31 - 05 - 2020
انواع بازارهای مالی و کارکرد آنها
بازارمالی مهم ترین جزء نظام مالی است. بازارهای مالی ساختارهایی است که منابع مالی از طریق آنها به گردش درمیآیند. با تقسیم کل سیستم اقتصاد یک کشور به دو بخش واقعی و مالی، بخش مالی را میتوان به عنوان زیرمجموعهای از نظام اقتصادی تعریف کرد که در آن وجوه، اعتبارات و سرمایه در چارچوب قوانین و مقررات مشخص از طرف پساندازکنندگان و صاحبان پول و سرمایه به طرف متقاضیان، جریان مییابد. همچنین بازارهای مالی بازارهایی هستند که در آنها داراییهای مالی مبادله میشوند. داراییهای مالی داراییهایی همانند سهام و اوراق قرضه هستند که ارزش آنها به ارزش تولیدات و خدمات ارائه شده توسط شرکتهای منتشر کننده آنها وابسته است. تفاوت داراییهای مالی با داراییهای واقعی در این است که داراییهای واقعی ماهیت فیزیکی دارند مانند اتومبیل، املاک و مستغلات، و وسایل منزل اما داراییهای مالی اینگونه نیستند و اساسا برخی از آنها ماهیت فیزیکی خارجی نیز ندارند و در نهایت در قالب یک اوراق بهادار خلاصه میشوند. در دنیا مدلهای مختلفی برای سرمایهگذاری وجود دارد. خرید داراییهای فیزیکی نظیر طلا، سکه، ارز و . . . یکی از راههای سرمایهگذاری است. مسیر دیگر اما میتواند خرید داراییهای مالی باشد. مزیت خرید داراییهای مالی نسبت به خرید داراییهای واقعی از دیدگاه اقتصادی این است که اولا دارایی واقعی کالای مصرفی است نه وسیله پسانداز و سرمایهگذاری. دوم اینکه خرید داراییهای واقعی و بلااستفاده نگه داشتن آنها به امید گرانتر شدن در آینده به معنای بلااستفاده نگه داشتن منابع کشور است و ارزش افزودهای ایجاد نمیکند. مگر آنگه از آن استفاده شود. مثل اینکه شخصی اتومبیل و یا خانهای بخرد و آن را اجاره دهد. چند نوع از داراییهای مالی عبارتند از: سپردههای سرمایهگذاری در بانکها، طرحهای بازنشستگی که توسط صندوقهای بازنشستگی ارائه میشود، انواع بیمهنامههای شرکتهای بیمه و در نهایت اوراق بهادار قابل داد و ستد در بورس اوراق بهادار که توسط کارگزاران خرید و فروش میشود.
بازار سهام
یک بازار سازماندهی شده است که با هدف خرید و فروش سهام شکل گرفته شده است. یک نمونه این بازار میتواند بازارهای بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران باشد.
بازار اوراق بدهی
بازاری است که در آن ابزارهای با درآمد ثابت(اوراق قرضه) داد و ستد میشوند. یک نمونه این بازار میتواند اوراق خزانه اسلامی منتشر شده در فرابورس ایران باشد.
بازار ابزارهای مشتقه
معاملات در این بازار نسبت به بازار نقدی سرعت و قدرت نقدشوندگی بیشتری دارد و هزینه کمتری در بازار ایجاد می کند بازاری است برای معاملات ابزارهایی مبتنی بر داراییهای مالی یا فیزیکی که از آن جمله میتوان به اختیار معامله و قرارداد آتی اشاره کرد. یک نمونه این بازار میتواند قراردادهای آتی سکه طلای بورس کالای ایران باشد.
بازار اولیه
شرکتها، موسسات و بنگاههای اقتصادی برای تامین منابع مالی مورد نیاز خود به مبالغ هنگفتی نیاز دارند که اغلب این منابع را در مقابل واگذاری اوراق بهادار خود به دست میآورند. واگذاری اوراق بهادار و تامین اعتبار برای اولین بار در بازار دست اول انجام میشود. به عبارت دیگر در بازار دست اول، اوراق بهادار برای نخستین بار منتشر میشوند. بر این اساس فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار است. در بازار اولیه شرکتهای تامین سرمایه، مهمترین نقش را ایفا میکنند. از نقش آنها میتوان به پذیرهنویسی و تعهد پذیرهنویسی اشاره کرد. اگر پذیرهنویسی، مبلغ سرمایه بالایی بخواهد، گاهی شرکتهای تامین سرمایه با هم سندیکا تشکیل میدهند. یک نمونه از این بازار میتواند پذیرهنویسی سهام یک شرکت سهامی عام باشد.
بازار ثانویه
پس از عرضه اوراق بهادار در بازار اولیه و به منظور آن که این اوراق بتوانند مورد داد و ستد قرار گیرند، به بازار دیگری نیاز است که به آن بازار ثانویه اوراق بهادار گفته میشود. در این بازار، اوراق قابلیت داد و ستد پیدا میکنند. وجود بازار دست دوم، صرفا به این دلیل است که قابلیت نقدشوندگی اوراق بهادار منتشر شده در بازار دستاول را افزایش دهد، ضمن اینکه شرایطی فراهم میآورد که قرضدهندگان و قرضگیرندگان در صورت لزوم به آسانی بتوانند تصمیمات سرمایهگذاری خود را تغییر داده، به فروش اوراق بهادار خریداری شده یا خرید اوراق بهادار دیگر اقدام کنند. مهمترین نقش را در بازارهای ثانویه شرکتهای کارگزاری بازی میکنند.
بازار پول
بازار پول بازار کمریسکی است که قابلیت نقدشوندگی بالا دارد و به عنوان یک ابزار مالی کوتاهمدت میتوان از آن نام برد. بانکها، اوراق تجاری (پرداخت سود در فواصل زمانی مشخص معمولا کمتر از یک سال) و گواهیهای سپرده (که توسط بانکها انجام میشود و کمریسکترین ابزار مالی بازار پول است)، موسسات مالی اعتباری، کارگزاران و سرمایهگذاران همه جزو فعالان بازار پول هستند که برای تامین نقدینگی و گردش سرمایه به وجود آمدهاند.
بازار سرمایه
بازار سرمایه پرریسکتر است و سرمایهداران با اهداف مالی بلندمدت در آن اقدام به سرمایهگذاری میکنند. شرکتها و سازمانهای بسیاری وجود دارند که برای تامین منابع مالی خود با مشکل مواجه میشوند اما میتوانند از طریق شرکتهای سرمایهگذاری، انتشار اوراق قرضه و سهامهای عادی و ممتاز، وامهای بانکی و استفاده از تسهیلات بانکها کمبود سرمایهشان را جبران کنند. بازار سرمایه نسبت به بازار پولی از تنوع و گستردگی بیشتری برخوردار است. مهمترین کارکرد بازارهای مالی شامل بازارهای پول، سرمایه و بیمه در اقتصاد ملی، تجهیز منابع پساندازی و هدایت آن به سوی فعالیتهای مولد اقتصادی است، ضمن آنکه تعیین قیمت وجوه و سرمایه، انتشار و تحلیل اطلاعات و توزیع ریسک اقتصادی نیز اغلب در شمار کارکردهای این بازارهاست.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد