغداران زیر فشار سنگین اقتصادی قرار گرفته‌اند. افزایش قیمت نهاده‌ها، انرژی، جوجه و سایر هزینه‌های تولید باعث شده که قیمت تمام‌شده هر کیلوگرم مرغ به مراتب بالاتر از نرخ مصوب دولتی باشد.
در حالی که دولت برای کنترل بازار، قیمت مشخصی برای مرغ و تخم‌مرغ تعیین کرده، تولیدکنندگان معتقدند ادامه کار با این نرخ‌ها به معنای زیان قطعی است. بسیاری از آنان هشدار داده‌اند که اگر سیاست‌های حمایتی اصلاح نشود و خوراک به موقع تامین نشود، ادامه فعالیت برای واحدهای کوچک و متوسط عملا ممکن نخواهد بود. این هشدارها در بخش تخم‌مرغ نیز تکرار می‌شود؛ جایی که تولیدکنندگان از تعطیلی قریب‌الوقوع برخی واحدها و افزایش قیمت در بازار خبر می‌دهند.
کاهش جوجه‌ریزی در واحدهای تولیدی به دلیل نبود خوراک، نشانه‌ای روشن از افت ظرفیت تولید در آینده نزدیک است. در همین حال مصرف‌کنندگان با کاهش قدرت خرید مواجهند و هرگونه افزایش قیمت در کالاهای اساسی مانند مرغ و تخم‌مرغ می‌تواند به فشار مضاعف بر خانوارها منجر شود.
حسین مهدی‌زاد، رییس کارگروه طیور در این‌باره گفت: بیش از ۱۰روز است که مرغداران به‌دلیل نبود نهاده، جوجه‌ریزی را متوقف کرده‌اند. قبلا از کمبود نهاده صحبت می‌کردیم اما امروز با عدم نهاده مواجهیم؛ حتی اگر تولیدکننده همه دارایی خود را بفروشد، نهاده‌ای برای خرید وجود ندارد.
او افزود: در نیمه نخست سال، هر چند قیمت مرغ و تخم‌مرغ پایین بود اما نهاده‌ها به‌وفور یافت می‌شد و تولیدکننده با وجود ضرر، به فعالیت ادامه می‌داد. اکنون اما نبود نهاده موجب افزایش مستقیم قیمت برای مصرف‌کننده شده است.
مهدی‌زاد درباره وضعیت بازارگاه و قیمت‌های غیرواقعی نهاده‌ها گفت: ذرت مصوب در سامانه بازارگاه ۱۱هزار و ۳۰۰تومان است اما در عمل مرغدار آن را کیلویی ۳۰ تا ۳۱هزار تومان خریداری می‌کند. سویا نیز با نرخ مصوب ۲۰هزار و ۹۰۰تومان، در نهایت کیلویی ۴۰هزار تومان به دست مرغدار می‌رسد. این اختلاف فاحش قیمت، بهای تمام‌شده مرغ، تخم‌مرغ، شیر و گوشت را چند برابر کرده است.
او ادامه داد: اگر چه قیمت مرغ و تخم‌مرغ نسبت به گذشته کمی افزایش یافته و به نرخ مصوب نزدیک شده است اما باتوجه به رشد سه‌برابری قیمت نهاده‌ها، تولیدکننده همچنان در معرض زیان است. امروز حتی اگر مرغ با قیمت ۲۰۰هزار تومان هم فروخته شود، باز هم برای مرغدار سودی ندارد.
رییس کارگروه طیور اتاق ایران درباره اثر کمبود نهاده بر روند تولید گفت: در حال حاضر مرغ‌ها به دلیل نبود خوراک کافی، به اصطلاح به خودخوری افتاده‌اند و بسیاری از مرغداران مرغ‌های خود را زودتر از موعد به کشتارگاه می‌فرستند. در بخش تخم‌گذار نیز مرغداران به‌دلیل پایان دوره پرورش و نبود نهاده، دیگر جوجه‌ریزی نمی‌کنند.
او یادآور شد: از دی‌ماه سال گذشته تاکنون بارها به وزارت جهاد کشاورزی، معاون اول رییس‌جمهور و سایر مسوولان هشدار داده‌ایم که انبارهای استراتژیک نهاده‌ها در حال خالی شدن است اما هیچ اقدام مؤثری صورت نگرفته است. اکنون حتی واردکنندگان نیز به‌دلیل عدم تخصیص ارز قادر به تامین نهاده نیستند.
مهدی‌زاد افزود: سال گذشته در همین زمان، ذرت با نرخ حدود ۹هزار تومان به دست تولیدکننده می‌رسید اما امسال به دلیل نبود واردات و کاهش ذخایر، قیمت‌ها جهش چشمگیری یافته است.
وی در پایان تاکید کرد: اگر ظرف ۱۰روز آینده برای تامین نهاده‌های دامی تصمیم عاجل گرفته نشود، کل صنعت دام و طیور کشور با بحران جدی مواجه می‌شود. در این شرایط، قیمت تمام‌شده هر کیلوگرم تخم‌مرغ به ۱۵۰هزار تومان و گوشت مرغ به ۲۳۰ تا ۲۵۰هزار تومان خواهد رسید.
منبع: ایسنا
