باروری ابرها از آبان کلید می‌خورد
جهان صنعت– باروری ابرها در ایران از آبان‌ماه آغاز و تا اردیبهشت سال آینده در بسیاری از استان‌ها اجرایی می‌شود.
با تشدید بحران آب و خشکسالی در کشور و کاهش بارش‌های سالانه، افزایش دما و تغییرات اقلیمی منابع آبی کشور به‌شدت تحت فشار قرار گرفته است. در این راستا استفاده از تکنولوژی‌های نوین برای مدیریت و تامین منابع آب، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. یکی از این تکنولوژی‌ها، بارورسازی ابر‌هاست که به‌عنوان یک راهکار برای افزایش بارش و بهبود وضعیت منابع آبی شناخته می‌شود.
محمد‌مهدی جوادیان‌زاده، رییس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی گفته است که با توجه به شرایط تحریمی و اقتصادی کشور در برخی زمینه‌ها مانند ساخت و تامین مواد بارورسازی، ارتقای روش‌های اجرا مانند استفاده از فلر‌های سوزنده در محل، استفاده از پهپاد ساخت داخل و ژنراتور‌های زمینی بارورسازی ابرها پیشرفت‌های خوبی صورت گرفته است.
بارورسازی ابرها در روش کلاسیک با افزودن مواد (یدید نقره) به داخل یک ابر برای زمان‌هایی به کار می‌رود که سامانه ابری بارش‌زایی در منطقه موردنظر حضور داشته و دارای معیار‌های موردنیاز اجرای عملیات باشد. بنابراین هر ابری مناسب اجرای عملیات بارورسازی نیست. شرایط و معیار‌های مورد نیاز اجرای عملیات باروری ابرها شامل شرایط دمایی مناسب، ضخامت ابر، میزان محتوای آبی ابر است که می‌تواند در بارور‌پذیری یک سامانه ابری تاثیرگذار باشد.
وی با بیان اینکه بارورسازی ابرها در جهان به‌عنوان یک روش مقرون‌به‌صرفه برای استحصال آب از منابع آب‌های جوی اثبات و درصد تاثیر آن بر افزایش بارش مشخص شده است، افزود: در دنیا بارورسازی ابرها علاوه‌بر افزایش بارش با اهداف مختلفی از قبیل سرکوب تگرگ، مه‌زدایی، تاخیر و جلوگیری از بارش و افزایش آب پشت سد به‌منظور افزایش توان نیروگاه‌های برق‌آبی نیز استفاده می‌شود. در کشور ما ایران با توجه به قرارگیری در مناطق خشک و نیاز مبرم به منابع آبی تجدیدپذیر، بارورسازی ابرها تنها به‌منظور افزایش بارش در حوضه‌های مختلف آبریز انجام می‌شود.
به‌گفته جوادیان‌زاده، در مقایسه با کشور‌های پیشرو در زمینه بارورسازی ابرها با کمبود شدید زیرساخت‌ها از قبیل تجهیزات بارورسازی ابرها شامل هواپیما، پهپاد و ژنراتور‌های زمینی، سنسور‌های هوابرد و زمینی بارورسازی ابرها، رادار‌های هواشناسی، آزمایشگاه‌های مجهز برای تست‌های آزمایشگاهی، آموزش‌های تخصصی به‌روز و… مواجه هستیم.
رییس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی تصریح کرد: براساس گزارش‌های منتشرشده توسط مراجع معتبر جهانی، در دنیا ۷۰کشورحداقل برای یک‌بار هم که شده از این تکنولوژی استفاده کرده‌اند و ۳۹کشور جهان به‌طور مستمر در حال استفاده از این فناوری هستند.
او در پاسخ به این سوال که بسیاری باور دارند بارورسازی ابرها سبب ایجاد سیل در مناطق مختلفی از کشور می‌شود، این موضوع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ بیان کرد: یکی از معیار‌های تعلیق عملیات‌های بارورسازی ابرها سامانه‌های بارشی‌هستند که با احتمال وقوع سیلاب همراه هستند. در یک منطقه زمانی تصمیم به اجرای عملیات بارورسازی ابرها گرفته می‌شود که ریسک رخداد سیل در آن منطقه برای سامانه بارشی مورد نظر وجود نداشته یا خیلی پایین باشد؛ در برنامه‌ریزی و اجرای عملیات باروری ابرها نیز به هشدار‌های سازمان هواشناسی با درجات مختلف اهمیت مبنی‌بر احتمال وقوع سیل در یک منطقه نیز توجه کافی می‌شود.
ابراهیم اسعدی‌اسکویی، رییس پژوهشکده اقلیم‌شناسی و تغییر اقلیم نیز در این رابطه گفت: این طرح موضوع تازه‌ای نیست و حدود ۸۰سال است که در جهان مورد بررسی قرار گرفته اما نتایج آن در اغلب کشور‌ها قابل‌اتکا نبوده است. کشور‌هایی مانند آمریکا و برخی کشور‌های اروپایی که از نظر فناوری در سطح بالایی قرار دارند، سال‌هاست این روش را آزمایش کرده‌اند ولی هیچ‌کدام به نتیجه قطعی یا اثر چشمگیری دست نیافته‌اند. براساس مطالعات جهانی، تنها در موارد بسیار محدود، اثرات مثبت این طرح مشاهده شده که آن‌هم مورد بحث کارشناسان است.
وی افزود: در هیچ کشوری از جهان، حتی در ایالات پیشرفته یا مناطق خشک، هیچ تجربه موفقی وجود ندارد که نشان دهد با بارورسازی ابرها توانسته‌اند کم‌آبی یا خشکسالی را جبران کنند. این طرح تنها در قالب پروژه‌های تحقیقاتی کوچک و محدود دنبال می‌شود و تاکنون هیچ کشوری اعلام نکرده که از طریق بارورسازی توانسته است مشکل کم‌آبی خود را برطرف کند؛ بارورسازی ابرها نباید به‌عنوان یک سیاست پایدار یا راه‌حل بلندمدت در نظر گرفته شود زیرا مشکل کم‌آبی در ایران ریشه در تغییر اقلیم، افزایش دما و سوءمدیریت منابع آب دارد و با چنین اقدامات مقطعی نمی‌توان بر بحران‌های ساختاری غلبه کرد.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
