بازار لوازم خانگی در محاق
سارا اصغری– بازار لوازم خانگی این روزها با رکود عمیقی روبه‌رو شده است، این در حالی است که افزایش خودسرانه قیمت‌ها به این رکود بیشتر دامن زده و همچنین با نبود نظارت بر ورود کالاهای غیررسمی در زمینه لوازم خانگی، پدیده قاچاق را در این بازار بیش از گذشته شکل داده است. در چنین شرایطی است که مصرف‌کننده نهایی در بازار داخل قدرت خرید ندارد و از سوی دیگر، بین کالای داخلی و کالای قاچاق سرگردان مانده است.
در چنین شرایطی تولیدکننده نیز با هزینه‌های فزاینده و کاهش فروش روبه‌رو و به رکود بازار مبتلا شده است. هرچند طی سالهای اخیر سیاست‌هایی برای حمایت از تولید داخل از جمله ممنوعیت واردات رسمی برخی برندهای خارجی اعمال شد ولی به‌نظر می‌رسد بدون اصلاح ساختارهای نظارتی، شفاف‌سازی سازوکار قیمت‌گذاری و مقابله جدی با پدیده قاچاق، این بازار سر و سامان نخواهد یافت و نه تولیدکننده به ثبات خواهد رسید و نه مصرف‌کننده قدرت خرید خواهد داشت و بازار رکود عمیق‌تری نسبت‌به گذشته تجربه خواهد کرد؛ این در حالی است که گردش مالی لوازم خانگی به ۷میلیارد دلار می‌رسد و این صنعت قادر شده اشتغال ۳۰۰هزار نفری ایجاد کند و بازارهای وسیع و مویرگی توزیع در سراسر کشور به وجود آورد که این امر زمینه‌ساز اشتغالزایی غیرمستقیم بسیاری است، از این‌رو نیازمند این امر هستیم تا مسوولان با توجه بیشتری به این حوزه از مشکلات آن بکاهند چراکه در غیراین صورت فراتر از رکود بازار، سرمایه‌گذاری و چشم‌انداز تولید در این صنعت را نیز با ابهام مواجه خواهد کرد.
کاهش قدرت خرید مردم
علیرضا محمدی دانیالی، رییس هیات‌مدیره انجمن صنایع لوازم خانگی ایران در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» عنوان کرد: بازار لوازم خانگی از ابتدای سال تاکنون در رکود به سر می‌برد؛ البته باید در نظر داشت که میزان تولید لوازم خانگی در ایران طی سالهای اخیر نسبت‌به سالهای قبل رشد قابل‌توجهی یافته، به‌گونه‌ای‌که میزان تولید لوازم خانگی در سال۱۳۹۸ از ۸میلیون دستگاه به ۲۰میلیون دستگاه در سال۱۴۰۳ رسیده است. به عبارت دیگر در زمینه تولید لوازم خانگی با مشکل خاصی روبه‌رو نیستیم و تولیدکنندگان به اندازه نیاز بازار قادر به تولید هستند اما موضوع رکود در بازار به‌دلیل کاهش تولید ناخالص داخلی است و به‌دلیل شرایط نامناسب اقتصادی، این بازار نیز دچار رکود شده است.
دانیالی در ادامه با اشاره به چشم‌اندازی اقتصادی که برای کشور ترسیم کرده بودیم، خاطرنشان کرد: براساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده قرار است ما به رشد ۸درصدی در اقتصاد و رشد ۵/۸درصدی در حوزه صنعت دست یابیم که هیچ‌‌یک از این رشدها در کشور محقق نشد. قرار بود در چشم‌انداز ۲۰سالهای که برای کشور ترسیم کرده بودیم، به کشور نخست منطقه تبدیل شویم اما به این جایگاه نیز دست نیافتیم. هم‌اکنون کشورهایی همچون عربستان یا ترکیه با ۱۱۰۰میلیارد دلار در تولید ناخالص داخلی در ردیف کشورهای نخست منطقه قرار دارند و ما با ۳۶۸میلیارد دلار در تولید ناخالص داخلی یک‌سوم کشورهای نخست منطقه نیز نیستیم.
وی در پاسخ به این پرسش که وضعیت اقتصادی در کشور چه تاثیری بر قدرت خرید مردم در بازار لوازم خانگی به‌همراه داشته و تا چه اندازه توانسته به این رکود دامن بزند، تصریح کرد: درآمد مردم نسبت‌به تورم بسیار کاهش یافته و ۳۰درصد مردم نیز زیر خط فقر رفته‌اند، طبیعی است که این موضوع روی قدرت خرید مردم در لوازم خانگی اثر گذاشته و به همین دلیل بازار در رکود فرو رفته و مردم خرید لوازم خانگی را از اولویت سبد خرید خود خارج کرده‌اند.
رییس هیات‌مدیره انجمن صنایع لوازم خانگی ایران در ادامه با تاکید بر این موضوع که البته بازار از ابتدای سال تاکنون در انتظار نتیجه مذاکرات ایران با آمریکا بود، ادامه داد: تمام بازارها از ابتدای سال‌جاری در انتظار نتیجه مذاکرات ایران و آمریکا در رکود به سر بردند و بازار لوازم خانگی نیز از این نظر نیز گرفتار رکود شده است.
افزایش خودسرانه قیمت‌ها
یکی از مشکلات دیگر بازار لوازم خانگی افزایش خودسرانه قیمت لوازم خانگی است؛ امری که باعث شده مردم دیگر تمایلی برای خرید لوازم خانگی نداشته باشند. در این زمینه به گزارش مهر، اکبر پازوکی، رییس اتحادیه صنف فروشندگان لوازم خانگی تهران ضمن تاکید بر رکود شدید بازار، عنوان کرد: مردم دیگر مثل گذشته خرید نمی‌کنند و تنها در مواقع اضطرار به بازار مراجعه می‌کنند. این رکود علاوه‌بر فروشندگان، تولیدکنندگان را هم در تنگنا قرار داده است.
پازوکی همچنین به افزایش قیمت‌ها اشاره کرد و افزود: در سال‌جاری برخی شرکت‌های تولیدکننده بین ۵ تا ۱۵درصد افزایش قیمت داشته‌اند، اگرچه برخی نیز قیمت‌ها را ثابت نگه داشته‌اند. وی در عین حال تاکید کرد که مشخص نیست این افزایش‌ها با مجوز رسمی سازمان حمایت بوده یا صرفا تصمیمی داخلی از سوی شرکت‌ها بوده است.
به‌گفته رییس اتحادیه صنف فروشندگان لوازم خانگی تهران، به‌نظر می‌رسد سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان مانند گذشته بر قیمت‌ها نظارت ندارد و تولیدکنندگان بنابه افزایش هزینه‌ها، خودسرانه قیمت‌ها را بالا می‌برند.
پازوکی ادامه داد: در کنار همه این مشکلات، بازار با معضل ورود بی‌رویه کالاهای قاچاق نیز روبه‌رو است. این کالاها که اغلب بدون گارانتی و خدمات پس از فروش عرضه می‌شوند، به‌دلیل قیمت پایین‌تر مورد توجه بخشی از مصرف‌کنندگان قرار گرفته‌اند. این وضعیت به فروش محصولات داخلی لطمه می‌زند و رقابت ناعادلانه‌ای را به تولیدکنندگان داخلی تحمیل کرده است.
کلام آخر
پس از تحریم‌های شدید علیه ایران در سال۱۳۹۷دو عامل مهم جهش قیمت ارز و محدود کردن واردات لوازم خانگی شرایط جدیدی را برای بازار این صنعت به وجود آورد. افزایش نرخ ارز سبب افزایش قیمت لوزام خانگی در بازار داخلی شد و از سوی دیگر، منع واردات لوازم خانگی فروش رسمی و خدمات پس از فروش کالای داخلی را مختل کرد. در چنین شرایطی به‌دلیل شرایط نامناسب اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم سبب شد که لوازم خانگی از اولویت سبد خرید مردم خارج شود. در شرایط بازار رکود تورمی، هرچند تولید لوزام خانگی داخلی به‌‌صورت مستمر ادامه دارد ولی کاهش فروش در بازارهای داخلی، به رکود در این بازار بیش از پیش دامنه زده است.
