26 - 05 - 2020
باری که به منزل رسید
آرزو فرشید – نفتکش حامل سوخت ایران در نزدیکی پالایشگاه «ال پالیتو» ونزوئلا پهلو گرفت و صدا هم از آمریکا درنیامد. سکوت مرموز کاخ سفید در قبال این موضوع در حالی است که پتونیا، فارست، فاکسون و کلاول (چهار نفتکش دیگر ایران) در راه هستند تا بیش از ۵/۱ میلیون بشکه بنزین و مشتقات نفتی را به ارزش ۴۲ میلیون یورو به دولت کاراکاس تحویل دهند. ایالات متحده که از آغاز این تجارت یعنی ۲۵ اردیبهشت حسابی مکدر شده و با کلی تهدید و تبلیغ ناوهای خود را روانه کارائیب کرده، این روزها خود را به ندیدن زده و هیچ حرفی برای گفتن ندارد.
این رویکرد آمریکا از یک سو نویدبخش رفع کشمکش اخیر با ایران است و از سوی دیگر و به ظن برخی رسانههای آن طرف آبی، آرامش قبل از طوفان است. بسیاری از تحلیلگران مسائل بینالملل معتقدند که آمریکاییها از جریان توقیف کشتی ایرانی در جبلالطارق درس گرفته و میدانند که ایران زیر بار زور نخواهد رفت و آنجا که مقررات و حقوق بینالملل به آن حق داده باشد، به هیچ وجه کوتاهبیا نیست و اقدام متقابل را در هر جایی که دستش برسد، نشان خواهد داد. این گروه از تحلیلگران معتقدند آمریکا و ترامپ که در آستانه انتخابات قرار دارد اینگونه خطر نکرده و مانعی در مسیر کشتیهای ایران نیز ایجاد نخواهد کرد.
گروه بدبینتر اما ماجرای سقوط پهپاد آمریکایی که ابتدا با سکوت این کشور و واکنش ملایمتر از انتظار ما همراه شد و چندی بعد به ترور فرمانده نظامی ارشد ایرانی یعنی سردار سلیمانی ختم شد را یادآوری میکنند و معتقدند که شاید دست و پای آمریکا با مقررات بینالمللی بسته باشد و در این مورد اقدام عملی انجام ندهد اما باید منتظر بود که جایی دیگر و به نحوی دیگر تلافی کند!
اشتباه آمریکا
فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین و کارشناس مسائل بینالمللی اما با این گروه کاملا مخالف است. او در گفتوگو با «جهانصنعت» ماجرای فروش بنزین به ونزوئلا را با جریان سقوط پهپاد آمریکایی قابل مقایسه ندانست و گفت: «در جریان پهپاد، آن پهپاد به طور یقین در حریم هوایی ایران قرار داشت، تجاوزی صورت گرفته و در مقابل به آن شلیک شده و سقوط کرده بود. این مساله قابل اثبات – هم از نظر ریاضی و برد موشک و هم زاویه موشک که اگر قدری دورتر بود، موشک ما به آن نمیرسید – بود. اینها را میدانستند و برای همین آن واکنش را داشتند. در واقع بحث اینکه یک پهپاد را به صورت غیرمجاز به فضای کشوری فرستاده بودند و مورد اصابت موشک قرار گرفت با جریان فروش بنزین به ونزوئلا کاملا فرق دارد.»وی افزود: «فروش بنزین از جهاتی به آن موضوع شباهت دارد اما نه از جهت تهدیدآمیز بودن بلکه از این جهت که آمریکا ناچارا کنار کشید. مگر فروش بنزین از سوی ایران به ونزوئلا طبق قوانین بینالمللی و قطعنامههای سازمان ملل منع شده بود که آمریکا این تبلیغات را راه انداخت و کشتی فرستاد؟! کدام قطعنامه ایران را از فروش بنزین، نفت یا محصولات پتروشیمی و هر آنچه آمریکا در تحریم یکجانبه خود قرار داده است، منع کرده است؟! قطعا هیچ کدام. برجام تمام محدودیتهایی که وجود داشت را از بین برد.» مجلسی با اشاره به اینکه «اگر کشورها، شرکتها و بانکها با ما معامله نمیکنند بحث دیگری است» گفت: «برای پاسخ به این پرسش باید دید که مشکل ما و مشکل آنان چیست؟ این موضوع ناشی از یک منع قانونی نیست. این بحث تمایل به دوستی یا عدم تمایل به دوستی است. آنها از تهدید آمریکا میترسند و آمریکا را به ایران ترجیح میدهند. برای همین شاهدیم که حتی هیچ کدام از بانکهای چینی هم با ما کار نمیکنند.»وی در پاسخ به اینکه از سکوت آمریکا در قبال حرکت کشتیهای ایرانی به سوی ونزوئلا و عملیاتی نکردن تهدیداتش باید چه برداشتی داشت گفت: «آمریکا در اقدام اولیه خود قصد ترساندن ما را داشت و البته آنجا هم اشتباه کرد به این خاطر که قدرت دست کسانی است که به قول مدیر روزنامه کیهان در سرازیری، بدون ترمز و با تخت گاز میخواهند بزنند چه برسد به جایی که قانون و حق با آنها باشد. در این مساله اما یک هشدار میتواند نهفته باشد.»
هشدار آمریکا
این کارشناس مسائل بینالمللی در تشریح این هشدار آمریکا گفت: «این هشدار هم مبنی بر این است که قصد دارند در آینده برای حملونقل دریایی ایران مزاحمت ایجاد کنند یعنی بلایی که بر سر لیبی آوردند. یعنی ورود و خروج هواپیما و کشتی و … مورد کنترل قرار گیرد که این هم حرف زور است.»وی همچنین خاطرنشان کرد: «این نکته را مورد توجه قرار دهید که ونزوئلا مورد تحریم کشورهایی آمریکایی است. به یاد آورید که بهانه انگلیس برای توقیف کشتی ما در جبلالطارق این بود که طبق مقررات اتحادیه اروپا کسی نباید به سوریه نفت بفروشد. ما نیز گفتیم که کشورهای اتحادیه اروپا هر طور مایل هستند رفتار کنند اما ایران و سوریه تابع این مقررات نیستند. منطق ما در آنجا درست بود و مانع اعمال زور انگلیسیها شدیم. مساله فروش نفت به ونزوئلا شبیه آن موضوع است. برای این تجارت هیچ منع قانونی وجود ندارد.»مجلسی فرستادن ناوهای آمریکایی به کارائیب را نوعی قدرتنمایی از سوی آمریکا دانست و گفت: «این حرکت در واقع قدرتنمایی ترامپ بود که سیستم و نظام داخلی آمریکا آن را کنترل کرد. برای اینکه آنجا اینطور نیست که یک دیوانهای با احساس مدیرعاملی بخواهد مملکت را به صورتی که میخواهد، اداره کند. سیستم در آمریکا اجازه نمیدهد یک نفر به همان راحتی که همکاران خود را اخراج میکند در خارج از کشور هم عمل کرده و بگوید چون من زور دارم جلوی فلان کشتی را بگیرید. خود سیستم آمریکا با آن قانونمداریای که دارد مانع از این رویه شد.»وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه هشدار آمریکا برای اعمال نفوذ بر حملونقل دریایی ایران را چقدر باید جدی تلقی کرد؟ گفت: «از وقتی که نظام علنا اعلام جهاد کرده و خواسته که جنگ را از جنبه اقتصادی خود خارج کند و صحبت از راهحل نهایی میکند، باید این هشدار که آمریکا بخواهد محاصره دریایی و هوایی را به نحوی اعمال کند، جدیتر تلقی کرد. البته با مقاومتهایی مواجه خواهد شد مثلا روسیه که همسایه ماست ممکن است به رفت و آمدهای خود ادامه دهد و آمریکاییها هم ریسک مقابله با او را نپذیرند اما همانطور که درباره معاملات بانکی و … صورت گرفت و همانطور که بسیاری از فرودگاههای اروپایی به ما بنزین نفروختند، ممکن است اجازه فرود هم ندهند یعنی به صورت نسبی میتوانند ارتباطات دریایی و هوایی ما را هم در محاصره قرار دهند.»
تشکر مادورو
نگاهی به رویکرد ایران و ونزوئلا در هفتههای اخیر اما ثابت میکند که هیچیک از دو کشور گوششان به این قبیل هشدارها بدهکار نیست. شاهد این مدعا واکنش مقامات دو کشور به حضور ناوهای آمریکایی در کارائیب بود. مثلا آنجا که حسن روحانی، رییسجمهوری کشورمان در تماس تلفنی امیر قطر با تاکید بر اینکه اگر نفتکشهای ما در دریای کارائیب یا هر جای جهان از سوی آمریکاییها دچار مشکل شوند برای آنها مشکل به وجود خواهد آمد، گفت: «همواره حق مشروع دفاع از حاکمیت و تمامیت ارضی و تامین منافع ملی را برای خود قائل هستیم و امیدواریم آمریکاییها خطا نکنند.»
جالب اینجاست که آمریکا بعد از این اظهارات سکوت پیشه کرد. تنها واکنش آمریکا به این اظهارات و بعد هم رسیدن نخستین نفتکش ایران به ونزوئلا، اظهارات جان بولتون، مشاور امنیت ملی سابق آمریکا بود. او در یک پیام توئیتری ارسال محموله نفتی ایران برای ونزوئلا را خطری برای واشنگتن و تمام کشورهای منطقه آمریکای جنوبی توصیف کرد و نوشت: «همه ما از مداخله مجدد چین، روسیه، کوبا و ایران در ونزوئلا دچار مشکل میشویم. محموله گازی ایران برای کمک مالی به دولت شکستخورده مادورو، هم برای آمریکا و هم برای کشورهای آمریکای جنوبی خطرناک است. ما در مخالفت با نفوذ ایران در کنار گوایدو (رهبر شورشیان در ونزوئلا) ایستادهایم.»ناگفته نماند که نیکلاس مادورو، رییسجمهور ونزوئلا نیز در پی اوج گرفتن تنش میان واشنگتن و کاراکاس، اعلام کرد کشورش در انتظار ورود تانکرهای نفتکش ایران برای تامین سوخت مورد نیازش است و روز پنجشنبه آزمایش موشکی را در جزیره اورشیلا این کشور انجام داده است.او همچنین پس از ورود پنج شناور و تانکر حامل سوخت ایران برای کاراکاس، از دولت و ملت ایران بابت همبستگی با مردم ونزوئلا و پشتیبانی از کاراکاس قدردانی و تشکر کرد. او در رسانه دولتی ونزوئلا گفت: «ونزوئلا و ایران هر دو خواهان صلح هستند و ما حق داریم آزادانه تجارت کنیم.» مادورو از مردم این دو کشور به عنوان «مردمی انقلابی که هرگز در مقابل ستمگری آمریکا زانو نخواهند زد» یاد کرد.رسیدن این محموله به ونزوئلا برای دیگر کشورهای دنیا نیز اهمیت بسیاری داشت مثلا کوبا که بولتون از مداخله آن در ونزوئلا ابراز نگرانی کرده بود. میگوئل دیازکانل، رییسجمهور این کشور با اشاره به ورود نفتکش ایرانی به غرب کاراکاس اظهار کرد که ایران توانسته محاصره جنایتکارانه و غیرقابل قبول آمریکا را درهم بکشند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد