23 - 11 - 2020
اهرم مقاومت در برابر گرانی
گروه اقتصادی- تورم و گرانی بزرگترین چالش این روزهای خانوارهای ایرانی است. قیمت کالاهای مصرفی هر روز در حال تغییر است و تورم در حال دور شدن از هدفگذاری بانک مرکزی است. کارشناسان افزایش قیمتها در ماههای اخیر را به چند موضوع نسبت میدهند. نخست بالا رفتن قیمت ارز و افزایش هزینههای تولید کالاها و خدمات مصرفی و دوم نیز بالا بردن انتظارات تورمی به دلیل شرایط خاص اقتصادی است. ضمن آنکه افزایش حجم نقدینگی و به ویژه سرعت بالای رشد پول باعث افزایش سیالیت نقدینگی شده و سرعت حرکت پول در بازارهای مختلف را دوچندان کرده است. سیاستگذار چنانچه بخواهد دوره سخت کنونی را با موفقیت پشت سر بگذارد و بر چالش بیثباتی قیمتی فائق آید لازم است جهتدهی خود در حوزه سیاستگذاری پولی را تغییر دهد و با کاهش ضریب فزاینده پولی از رشد چند برابری پایه پولی در اقتصاد جلوگیری میکند. در عین حال مقاومت بانک مرکزی در برابر سیاستهای تورمزای دولت به منظور جبران کسری بودجه هم میتواند به ثبات قیمتها و کنترل انتظارات تورمی در ماههای پیش رو کمک کند.
مطابق آخرین آمارهای اعلامی نرخ تورم کماکان رو به افزایش است. آنطور که مرکز آمار در گزارش اخیر خود منتشر کرده تورم نقطه به نقطه در آبان ماه با پنج درصد افزایش نسبت به مهر ماه به رقم ۴/۴۶ درصد رسیده است. تورم نقطهای در گروه کالاهای خوراکی از این هم بیشتر بوده و به ۶/۵۶ درصد رسیده است. به این ترتیب خانوارهای ایرانی برای تهیه اقلام مصرفی روزانه ۵۶ درصد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته هزینه کردهاند. با توجه به ضریب اهمیت ۲۶ درصدی کالاهای خوراکی در سبد معیشتی خانوارها میتوان گفت که بیشترین فشار از این محل به گروههای کمدرآمد وارد شده است. از دیگر سو نرخ تورم سالانه نیز با حدود دو واحد درصد افزایش به ۲۹ درصد رسیده است. به این ترتیب تورم در حال فاصله گرفتن از هدفگذاری تورمی بانک مرکزی است.
طبق آخرین آمارهای ارائه شده، نقدینگی نیز به حدود ۳۰۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. کارشناسان پیش از این و در سناریوهایی پیشبینی کرده بودند که نقدینگی تا پایان سال به حدود ۳۲۰۰ هزار میلیارد تومان برسد اما سرعت بالای رشد پایه پولی نشان میدهد که قبل از پایان سال سناریوی پیشبینی شده محقق میشود. آنطور که در آخرین گزارش بانک مرکزی آمده، رشد نقدینگی و پایه پولی در هفت ماهه امسال به ترتیب به ۷/۱۹ و ۱/۱۰ درصد رسیده که نسبت به رشد این دو متغیر در دوره مشابه سال قبل (۵/۱۴ و ۹/۱۰ درصد) به ترتیب ۲/۵ واحد درصد افزایش و ۸/۰ واحد درصد کاهش نشان میدهد. همچنین رشد دوازدهماهه نقدینگی، حجم پول و پایه پولی در پایان مهرماه سال جاری به ترتیب معادل ۲/۳۷ درصد، ۶/۸۸ درصد و ۹/۳۱ درصد بوده است.
بر اساس ارقام اعلام شده میتوان گفت تا پایان مهر ماه ۴۸۷ هزار میلیارد تومان به رقم نقدینگی اضافه شده تا حجم نقدینگی به ۲۹۵۹ هزار میلیارد تومان برسد. به این ترتیب روزانه ۳/۲ هزار میلیارد تومان به حجم نقدینگی افزوده شده است. بدیهی است تداوم روند کنونی رشد نقدینگی و سرعت بالای رشد پول میتواند مسیر رشد دوباره قیمتها را هموار کند.
تلاش دولت و بانک مرکزی برای کنترل تورم
در همین حال فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد با اشاره به اینکه مردم در حال تحمل مشکلات ناشی از افزایش قیمتها هستند، اضافه کرد: باید کمک کنیم تا این شرایط مدیریت شود و کندکردن شتاب افزایش قیمتها، دغدغه اصلی مسوولان است و تا حدی در این زمینه موفق بودیم، اما هنوز رضایتبخش نیست.
وی با بیان اینکه علت عمده تورم افزایش هزینههای تولید است، گفت: همه تلاش دولت و بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی است.
وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: با این جنگ تحمیلی اقتصادی، مشکلاتی بر مردم تحمیل شد و تکتک آحاد جامعه ایران با این مشکلات، دست و پنجه نرم کردند. واردات دارو با مشکلاتی مواجه شد و سختی را بر مردم تحمیل کرد، اما به علت تلفیق مردمبنیانی و دانشبنیانی، دشمن نتوانست به اهداف خود برسد.
وزیر امور اقتصادی و دارایی در پاسخ به اینکه چرا کاهش ارزش پول ملی اتفاق افتاده است؟ گفت: بانک مرکزی تلاش بسیاری کرده تا همه حفرههای درز و نشت منابع را ببندد و مانع از افزایش پایه پولی شود در عین حال الزامات مدیریتی و برخی از محدودیتها وجود داشته است.
دژپسند با اشاره به اینکه تورم در اقتصاد کشورمان، علل مختلفی از جمله فشار تقاضا، جهش هزینهها و انتظارات داشته، افزود: در برخی موارد هر سه این موارد با هم بوده است، اما اکنون علت عمده تورم ناشی از افزایش هزینههاست.
وی با بیان اینکه حدود ۸۰ تا ۸۷ درصد واردات شامل کالاهای واسطهای، مواد اولیه و ماشینآلات بوده، ادامه داد: زمانی که این کالاها متاثر از نرخ ارز، دچار افزایش و جهش قیمتی میشوند این موضوع به فرآیند تولید منتقل میشود و هزینههای تمامشده تولید را افزایش میدهد و در نهایت، قیمت تمامشده کالا بالا میرود. کوچ نقدینگی به بازار سکه و ارز هم موجب افزایش نرخها میشود.
وی گفت: بسیاری، ابرتورم را پیشبینی میکردند، اما اینگونه نشد. از این رشد نقدینگی راضی نیستیم و همه تلاش دولت و بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی است.
دژپسند با تاکید بر اینکه از منابع صندوق برای تامین بودجه و پرداخت حقوق استفاده نشده است، افزود: امسال فقط چهار درصد از منابع این صندوق را برداشت کردیم. برای مبارزه با کرونا حدود یک میلیارد یورو از منابع این صندوق برداشت شده است. دژپسند با بیان اینکه با اصلاح روشهایی توانستیم هزینهها را کنترل کنیم، گفت: روش تامین مالی از طریق مراجعه به مردم از جمله فروش اوراق، کمک زیادی به ما کرده و در هفت ماه امسال از محل اوراق، ۱۱۷ هزار میلیارد تومان درآمد و تامین مالی داشتیم که از این رقم، ۹۰ هزار میلیارد تومان از طریق فروش اوراق بوده است.
وی، واگذاری اموال دولتی را از دیگر روشهای تامین مالی دولت بیان و اضافه کرد: صندوقهای ایتیاف و فروش داراییهای دولت به آحاد مردم با کارت ملی و به صورت برابر از جمله این روشها بود که حدود ۵/۵ میلیون نفر در خرید این صندوقها مشارکت کردند و مردم با این روش صاحب سهام و دارایی شدند و توزیع عادلانه ثروت انجام شد. استفاده از این روشها موجب شد تاکنون بودجه کشور به گونهای مدیریت شود تا بسیاری از نگرانیهای اقتصاددانان بر طرف شود.
وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: در هفت ماه امسال توانستیم حدود سه میلیارد و هشتصد میلیون دلار سرمایهگذاری خارجی را جلب کنیم که در مدت یک تا دو سال اجرایی میشود. همه توان دشمن صرف شد تا نتوانیم صادرات نفتی و غیرنفتی را انجام دهیم و در صورت انجام صادرات نتوانیم منابع مالی آن را وارد کشور کنیم. در کنار این موضوع، متاسفانه در برخی مواقع سوداگران به فضای نااطمینانی دامن زدند. خوشبختانه صادرکنندگان کشورمان در جبهه اقتصادی خارجی ما خوب کار کردند و ارز بسیاری را وارد کشور کردند.
وزیر امور اقتصادی و دارایی با اشاره به اینکه بخشهای خصوصی در شرایط تحریم کنونی بازیکن اصلی ما هستند، گفت: برخی افراد از موقعیت کنونی سوءاستفاده کردند که با آنها برخورد شده است و با بقیه افراد متخلف هم برخورد لازم انجام میشود.
وی با اشاره به اینکه بستن پیمانهای دوجانبه و چندجانبه در دست پیگیری است، گفت: فاصله گرفتن از دلاریزه شدن در گرو توسعه شرکتهای دانشبنیان و ایفای نقش محوری توسط آنها در اقتصاد است. درکنار آنها باید از امکانات و داراییها، بهینه استفاده کنیم و مبنای رشد را به گونهای سازمان دهیم که به استفاده بهینه از عوامل تولید داخل کشور منتهی شود. البته این به معنای حصار کشیدن دور کشور نیست و باید از انتقال فناوریها به داخل کشور استفاده کنیم.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد