30 - 12 - 2023
«ایران کوچک» در قلب کرج
نادر نینوایی- شهر کرج در قیاس با سایر شهرهای ایران جاذبههای گردشگری کمتری دارد و بسیاری از همین جاذبههای محدود نیز باعث میشود به سبب نبود برنامهریزی مناسب خدماتی به گردشگران ارائه ندهند.
بسته بودن درهای کاخ سلیمانیه، پروژه ناتمام بازگشایی کاخ شمس و فعالیت محدود موزه جانورشناسی کرج سبب شده بسیاری از دوستداران سفر و گردشگری، مرکز استان البرز را به عنوان یک مقصد گردشگری انتخاب نکنند.
از سال ۱۴۰۰ پارکی به نام «ایران کوچک» در محله جهانشهر کرج ایجاد شده و توانسته این نقیصه در دسترس نبودن جاذبههای تفریحی و گردشگری در کرج را تا حدودی پوشش دهد.
هر گوشه این پارک با الهام از یک منطقه ایران ساخته شده و به این ترتیب با بازدید از آن میتوان به گوشه و کنار ایران سرک کشید.
بخشی از پارک ایران کوچک به بازسازی خانههای روستای ابیانه کاشان اختصاص یافته و با بازدید از آن میتوان نظارهگر خانههای سنتی بود که با گل سرخرنگ آذین شدهاند. با ورود به این بخش پارک آدمی احساس میکند با طی کردن چند گام از زندگی شهری فاصله گرفته و سفری به حواشی کاشان و روستای ابیانه داشته است. کمی آن سوتر مضیف (استراحتگاه سنتی و حصیری عربهای خوزستان) برپا شده و برکهای مصنوعی نیز ایجاد شده که حکم بازسازی منطقه تالابی خوزستان را دارد.
بازسازی خانههای چوبی و سنتی مردمان شمال کشور، ساخت نمونههایی از محل سکونت عشایر ترکمن و البته نمایش مجموعه سردیسهایی از مفاخر ایرانی بخشهای مختلف پارک گردشگری ایران کوچک را تشکیل داده است.
بازسازی نمایی از سرخترین روستای ایران
یکی از بخشهای پرطرفدار و البته تماشایی پارک ایران کوچک بخشی است که به بازسازی نمایی از روستای ابیانه کاشان اختصاص یافته است.
اگر به روستای ابیانه در نزدیکی کاشان سفر کرده باشید میدانید نمای بیرونی خانههای این روستا با خاک سرخ پوشیده شده و معماری یکدست روستا جاذبه بصری اثرگذار و متفاوتی ایجاد
کرده است.
در پارک ایران کوچک سعی شده با استفاده از همین نمای سرخرنگ، تصویری از خانههای سنتی روستای ابیانه به نوعی بازسازی شود.
درهای چوبی خانهها درست حال و هوای نسخه اصلی را داشته و پنجرههای ارسی و ساباطهای بناشده در بخش روستای ابیانه پارک ایران کوچک، گویی آدمی را به سفری به این سرخترین روستای ایران میبرد.
در کنار ورودی بخش ابیانه، به سبک معماری روستایی با کشیدن دیوارهایی درختان و باغها از محیط روستا تفکیک شدهاند و گذر از این مسیر احساس سفر به منطقهای روستایی را در دل زنده میکند.
در ساخت خانههای ابیانه به جزئیات زیادی دقت شده و ساخت بالکن در طبقه بالایی یکی از خانههای مجموعه که تداعیکننده معماری خانههای سنتی روستا بوده به خوبی گویای این دقتنظر است.
به سبک خانههای اصلی ابیانه ورودی خانهها در پارک نیز در سطحی پایینتر از زمین جانمایی شده و البته جنبههای هنری در آجرچینی دیوارها نیز دیده شده است.
در کنار تمام موارد ذکرشده استفاده از تیرهای چوبی برای سقف خانههای بخش ابیانه، معماری ماکت ساختهشده از ابیانه را بسیار شبیه به نسخه واقعی کرده است.
گشتوگذار در مناطق کویری
کمی آنسوتر از ماکت و نمونه کوچکسازی شده روستای ابیانه، سازهای بزرگ و با ترکیبی از خشت، گل و آجر ساخته شده که روایتکننده آبانبارهای قدیمی مناطق کویری ایران همچون کاشان، یزد و مناطق جنوبی استان فارس است.
چهار بادگیر گرداگرد بنای گنبدیشکل آبانبار پارک ایران کوچک را فرا گرفته است. دو ورودی در دو سوی آبانبار قرار دارد و با پایین رفتن از پلهها میتوان نظارهگر حوضی بود که درست در مرکز بخش زیرین بنا جانمایی شده است.
فضای مدور بخش داخلی گنبد و تزئینات هنرمندانه باعث شده بازدیدکنندگان در این محیط عکسهای یادگاری خود را به ثبت برسانند. همچنین نورپردازی حرفهای و هنرمندانه این بخش بر جاذبههای آن افزوده و باعث شده فضایی هنری در بخش زیرین این آبانبار شکل بگیرد.
با کمی پیادهروی و ادامه مسیر از جلو درب آبانبار به ماکت ساختهشده از ارگ و شهر تاریخی بم میرسیم. باید اعتراف کرد برخلاف سایر بخشهای پارک در ساخت این ماکت دقت نظر کمتری شده است. اندازه ماکت به قدری کوچک بوده که با دیدن خانهها آدم احساس میکند با خانه عروسکها مواجه است.
فارغ از کوچک بودن ماکت ساختهشده، در ساخت آن به ریزهکاریها نیز دقت لازم نشده است؛ برای مثال ساخت و نصب درهای چوبی، پنجرههای ارسی و جانمایی خشت روی دیوارها از جمله نکاتی است که نادیده گرفته شده است.
نکته مثبت طراحی ارگ و شهر تاریخی بم نورپردازی آن است. اگر به هنگام شب از این بخش بازدید کنید احتمالا حس و حال تماشای کاردستی یا یک نوع نمونه کوچکشده جالب از ارگ بم را خواهید داشت.
وقتی سخن از جاذبههای گردشگری مناطق کویری و خشک ایران در میان باشد نمیتوان استان پرجاذبه سیستانوبلوچستان را نادیده گرفت. در پارک ایران کوچک نیز از این موضوع غفلت نشده و نمونهای از خانههای کپری مردمان سیستانوبلوچستان ارائه شده است. در زبان محلی به این خانههای کپری «دارین لوگ» به معنای خانه چوبی میگویند.
ساختار مدور و نیمدایرهای این کپرها در نگاه نخست شکل و ظاهر خانههای اسکیمویی را در ذهن تداعی میکند. مصالح این خانههای مدور برگهای خشک درختان خرما بوده که پس از خشک شدن به وسیله نوعی طناب از جنس نخلهای وحشی به هم متصل شدهاند، بنابراین میتوان گفت تمام مصالح به کار رفته در این کپرها از طبیعت اطراف به دست آمده و خانهها کاملا سازگار با محیطزیست است.
جالب است بدانید مجموعه روستای کپری ساختهشده در پارک ایران کوچک حاصل تلاش اقوام بلوچ بوده و در واقع آنچه در پارک به عنوان روستای کپری ارائه شده نتیجه تلاش هنرمندان سیستانوبلوچستان است. ماکت روستای کپری ساختهشده در پارک ایران کوچک شامل دو باب خانه، یک آشپزخانه و یک مهمانخانه است که با قرار گرفتن در کنار یکدیگر برشی از زیستگاه مردمان بلوچ در پهنه وسیع جنوب شرقی ایران را به نمایش میگذارد.
فاصله نزدیک شمال به جنوب کشور
اگرچه مناطق شمالی و سواحل دریای مازندران در مقیاس اصلی فاصله زیادی با مناطق جنوب غربی خوزستان دارد، اما در پارک ایران کوچک کرج میتوان با کمی قدم زدن به تماشای ماکتهای هر دو منطقه پرداخت.
در بخشی از پارک نخلهایی در کنار تالابی مصنوعی کاشته شدهاند و در جوار آن خانهای از جنس برگ درختان خرما بنا شده تا نمایی از زیستگاه تالابی خوزستان و منطقه شادگان به بازدیدکنندگان ارائه شود. این سایت با برکه تالابی و سازه بومی و کپری آن که مضیف نامیده میشود نمایی از زندگی مردمان بومی و گذشته خوزستان را ارائه میدهد.
اتصال نی و حصیر، سازهای بزرگ و متفاوت را در کنار تالاب مصنوعی پارک ایران کوچک ایجاد کرده است. قدمت مضیف به هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح و تمدن سومریها میرسد. خنک بودن فضای داخل آن در فصل تابستان باعث شده که عربهای خوزستان علاقه خاصی به این سازه داشته باشند و برای پذیرایی از مهمانها در ضیافتهای خود از آن بهره ببرند.
در گذشته شبنشینیها، تصمیمگیریها، حل اختلافات و برگزاری مراسم عزا و شادی در مضیفها برقرار بوده و کار اداره آن برعهده ریشسفید یا شیخ طایفه بوده است.
جهت مضیف معمولا رو به قبله بوده و ارتفاع ورودی آن نیز کم است تا شخص به هنگام ورود، به نوعی به سایرین ادای احترام کند. بافت هنرمندانه حصیرها و نیهایی که نمای بیرونی مضیف را آذین کردهاند جلوهای خاص به این بخش پارک ایران کوچک داده است.
در بخشی دیگر از پارک بنای چوبی گلی قرار گرفته که سقف شیروانی آن نشان از تعلق این سازه به معماری شمال کشور دارد. این سازه در واقع به نوعی روایتکننده روستاهای استان گیلان است. بهکارگیری حصار و پرچین و شاخ و برگ و الیاف گیاهان در این سازه گویی آدمی را به خطه شمالی کشور میبرد.
برای دیدن سایر جاذبههای شمال کشور در پارک ایران کوچک کافی است چند قدمی از ماکت روستای خزری گیلان دور شوید تا شاهد زیستگاه عشایر ترکمن باشید. مسکن سنتی ترکمنها که آلاچیق یا «اوی» نام دارد در پارک خودنمایی میکند.
این آلاچیق از دو بخش سقف و دیواره ساخته شده است. در این سازه سقف گنبدی نمادی از آسمان بوده و دیواره مشبک نماد چهار فصل سال است. یکی از نکات جالب این سازه استفاده از نمدهای سیاهرنگ در سقف آن است. نکته جالب دیگر درخصوص این سازه آن است که به سبب شکل مدور آن فضای داخلی بخش بالا و پایین مجلس نداشته و تمام اعضای خانه در جایگاهی برابر قرار میگیرند.
آنچه در پارک ایران کوچک از زیستگاه مردمان ترکمن ارائه شده سه دستگاه اوی است که به شیوه کاملا سنتی و توسط آخرین بازماندگان ساخت خانههای ترکمن تهیه و ساخته شده است.
سقف نمدی این خانهها به مرور زمان رنگ تیرهتری گرفته و جلوهای متفاوت مییابد و دیوارهای حصیری آن هم جلوهای همخوان با طبیعت به این خانههای سنتی بخشیده است.
در سوی دیگر پارک ماکت روستای کندوان قرار گرفته است. ماکت ارائهشده از روستای کندوان به خوبی ساختار سنگی، درهای چوبی و زندگی متفاوت مردمان این روستای قرارگرفته در بخش شمال غربی کشور را روایت میکند. اگرچه ابعاد خانهها کوچکتر از اندازه واقعی هستند، اما همچنان میتوان حس و حال روستای کندوان را در این نمونه کوچکشده حس کرد. در واقع طراحی هنرمندانه دیوارههای سنگی و نصب در و پنجرههای چوبی تصویری نزدیک به واقعیت کندوان را به بازدیدکننده ارائه میکند.
در نهایت توجه داشته باشید که در بازدید از پارک ایران کوچک فرصت ثبت تصاویر یادگاری در ساباطهای چراغانیشده و خرید از غرفههای صنایعدستی و سوغاتی این پارک گردشگری را از دست ندهید.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد