24 - 11 - 2021
ایران از چرخه گردشگری غذایی جا ماند
گروه گردشگری – درآمد گردشگری غذا در دنیا بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار ثبت شده است. در عین حال که ۳۳ درصد هزینه گردشگران در سفر به خوراک اختصاص دارد. از سوی دیگر ایران دارای ۲ هزار و ۵۰۰ تنوع در غذا، دسر، کیک و شیرینی است اما از این همه ظرفیت برای جذب توریست استفاده نمیشود. جالب آن است که هرروز مسوولان میگویند قصد داریم گردشگری را فعال کنیم. این شعارها تکراری شده و دیگر هیچ کس توقع عمل به آنها را ندارد. بااینکه ایران دارای تنوع غذایی بسیاری بوده و غذاهای محلی آن طرفداران بسیاری در داخل و خارج از کشور دارد اما بسیاری از رستورانهای شهرهای بومی و محلی ایران در منوی خود فقط چند مدل غذا دارند؛ کباب، جوجه کباب و در برخی موارد ماهی. غذاهای محلی هیچ جایی در رستورانهای بزرگ شهرها ندارند. با وجود دهها نشست و همایش و بخشنامه، هنوز هم در بسیاری از شهرهای ایران اثری از غذاهای محلی پیدا نمیشود. امکان ندارد به گرمسار سفر کنید و در رستورانها اثری از تهچین گرمساری پیدا کنید. ایران دو شهر خلاق غذا دارد؛ البته اگر به شهر خلاق و جهانی غذای «رشت» مراجعه کنید انواع غذاهای محلی را در رستورانها پیدا میکنید. رستورانها در کنار انواع کباب و جوجه کباب، غذاهای محلی را نیز در منوی غذاهای خود گنجاندهاند. در بیشتر شهرهای شمالی کشور غذاهای محلی در رستورانها و اقامتگاهها سرو میشوند اما دیگر شهرها که تازه در صنعت گردشگری فعال شدهاند چنین وضعیتی ندارند. برخی غذاها نیز ملی بوده و متعلق به شهر خاصی نیست. مثلا چه کسی میداند قرمهسبزی متعلق به کدام شهر است؟ چه اهمیتی دارد؟
یکی از موارد مهمی که اگر بررسی شده و به توریستهای ورودی توضیح داده شود، برایشان بسیار جذاب خواهد بود، تاریخچه ایجاد غذاهای محلی است. به طور مثال خورش فسنجان را در نظر بگیرید؛ مدت زمانی گذشته تا فردی گردو را با رب انار و مرغ ادغام کرده و این غذای خوشمزه پدید آمده است. تاریخچه غذاهای پرطرفدار جهانی مشخص است؛ پیتزا در زمان جنگ به وجود آمد، مردم دچار فقر شده بودند و پنیر را روی نان میگذاشتند و میخوردند. این مردم جنگ زده به حدی با سلیقه بودند که در سختترین شرایط یکی از خوشمزهترین غذاها را پدید آوردهاند. اما تاریخچه غذاهای ایرانی در جایی گردآوری نشده و کسی به این میراث ناملموس علاقهای نشان نداده است. بسیاری از غذاهای ایرانی ظرفیت جهانی شدن را دارند. حتی این ظرفیت را دارند که در منوی رستورانهای سراسر دنیا قرار بگیرند اما حتی در منوی رستورانهای ایرانی نیز غایب هستند. با اینکه ایران دو شهر خلاق در زمینه غذا، «کرمانشاه» و «رشت» را داراست و میتواند از این فرصت برای جذب توریست استفاده کند اما به جز وبینار و نشست، کار مفید دیگری در این زمینه توسط وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی صورت نگرفته است.
درآمدزایی بالای گردشگری غذا
در جهان
بارها گفته شده است که تنوعبخشی به صنعت گرشگری، تولید محصولات متنوع گردشگری، تمرکز بر گردشگری و ساماندهی گردشگری غذا از رویکردها و اهداف مسوولان است، اما اینها شعارهای تکراری بودهاند که بارها بازگو شدهاند بدون هیچ بازدهی مناسبی. مردم هم به بیبازده بودن نشستها، دستورالعملها و بخشنامهها عادت کردهاند. محمد قاسمی، مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی در نشست تخصصی کارشناسان گردشگری خوراک که به صورت وبینار با مشارکت استانهای کشور در محل معاونت گردشگری برگزار شد، از آغاز به کار شبکه ملی کارشناسان گردشگری خوراک در کشور خبر داد و گفت: با توجه به اینکه تنوعبخشی به صنعت گردشگری کشور و تولید محصولات متنوع و تمرکز بر گردشگری موضوعی، یکی از اصلیترین سیاستهای این حوزه به شمار میآید، با توجه به دارا بودن ظرفیت بسیار قابل توجه غذاهای بومی کشور، موضوع توسعه گردشگری خوراک در دستور کار قرار گرفته است.
نشستهای بیبازده
اگرچه تاکنون نشستهای بسیاری در زمینه گردشگری غذا برگزار شده است اما این نشستها هیچ بازدهی و خروجی مناسبی نداشتهاند و مدیریت و ساماندهی گردشگری غذا در سطح شهر، رخ نداده است. او با بیان اینکه در حال حاضر ساختار اداری در قالب شبکهای گسترده از کارشناسان در سراسر استانهای کشور شکل گرفته است، افزود: به دنبال تشکیل کارگروه گردشگری خوراک این نشست با هدف تبیین و آگاهسازی کارشناسان استانی با ظرفیتها و ساختار اجرایی این موضوع تشکیل شده است تا در بستر تعامل، همفکری و بررسی نمونههای موفق داخلی و خارجی ازجمله «خیابان خوراک» بستر اجرایی قابل اتکایی شکل گیرد. ۳۳ درصد هزینه سفر به خوراک اختصاص مییابد
قاسمی با بیان اینکه موضوع گردشگری خوراک از دو وجه قابل بررسی است، اظهار کرد: با توجه به اعلام رسمی سازمان جهانی گردشگری، ۳۳ درصد یا یکسوم هزینهکرد گردشگران به موضوع خوراک اختصاص مییابد، از این رو غذا جزو لاینفک این صنعت شناخته میشود. در نتیجه بحث درباره یکی از زنجیرههای اصلی سفر است. او افزود: در وجه بعدی هدف از سفر میتواند تجربه خوراکی و نوشیدنی مقاصد مورد بازدید و جوامع میزبان باشد، از این رو اقدامات کلان ازجمله تعریف بستههای سفر و تورهای گردشگری با محوریت و انگیزه تجربه غذاهای بومی و نیز استفاده از خوراک محلی استانها در منوی مراکز پذیرایی و رستورانها، ازجمله اقدامات زیربنایی مورد نظر در مسیر توسعه گردشگری خوراک به شمار میآید. مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی همچنین تاکید کرد: تمرکز بر این دو رویکرد سبب شکلگیری بستر مساعد توسعه گردشگری کشور میشود تا ضمن ایجاد و توسعه مقاصد ملی تخصصی گردشگری خوراک و جذب گردشگران، دستاوردهای گسترده اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در سطح کشور شکل گیرد.
غذا؛ انگیزه مشترک گردشگران
کارشناسان میگویند غذا، انگیزه مشترک تمامی توریستهای دنیا است اما با وجود ظرفیتهای فراوان ایران در این زمینه، از این ظرفیتها استفاده نمیشود. حسین جبلعاملی، فعال و متخصص گردشگری خوراک با تبیین مفاهیم علمی این موضوع به کارشناسان استانی، گفت: برای گردشگری غذا در دنیا بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار درآمد ثبت شده است. غذا در تمام انگیزههای گردشگری مشترک است و گردشگری خوراک یکی از انواع گردشگری است که میتواند نقش مهمی در جذب افراد داشته باشد. این نوع گردشگری به آداب و رسوم و فرهنگ هر کشوری مرتبط است و برای بازدیدکنندگانی که از سایر کشورهای جهان با فرهنگی متفاوت به این کشورها قدم میگذارند و آماده تجربه فرهنگ و رسوم و غذاهای آنان هستند، بسیار جذابیت دارد. او به ویژگیهای گردشگری خوراک اشاره کرد و افزود: گردشگری خوراک میتواند جزء مستقلی به شمار آید و محرک سفر باشد. بینهایت رشد کند. دلیل بازگشت گردشگران باشد و همچنین با خدمات دیگر تلفیق شود، از این رو میتواند دستاوردهای اقتصادی وسیعی در قالب درآمدزایی مستقیم و جنبی داشته باشد و یکی از بسترهای مطمئن توسعه گردشگری کشورها شناخته شود.
کرمانشاه؛ شهر خلاق غذا
اواسط آبان ماه بود که یونسکو کرمانشاه را به عنوان شهر خلاق غذا معرفی کرده است. گوهری سرپرست ادارهکل میراثفرهنگی استان کرمانشاه بیان کرد: با اعلام یونسکو لیست شهرهای خلاق سال ۲۰۲۱ معرفی و کرمانشاه تنها نماینده ایران به عنوان شهر خلاق غذا معرفی شده است. در سالهای گذشته ۳۷ شهر در جهان در لیست شهرهای خلاق معرفی شدهاند که کرمانشاه به نمایندگی از ایران به این لیست اضافه شده است. او گفت: برای معرفی شهر و استان کرمانشاه به عنوان برند غذایی کشور برنامه ثبت بیش از ۱۰۰ غذای محلی کرمانشاهی در دستور کار قرار گرفته است. گوهری گفت: کار تکمیل این پروندهها برای ثبت در فهرست میراث ناملموس کشور رو به اتمام است و در یک ماه آینده شاهد رخداد بسیار بزرگی برای شهر و استان کرمانشاه خواهیم بود. او با بیان اینکه گردشگری غذا یکی از شاخههای مهم گردشگری در دنیاست، گفت: استان کرمانشاه با قدمت تاریخی بسیار کهن به لحاظ آداب و رسوم و تهیه غذاهای محلی از تنوع بینظیری برخوردار است. گوهری در پایان تاکید کرد: با معرفی کرمانشاه به عنوان شهر خلاق غذا و به سرانجام رسیدن این تعداد پرونده ثبتی، کرمانشاه به عنوان قطب گردشگری غذا در کشور مطرح میشود.
برند شهر خلاق خوراکشناسی رشت
۲۰ آذر سال ۹۴ شهر رشت، بهطور رسمی از سوی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی یونسکو به عنوان شهر خلاق خوراکشناسی انتخاب و در فهرست شبکه شهرهای خلاق یونسکو، ثبت شد. یونسکو بهرهبرداری از منابع محلی، به ویژه گونههای مختلف ماهی و محصولات فصل، غذا به عنوان عاملی برای حفاظت و ترویج میراث فرهنگی، دنبال کردن روشهای پخت قدیمی و استفاده از ظروف و روشهای پختوپز منحصربهفرد را از جمله عوامل انتخاب شهر رشت به عنوان شهر خلاق خوراکیها عنوان کرد.
تنوع غذایی گیلان بر اساس برخی نوشتهها بر اساس کتاب سفره گیلانی بین ۲۱۰ تا ۲۵۰ خوراک است . ماهی ملاته، کولی غورابیج، چغرتمه، کالهکباب، کپور آبه، باقلاقاتق، میرزاقاسمی، ترشتره، سیرقلیه، کباب ترش، اناربیج، واویشکا، ششانداز، ترش آش، گمج کباب، موتنجن، دبیجا و ماهی فیبیج برخی از غذاهای بومی گیلان است.
سال گذشته بود که برند شهر خلاق خوراکشناسی رشت برای چهار سال آینده تثبیت و حفظ شد، البته در حال حاضر سه سال دیگر از آن باقی مانده است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد