بازار جذاب برق و فرصتی که می‌سوزد
جهان صنعت– آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) اعلام کرد که مصرف برق در خاورمیانه و شمال آفریقا از سال۲۰۰۰، سه برابر شده و این منطقه را به یکی از سریع‌ترین مناطق رشد تقاضای برق در کره زمین تبدیل کرده است. به گفته آژانس، عمده این رشد انفجاری ناشی از افزایش جمعیت و افزایش درآمد بوده است به طوری که تهویه مطبوع تقریبا نیمی از اوج تقاضا را تشکیل می‌دهد. این آژانس انرژی پیش‌بینی کرده است که خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) براساس سیاست‌های فعلی تا سال۲۰۳۵ شاهد افزایش ۵۰درصدی تقاضای برق خواهد بود که حاصل شهرنشینی، توسعه صنعتی و رشد سریع جمعیت است. ترکیب انرژی خاورمیانه و شمال آفریقا دستخوش تغییری اساسی خواهد شد. به گفته آژانس بین‌المللی انرژی، گاز طبیعی و نفت بر ترکیب برق خاورمیانه و شمال آفریقا تسلط دارند و در حال حاضر بیش از ۹۰درصد از کل تولید را تشکیل می‌دهند، با این حال مرحله رشد بعدی با گاز طبیعی، انرژی‌های تجدیدپذیر و هسته‌ای هدایت خواهد شد به طوری که تولید نفت تا سال۲۰۳۵ فقط ۵درصد کل تولید خواهد بود که نسبت به ۲۰درصد فعلی کاهش می‌یابد. پیش‌بینی می‌شود ظرفیت خورشیدی این منطقه تا سال۲۰۳۵ با ۱۰برابر افزایش به ۲۰۰گیگاوات برسد و قرار است سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در ترکیب انرژی خاورمیانه و شمال آفریقا از ۶درصد فعلی تا سال۲۰۳۵ به ۲۵درصد افزایش یابد و انرژی هسته‌ای نیز در امارات متحده عربی، مصر و ایران رشد خواهد کرد. فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی گفت: تقاضای برق در سراسر خاورمیانه و
شمال آفریقا رو به افزایش خواهد بود که ناشی از نیاز روزافزون به تهویه مطبوع و شیرین‌سازی آب در منطقه‌ای با گرما و کمبود آب، جمعیت و اقتصاد رو به رشد است. این منطقه از ابتدای قرن، پس از چین و هند سومین رشد بزرگ مصرف برق در سطح جهان را تجربه کرده است.
پیش‌بینی می‌شود برای پاسخگویی به این تقاضا، ظرفیت برق در ۱۰سال آینده بیش از ۳۰۰گیگاوات افزایش یابد که معادل سه برابر کل ظرفیت تولید فعلی عربستان سعودی است.
انتظار می‌رود گاز طبیعی تا سال۲۰۳۵ نیمی از ترکیب انرژی منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا را تشکیل دهد. غول‌های نفتی خاورمیانه با حمایت قوی دولت‌ها و میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری، به شدت در حال گسترش فعالیت خود در بازار جهانی ال‌ان‌جی هستند و قصد دارند ظرفیت ال‌ان‌جی خود را در دهه آینده تقریبا دو برابر کنند. شرکت‌هایی مانند «آرامکوی» عربستان، شرکت ملی نفت ابوظبی (ADNOC) و «قطرانرژی» سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی در تولید و تجارت ال‌ان‌جی انجام می‌دهند که ناشی از تقاضای رو به رشد برای گاز طبیعی به‌عنوان سوخت در حال گذار و تمایل به تنوع بخشیدن به سبد سرمایه‌گذاری فراتر از نفت‌خام است.
در حالی که گاز طبیعی معمولا در بازارهای جهانی انرژی پس از نفت نقش دوم را ایفا می‌کند، ال‌ان‌جی با نقش خود به عنوان سوخت، پلی در گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر و تقاضای پایدار، رشد سریع‌تری را تجربه می‌کند. با این حال بسیاری از پروژه‌های ال‌ان‌جی با تاخیر و هزینه‌های گزاف مواجه شده‌اند و برای تکمیل آنها به پول نقد اضافی نیاز است که فرصتی را برای کشورهای ثروتمند خلیج‌فارس فراهم می‌کند تا از قدرت انرژی، مالی و ژئوپلیتیکی خود در این عرصه استفاده کنند. همه کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا قادر به پاسخگویی به این تقاضای فزاینده نخواهند بود. چندین کشور خاورمیانه بحران‌های مداوم برق را تجربه کرده‌اند و کشورهای مناطق جنگی از جمله عراق، سوریه، یمن، لبنان و سودان از جمله آسیب‌دیده‌ترین آنها هستند. عراق هنوز هم بیش از دو دهه پس از سرنگونی رژیم صدام حسین، از تامین انرژی ناپایدار رنج می‌برد. سه سال پیش، شهر نفتخیز بصره عراق پس از خرابی خطوط برق که باعث خاموشی‌های پی در پی در دمای بالای ۵۰درجه سانتیگراد شد شاهد اعتراضات گسترده بود. طبق برآوردهای آژانس بین‌المللی انرژی، کمبود مکرر برق بین سال‌های۲۰۱۴ تا ۲۰۲۰ نزدیک به ۱۰۰میلیارد دلار برای اقتصاد عراق هزینه به همراه داشته است.
در همین حال شهروندان لبنانی سال‌ها تامین برق متناوب را تحمل کرده و مجبور شده‌اند به ژنراتورهای خصوصی آلاینده و گروه‌های تبهکاری روی آورند که سوخت مورد نیاز آنها را از بازار سیاه تامین می‌کنند. در سوریه ظرفیت تولید به زیر ۴۰درصد از سطح قبل از جنگ رسیده که بسیار پایین‌تر از نیازهای این کشور است. لیبی نیز تجربیات مشابهی داشته و ظرفیت تولید برق در طول جنگ داخلی این کشور به نصف کاهش یافته است. یمن پس از جنگ‌های مکرر که به شدت به زیرساخت‌های برق ملی آن آسیب رساند، تقریبا سه دهه با بحران برق و کمبود سوخت دست‌وپنجه نرم می‌کند در حالی که اکنون انرژی خورشیدی حدود ۴/۱۰درصد از کل تولید برق یمن را تشکیل می‌دهد و قرار است این رقم در سال۲۰۲۶ پس از راه‌اندازی فاز دوم نیروگاه خورشیدی عدن دو برابر شود.
منبع: اویل پرایس
