18 - 09 - 2021
اوجی،پتروپالایشگاهها را به «اوج» میرساند؟
پتروپالایشگاهها؛ نسل جدیدی از پالایشگاهها که کارشناسان صنعت نفت بر توسعه آنها تاکید میکنند.اما هزینه احداث بالا و تحریمها باعث شده تا دستیابی به این بخش توسعهیافته از صنعت نفت و گاز سخت شود. در دولت یازدهم و دوازدهم،بیژن زنگنه وزیر نفت بارها از برنامه خود برای ایجاد این ابرمجتمعها گفت اما تحریمها مانع از تحقق آرزوهای او شد و بیشتر وقت او صرف پیداکردن راهی برای گذران امور در صنعت نفت شد.حالا جواد اوجی وزیر نفت دولت سیزدهم میگوید که برای توسعه پتروپالایشگاهها مصمم است.
هنوز قضاوت درباره تحقق شعارهای او کمی زود است اما از آنجا که دولت ابراهیم رییسی سیگنالهای مثبتی برای احیای مذاکرات برجام همین اول راه به غرب داده، به نظر میرسد به محض برداشتهشدن تحریمها جای امیدواری برای جذب سرمایهگذار خارجی و رفع تحریمها تقویت شود.
بیپولی اولین مانع
پتروپالایشگاهها در تعریف کلیتر، از تجمیع مجتمعهای پالایش و پتروشیمی ایجاد میشوند. در واقع در این مجتمعها هدف تنها تولید سوخت از بنزین، نفت و گاز نیست؛ بلکه در کنار تولید این محصولات تامین خوراک مورد نیاز مجتمعهای پلیمری و شیمیایی دنبال میشود.
روش کار اینگونه است که در مجتمعهای پتروپالایشی نفت خام به عنوان خوراک به واحدهای فرآیندی منتقل شده، سپس ترکیبی از محصولات پایه پتروشیمی و سوختی تولید میشود. محصولات آنها شامل: نفتا، بنزین، گازوییل، نفت سفید، نفت کوره، قیر و مالچ و همچنین میعانات گازی و گازهای سبکی چون متان، اتان و پروپان و گوگرد است. توسعه صنعت پتروپالایشگاهی ازجمله برنامههای کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه دنیاست. با این حال مشکلات پیشروی توسعه ظرفیت پالایشگاهی و پتروپالایشگاهی در ایران مانند مشکل «تامین مالی و فاینانسهای خارجی» مانع توسعه طرحهای پالایشی و پتروپالایشی بوده است.
حالا وزیر نفت میگوید که تصمیم دارد با اجرای برنامه افزایش ظرفیت پالایش نفت و میعانات گازی در این مسیر حرکت کند.
جواد اوجی میگوید: «با توجه به ظرفیت کنونی تولید فرآوردههای نفتی در پالایشگاههای نفت کشور و مصارف مختلف، بیشک افزایش ظرفیت پالایشی یک نیاز است، به همین منظور دو برنامه مدنظر داریم؛ برنامه نخست افزایش ظرفیت پالایشگاههای کنونی (چه آنها که خوراک نفت خام دارند و چه آنها که از میعانات گازی استفاده میکنند) از نظر کیفیت و کمیت فرآوردههای نفتی و برنامه دوم ساخت پالایشگاههای جدید یا همان پتروپالایشگاههاست. در این زمینه سازوکار قانونی خوبی هم با توجه به حمایت از صنایع پاییندستی نفت و با مشارکت مردمی وجود دارد و مجوزی که همسو با تنفس خوراک داده شده است، میتواند مشوق خوبی برای سرمایهگذاران باشد.»
گزارش نمونههای مشابه پتروپالایشگاهی در کشورهای دیگر نشان میدهد که هزینه احداث این مجتمعها سنگین است. به عنوان مثال هزینه احداث پنج مجتمع پتروپالایش در حال ساخت در چین و عربستان با مجموع ظرفیت اسمی دو میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه در روز نشان میدهد که سرمایهگذاری مورد نیاز برای اجراییشدن این طرحها ۶۹ میلیارد و ۸۵۰ میلیون دلار است. یعنی به طور متوسط حجم سرمایهگذاری برای یک بشکه نفت معادل ۲۷ هزار دلار برآورد شده است.
از سویی، با توجه به وابستگی کشور به اخذ لیسانس و واردات تجهیزات خاص از خارج از کشور، هزینه طراحی و ساخت مجتمعهای صنعتی از جمله پالایشگاهها در ایران حداقل ۱۰ تا ۲۰ درصد بالاتر از سایر مناطق دنیا است، بنابراین هزینه ساخت مجتمعهای پتروپالایشگاه در ایران به ازای هر بشکه حدود ۳۰ هزار دلار خواهد رسید. یعنی برای ساخت دو میلیون بشکه پتروپالایشگاه به ۶۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری نیاز خواهد رسید. هزینهای سنگین که به گفته کارشناسان بیتردید در صورت ادامه شرایط تحریمی عملا امکانپذیر نیست.
اطمینان اوجی
با این حال اوجی با اطمینان میگوید: «انشاءالله با توجه به توان سرمایهگذارانی که شناسایی شدند (که حتی به برخی مجوز خوراک هم داده شده است)، با حمایت دولت سیزدهم و وزارت نفت بیشک ظرف سه تا چهار سال آینده ظرفیت پالایشی را افزایش میدهیم زیرا این رویه مصداق اقتصاد مقاومتی و جلوگیری از خامفروشی است. تولید فرآوردههای نفتی بازار بسیار خوبی دارد و در حوزه تحریم هم کمتر دچار مشکل است. با توجه به نیاز کشورهای همسایه و منطقه، هرچه در این زمینه سرمایهگذاری شود هم ارزآوری مطلوبی دارد، هم اشتغالزایی و جلوگیری از خامفروشی را در پی خواهد داشت.»
وزیر نفت درباره افزایش ظرفیت پالایش گفته است:« جمهوری اسلامی ایران ظرفیت مطلوبی در مخازن نفتی دارد و بیش از ۱۵۰ میلیارد بشکه نفت قابل برداشت داریم که اگر بنا را بر تولید صیانتی بر این مخازن بگذاریم ظرفیت خوبی هم در حوزه تولید خواهیم داشت که با برنامههای بخش بالادست، بیشک ظرف چهار تا پنج سال آینده افزایش ظرفیت تولید نفت اتفاق میافتد (هم در میدانهای مشترک و هم در میدانهای مستقل) که با افزایش ظرفیت تولید، میتوانیم ظرفیت پالایشی کشور را افزایش دهیم و تضمین امنیت انرژی را پی بگیریم و در کنار آن صادرات نفت را هم داشته باشیم.»
بنا به گفته اوجی این افزایش ظرفیت پالایشی با افزایش برداشت از میدانهای نفتی رقم میخورد. او گفته است: «خوشبختانه با ذخایر خدادادی در حوزه میدانهای نفتی که ۱۵۴ میلیارد بشکه نفت خام و ۳۳ هزار میلیارد مترمکعب (۳۳ تریلیون مترمکعب) ذخایر گازی قابلبرداشت است، با افزایش ظرفیت تولید در بخش بالادست، در بخش پاییندست هم ظرفیت پالایش افزایش مییابد و در عین حال توان صادرات نفت در اختیار خودمان است. این افزایش ظرفیت پالایشی در قد و قواره ستاره خلیجفارس دیده شده و هدف هم این است که تحریمها خنثی شود، البته نیمنگاه ما همانطور که به افزایش تولید نفت خام، گاز طبیعی و پالایش است، به مهار و بهینهسازی مصرف هم هست.»
سود خوب پتروپالایش
همانقدر که احداث پتروپالایشگاهها سخت و پرهزینه است، سود خوبی هم ایجاد خواهد کرد. بررسیها نشان میدهد حاشیه سود یک پالایشگاه در حالت مطلوب، حدود شش تا هفت دلار به ازای هر بشکه محصول تولیدی است. این در حالی که برای یک پتروپالایشگاه این سود میتواند تا حدود ۱۲ تا ۱۴ دلار (یعنی حدود دو برابر) افزایش یابد. زیرا، در پتروپالایشگاهها به جای تولید بعضی فرآوردههای سوختی، اولفینها و آروماتیکها که مواد بالادست پتروشیمی هستند تولید میشود که سودآور هستند.
کارشناسان میگویند، احداث پارکهای شیمیایی در پاییندست طرحهای پتروپالایشی برای تبدیل اولفینها و آروماتیکها به محصولات تمامشده شیمیایی با ارزش، علاوه براینکه از مزیت خوراک پایدار در دسترس برخوردار است، بیشترین ارزش افزوده فرآیند پالایش را ایجاد میکند و منجر به تولید محصولات پرکاربرد و متنوعی میشود.
وزیر نفت در این رابطه گفته است: پارکهای شیمیایی را میتوانیم در بیشتر مناطق حتی مناطق کمبرخوردار بسازیم؛ بیش از ۶۵ مجتمع پتروشیمی در کشور داریم که با توجه به توان مطلوب این مجتمعها، ۴۰ میلیون تن ظرفیت محصولات پتروشیمی وجود دارد و پیشبینی میکنیم عدد صادرات محصولات پتروشیمی ایران امسال به چهار میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار برسد. از سویی با وجود شرایط مطلوب تامین خوراک صنایع زنجیره پتروشیمی، دانش فنی و توان سرمایه انسانی و از مهمتر نیاز به سرمایهگذاری اندک، امیدواریم در پایان دولت سیزدهم این شهرکهای شیمیایی در مناطق کمبرخوردار کشور شکل گیرد و سبب اشتغالزایی در این مناطق شده باشد.»
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد