11 - 11 - 2019
باتلاق سوریه
گروه جهان- رییسجمهور ترکیه بار دیگر تهدید کرد عملیات نظامی زمینی و هوایی وسیعی برای ایجاد «منطقه امن» در شرق فرات در سوریه انجام خواهد داد. او با تاکید بر آماده بودن طرحهای این عملیات و ارائه دستورات لازم در این زمینه اعلام کرد که این عملیات احتمالا در یکی دو روز آینده انجام خواهد شد و هدف آن برقراری صلح در شرق فرات است.
اردوغان در حالی این اظهارات را مطرح کرده که بهانهاش برای حمله به شرق فرات و ایجاد منطقه امن بازگرداندن آوارههای سوری به کشورشان است، از این رو نام عملیات نظامی به سوریه را «چشمه صلح» گذاشته است.
این احتمال وجود دارد که اردوغان در صورت اقدام نظامی در شمال سوریه ممکن است ترکیه را وارد باتلاقی دیگر کند که برای خروج از آن هزینه زیادی باید پرداخت کنند.
این نخستین بار نیست که رجب طیباردوغان چنین تهدیداتی را به زبان میآورد، با لبریز شدن کاسه صبر ترکیه از عدم پایبندی آمریکا به تعهدات خود در زمینه مشارکت در این عملیات و همچنین مشارکت در ایجاد منطقه امن و تمایل واشنگتن به فریبکاری و امروز و فردا کردن به گفته برخی منابع دولتی در ترکیه و همچنین پس از مشخص شدن عدم جدیت آمریکا در رزمایشهای مشترک هوایی و زمینی، چنین تهدیداتی بارها توسط اردوغان مطرح شده است.
قابل توجه اینکه آمریکا به حمایت از نیروهای دموکرات سوریه که اکثرا ماهیت کردی دارند پایبند است، در حالی که اردوغان این نیروها را تروریستی و شاخه حزب کارگران کردستان میداند و همین مساله بیانگر حجم تنش در روابط ترکیه و آمریکاست که پس از اقدام اردوغان به خرید سامانه موشکی اس- ۴۰۰ روسیه و عدم پایبندی به تحریمهای آمریکا علیه ایران با خرید نفت از این کشور تشدید شده است.
نیروهای دموکراتیک سوریه هم با صدور بیانیهای تاکید کردند با هرگونه حمله زمینی یا هوایی ترکیه مقابله خواهند کرد و چنین موضع مقتدری نمیتواند بدون وجود تضمینها و حمایت نظامی آمریکا تحقق یابد چراکه بیش از دو هزار نظامی آمریکایی در منطقه حضور دارند.
اردوغان به علت وجود شکافهایی در داخل حزب عدالت و توسعه و همچنین تشدید بحران اقتصادی در وضعیت دشواری به سر میبرد و تمایل به اسکان حدود سه میلیون آواره سوری در مناطق هممرز با عراق در چارچوب طرح ایجاد دهها شهر و روستا برای اسکان آنها دارد، اما بعید است در شرایط کنونی به گزینه نظامی متوسل شود.
چشمه صلح
مسوولان ترکیه از آمادگی خود برای آغاز یک عملیات نظامی جدید علیه کردها در شمال سوریه با نام «چشمه صلح» خبر دادند. مسوولان ترکیه برای آغاز یک عملیات نظامی جدید علیه کردها در شرق فرات واقع در شمال سوریه اعلام آمادگی کردند. وزارت دفاع ترکیه اعلام کرد این عملیات به زودی با نام «چشمه صلح» کلید میخورد.
رهبر ترکیه پیش از این بارها ناخرسندی خود را از سیاست واشنگتن در حمایت از گروههای کرد در سوریه ابراز کرده بود، اما تهدیدهای او در حالی ادامه یافته که آنکارا تابستان امسال برای گشتهای نظامی مشترک در شمال شرق سوریه و دور راندن شبهنظامیان کرد از مرز ترکیه، با واشنگتن به توافق رسیده بود.
رجب طیباردوغان که در نشست مشورتی حزب عدالت و توسعه در آنکارا سخن میگفت، اعلام کرد: ما برای انجام عملیات نظامی در شرق فرات آمادگی لازم را کسب و طرح عملیات نظامی در آن را نیز تکمیل کردهایم و دستورات لازم برای آغاز عملیات را دادهایم. او با بیان اینکه این عملیات امروز یا فردا آغاز خواهد شد، افزود که این عملیات هم زمینی خواهد بود و هم هوایی.
این اظهارات در حالی است که سخنگوی نیروهای دموکراتیک سوریه تاکید دارند که این گروه به توافق میان ترکیه و ایالات متحده برای حفظ ثبات در منطقه پایبند بوده است.
اردوغان بدون اشاره به آمریکا تصریح کرد: به کسانی که در ظاهر به ما لبخند زدند و با سخنان دیپلماتیک کارها را به تاخیر انداختند، میگوییم دیگر حرف زدن کافی است. رییسجمهوری ترکیه گفت، همه هشدارهای لازم را دادهایم، به اندازه کافی صبر کردیم و مشاهده کردیم که گشتهای مشترک زمینی و هوایی تنها حرف است.
این در حالی است که دیروز مرحله سوم گشت زمینی مشترک ترکیه و آمریکا در شمال سوریه برای تاسیس منطقه امن با حضور نظامیان ترک و آمریکایی آغاز شد. اردوغان گفت: سوال ما از متحدانمان کاملا روشن است، آیا شما سازمانهای «پ. ک. ک» (حزب کارگران کرد ترکیه) و «ی. پ. گ» که آنها را قسد مینامید، سازمان تروریستی میدانید یا نه؟ او مدعی شد که هدف از عملیات احتمالی در شرق فرات، برقراری صلح در این منطقه و نابودی خطر تروریسم در مناطق مرزی است.
منطقهای که به گفته اردوغان قرار است در آنجا عملیات نظامی انجام بگیرد در شمالشرقی سوریه واقع شده و تحت کنترل نیروهای «یگانهای مدافع خلق» قرار دارد.
ستاد کل ارتش ترکیه هم یک روز پیش از صحبتهای اردوغان با صدور اطلاعیهای در حساب کاربری خود در توئیتر اعلام کرد: ژنرال یاشار گولر، رییس ستاد کل ارتش ترکیه در یک مکالمه تلفنی با مارک میلی همتای آمریکایی خود در مورد منطقه امن که قرار است در شمال سوریه ایجاد شود، تبادلنظر کرد.
اردوغان پیشتر هم در مراسم فارغالتحصیلی افسران دانشکده نظامی ترکیه گفت که ایالات متحده در شرق فرات از تروریستها پشتیبانی میکند و این موضوع به مشکلی میان آمریکا و ترکیه تبدیل شده است.
اختلاف میان ترکیه و آمریکا بر سر شمال سوریه و مناطق کردنشین در این کشور جدید نیست و در ماههای اخیر اردوغان بارها آمریکا را تهدید کرده که نمیتواند حضور شبهنظامیان کرد در نزدیکی مرزهایش را تحمل کند و در صورتی که آمریکا سازوکاری در این خصوص ترتیب ندهد، خود به صورت مستقیم وارد عمل خواهد شد.
رییسجمهور ترکیه این سخنان را در حالی عنوان کرد که ترکیه و آمریکا پس از توافق در مورد گشتزنیها، پروازهای مشترک در شرق فرات انجام دادهاند. هر دو طرف موافقت کردند که مرکز فرماندهی مشترک تاسیس کنند. با وجود آن اکنون ترکیه تهدید کرده است در صورتی که واشنگتن بخواهد در این زمینه ایجاد اشکال کند، خود ابتکار عمل را به دست خواهد گرفت.
برخی از کارشناسان گفتهاند که در خصوص عمق منطقه امن شرق فرات و همچنین نیروهای حافظ آن بین واشنگتن و آنکارا اختلافنظر وجود دارد. رییسجمهوری ترکیه در سخنرانی خود هم صحبتهای ماه قبل خود را تکرار کرد و بدون ذکر نام آمریکا پرسید: «سوال ما از متحدانمان بسیار واضح است؛ آیا شما گروه یگانهای مدافع خلق و پکک را که برای لاپوشانی اسم «نیروهای دموکراتیک سوریه» را بر آن نهادهاید، تروریستی میدانید یا خیر؟ این را مشخص کنید.»
ورود سری جدید تجهیزات نظامی ترکیه به مرز سوریه
سری جدید تجهیزات نظامی ارتش ترکیه به منظور حمایت از یگانهای مستقر این کشور در مرزهای مشترک با سوریه وارد شهر شانلی اورفا واقع در جنوب این کشور شد. این تجهیزات نظامی شامل ۹ کامیون حامل خودروی زرهی و یک اتوبوس حامل نظامیان میشود که به شهرستان «آقچه قلعه» از توابع شهر «شانلی اورفا» ارسال شد. منابع نظامی ترکیه اعلام کردند که این تجهیزات نظامی به منظور تقویت و حمایت از یگانهای نظامی مستقر در مرزهای سوریه به این منطقه فرستاده شدهاند.
کردهای سوریه خواستار مداخله جهانی
کردهای سوریه پس از اعلام رییسجمهوری ترکیه مبنی بر آمادگی کشورش برای حمله زمینی و هوایی به مناطق شرق فرات، خواستار مداخله جامعه جهانی برای ممانعت از انجام عملیات نظامی ترکیه به مناطق تحت سیطرهشان شدند.
کانتون کردها در شمال سوریه با صدور بیانیهای از تمامی نهادهای جامعه جهانی خواست تا ترکیه را به منظور ممانعت از انجام هرگونه حمله تحت فشار قرار دهند. همچنین کردهای سوری، اتحادیه اروپا و گروههای فعال در سوریه از جمله ائتلاف بینالمللی ضد داعش تحت امر واشنگتن را به اقدامات حمایتی مقابل تهدید و خطر ترکیه ترغیب و اعلام کردند: تهدیدات مستمر اردوغان خطرناک است و امنیت و ثبات منطقه را تهدید میکند.
کردهای سوریه در بیانیه خود مطرح کردند این تهدیدات از سوی ترکیه با وجود اعلام پایبندی به تمامی بندهای مکانیسم امنیتی که با آمریکا بر سر آن به اتفاق نظر رسیدند تا بهانهها را از ترکیه برای انجام هر اشغالگری جدید بگیرند، محکوم کردند. اردوغان با وجود اینکه آنکارا و واشنگتن در ماه آگوست درخصوص ایجاد منطقه امن در شمال سوریه به اتفاق نظر رسیدند، تهدید به انجام عملیات نظامی در شرق فرات کرد.
تهدید کردها به جنگ تمامعیار
در همین راستا، نیروهای سوریه دموکراتیک در واکنش به تهدید ترکیه مبنی بر آغاز عملیات نظامی در شرق فرات اعلام کردند که هرگونه اقدام نظامی غیرقابل توجیه ترکیه را به جنگی فراگیر در مرزها تبدیل میکنند.
نیروهای دموکرات سوریه نیز در واکنش تندی به سخنان اردوغان تاکید کردند که این حمله را بیپاسخ نمیگذارند. مصطفی بالی سخنگوی قسد در صفحه شخصیاش در توئیتر تاکید کرد: در صورت هرگونه حمله ترکیه از خود دفاع خواهیم کرد.
خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه نیز پیشتر اعلام کرده بود که اگر ایالات متحده در ایجاد منطقه امن در شمال سوریه تعلل کند آنکارا در این زمینه همکاری با آمریکا را متوقف میکند.
آنکارا مدعی است که یکی از اهداف ایجاد منطقهای امن، بازگرداندن آوارگان سوری از ترکیه به کشورشان است. آنکارا بارها به انجام عملیات نظامی در شهر فرات و همچنین منبج سوریه علیه یگانهای مدافع خلق کرد تهدید کرده است که آنکارا آن را گروه تروریستی قلمداد میکند.
ترکیه و نیروهای همپیمان آن مانند «ارتش آزاد سوریه» پس از انجام دو عملیات نظامی در سال ۲۰۱۶ و سال ۲۰۱۸ علیه یگانهای مدافع خلق کرد، بر مناطق گستردهای در شمال سوریه سلطه یافتند. پیشتر، وزارت دفاع ترکیه اعلام کرد که آنکارا و واشنگتن بر سر تاسیس مرکز هماهنگی برای عملیات مشترک و منطقه امن در شمال سوریه به اتفاقنظر رسیدهاند.
واکنش پنتاگون
وزارت دفاع آمریکا مخالفت خود را با طرح ترکیه برای آغاز عملیاتی نظامی در شمال سوریه اعلام کرده و آن را موجب تضعیف منافع مشترک آمریکا و ترکیه دانست.
سخنگوی پنتاگون با بیان اینکه حمله یکجانبه ترکیه به شمال سوریه به نتایج توافق ترکیه و آمریکا درباره شمال سوریه آسیب میرساند، گفت: اگر ترکیه این گام را بردارد، همکاریهای مشترک ۲ کشور درباره منطقه امن در شمال سوریه و اقدامات مشترک به خطر میافتد. سن رابرتسون درباره آمادگی برای عملیات به صورت یکجانبه در شمال سوریه گفت: این موضوع نگرانی جدی آمریکا را به همراه دارد.
او با بیان اینکه حمله یکجانبه به نتایج توافق ترکیه و آمریکا درباره شمال سوریه آسیب میرساند، گفت: اگر ترکیه این گام را بردارد (حمله به شرق فرات)، همکاریهای مشترک ترکیه و آمریکا درباره منطقه امن در شمال سوریه و اقدامات مشترک به خطر میافتد. آمریکا در حال حاضر موفقیت اقدامات مشترک و مکانیسم طراحی شده با ترکیه درباره شمال سوریه را خواستار است.
سخنگوی پنتاگون افزود: آمریکا با ترکیه که عضو ناتو است به دنبال ایجاد منطقه امن در شمال سوریه در کوتاهترین زمان است. در زمان خود و یا حتی زودتر به دنبال این اقدام هستیم. مهمترین تهدید برای ما سر بر آوردن مجدد گروههای تروریستی است.
اهمیت استراتژیک شرق فرات
شرق فرات دارای مهمترین و بزرگترین میادین نفتی از حیث مساحت و تولید است به ویژه که میدان نفتی «العمر» قبل از سال ۲۰۱۱ حدود ۳۰۰ هزار بشکه در روز نفت تولید میکرد.
الرقه به تنهایی ۷۰ درصد از منابع آبی سوریه را در خود دارد و این منطقه همچنین دارای زمینهای حاصلخیز و محل کشت مهم محصولات کشاورزی سوریه است. مساحت منطقه راهبردی شرق فرات حدود یک سوم اراضی سوریه است و سبد غذایی و اقتصادی سوریه محسوب میشود.
این منطقه ۹۰ درصد از درآمدهای نفتی و گازی سوریه و بیش از نیمی از گندم و پنبه سوریه را در خود دارد. استان دیرالزور در شرق فرات دومین استان سوریه از حیث مساحت (حدود ۳۳ هزار کیلومتر مربع) محسوب میشود. بیشتر تولید نفت سوریه در این مناطق است و غنیترین منابع گازی سوریه را داراست.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد