شناسه خبر : 221670
25 - 10 - 2016
25 - 10 - 2016
اهداف ترکیه از حضور در نبرد موصل
دکتر صلاحالدین هرسنی*
با وجود مخالفت بغداد، رجب طیباردوغان، رییسجمهور ترکیه خواهان حضور در عملیات موصل است و تلاش دارد عملیاتی شبیه عملیات سپر دفاعی فرات در موصل را تکرار کند. ترکیه این عملیات را تحت تصویب لایحه عملیات برونمرزی مجلس کشورش به انجام میرساند که گستره آن علاوه بر سوریه و عراق، کشورهای مختلف حاشیه خلیجفارس و شمال آفریقا چون قطر، عربستان و سومالی را نیز دربر میگیرد.
ترکیه در سایه این مجوز در شرایطی عزم خود را در ورود به نبرد موصل جزم کرده است که قبل از آن خود نقش مهمی در بروز بحران و بالکانیزه شدن شرایط در موصل داشته است. برای نمونه ترکیه زمانی که داعش به مناطق شمالی عراق وارد شد و شهرهای مختلف این کشور از جمله موصل، مرکز استان نینوا را تحت اشغال خود قرار داد، این موضوع را تحت عنوان خشم سنی قلمداد کرد. این کشور همچنین با ترکمن معرفی کردن فرماندهان داعش به آنها مشروعیت بخشید. طارق الهاشمی نیز که به ترکیه فرار کرده و در این کشور تحت حفاظت دیپلماتیک قرار گرفت، داعش را به عنوان مجاهدان عراقی نامید. در همین راستا آنکارا استعفای نوری المالکی را پیروزی ترکیه بر سیاست عراق قلمداد میکرد که با کمک داعش حاصل شده بود. در همان هنگام اردوغان و حزب عدالت و توسعه در قبال داعش و تکفیریها سیاستهای کجدار و مریز، پیچیده و فرصتطلبانه را در پیش گرفته بودند. با این حال ترکیه بعدا مشاهده کرد که داعش علاوه بر شیعیان، عشایر سنی را نیز مورد قتل عام قرار داده بنابراین مقامات آنکارا در وقت حاضر و قبل از آنکه بخواهند از گرفتاریهای داعش مصونیت یابند، جنگ علیه داعش در جبهه موصل را تدارک دیدهاند.
با توجه به عزم ترکیه در نبرد موصل جای این پرسش باقی است که هدف ترکیه از حضور در نبرد موصل چیست؟ آیا این حضور آنچنان که مقامات حزب عدالت و توسعه ادعا کردهاند، نابودی داعش است؟ با توجه به مواضع فرصتطلبانه مقامات حزب عدالت و توسعه به نظر نمیرسد اینگونه باشد. قرائن نشان میدهند که هدف ترکیه در نبرد موصل دامن زدن به جنگ مذهبی در عراق باشد. مهمترین نشانه بابت درستی این ادعا با اظهارات اردوغان در ارتباط است. وی اظهار کرده است که ارتش ترکیه میتواند در عملیات موصل شرکت کند اما حشد الشعبی به ویژه شیعیان عراقی نباید به موصل وارد شوند. اردوغان قتلعام سنیهای موصل از سوی شیعیان را دلیل سخن خود عنوان کرده است. مزید بر آن وی ادعا کرده که شرکت شیعیان در عملیات موصل، بافت جمعیتی این شهر را به هم میزند. بن علی ییلدیریم، نخستوزیر ترکیه نیز اظهار کرده که به هم خوردن ترکیب جمعیتی موصل موجب ایجاد جنگ مذهبی و داخلی خواهد شد. این اظهارات مقامات آنکارا به معنای آن است که آنان شیعیان را مورد تهدید قرار دادهاند. با اظهاراتی که از سوی اردوغان و ییلدیریم شده است، مشاهده میشود که اردوغان سیاست ضد شیعی را در پیش گرفته و به دنبال دامن زدن به جنگ مذهبی در عراق است. علاوه بر این مقامات آنکارا منویات دیگری را نیز در نبرد موصل دنبال میکنند. آنان تلاش دارند سنیهای کرد، ترکمن و عرب بتوانند بر موصل حاکم شوند. این هدف جز با تخلیه موصل از جمعیت شیعی و همچنین تکرار تجربه حلب در موصل امکانپذیر نیست. بدون تردید مقامات آنکارا با فرصتهای ناشی از بالکانیزه کردن جنگ و فرصتهای ناشی از خلا قدرت به دنبال تقسیم خاک عراق به سه قسمت سنینشین، شیعهنشین و کردنشین هستند. مقامات آنکارا تحقق این هدف را جز با استفاده از نیروهای تکفیری امکانپذیر نمیدانند. در صورت تحقق این اهداف ماندن حیدرالعبادی در قدرت همانند باقی ماندن بشار اسد، رییسجمهور سوریه در قدرت دیگر برای آنها مهم نیست و اهمیتی ندارد.
* مدرس علوم سیاسی
و روابط بینالملل
S.Harsani.k@gmail.com
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد