10 - 11 - 2022
انتقام جمهوریخواهان از دموکراتها
گروه بینالملل- محمدرضا ستاری – نتایج اولیه انتخابات میاندورهای آمریکا حاکی از برتری جمهوریخواهان در کنگره و رقابت بسیار نزدیک آنها با دموکراتها در سناست.
طبق آخرین آماری که تا لحظه تنظیم این گزارش در عصر روز چهارشنبه به دست آمده از میان تمام ۴۳۵ کرسی مجلس نمایندگان و یک سوم کرسیهای سنا (۳۵ کرسی) که به رای گذاشته شدهاند، جمهوریخواهان توانستهاند ۱۹۹ کرسی کنگره را در اختیار بگیرند. در مقابل دموکراتها ۱۷۲ کرسی کسب کردهاند. این به آن معناست که جمهوریخواهان تنها به ۱۹ کرسی برای در اختیار گرفتن کنگره احتیاج دارند که به نظر میرسد با توجه به کسب ۱۹۹ کرسی، از هماکنون در کنگره پیروزی خود را به دموکراتها تحمیل کرده و این مجلس را در اختیار گرفتهاند. اما از سوی مقابل رقابت تنگاتنگ بر سر سنا جریان دارد که این رقابت بر سر ۳۵ کرسی از ۱۰۰ کرسی موجود در سناست. در ۶۵ کرسی که رایگیری در آنها برگزار نمیشود هماکنون ۳۴ کرسی متعلق به دموکراتها و ۲۹ کرسی نیز متعلق به جمهوریخواهان است. همچنین ۲ کرسی سنا هم در اختیار سایر احزاب و جریانهای آمریکا قرار دارد. در این میان دموکراتها اگر ۱۶ کرسی را به دست آورند، میتوانند کنترل نسبی خود را بر سنا حفظ کنند. با این تفاوت که مطابق قانون، معاون رئیسجمهوری یعنی کامالا هریس ریاست سنا را برعهدهدارد که این امر میتواند یک برگ برنده برای دموکراتها محسوب شود. از سوی دیگر جمهوریخواهان برای به دست آوردن اکثریت در کنگره نیاز به ۵۱ کرسی دارند که این امر منوط به پیروزی آنها در ۲۲ ایالت است. مطابق آخرین آماری که تا لحظه تنظیم این گزارش منتشر شده، در رقابت سنا دموکراتها ۴۸ کرسی به اضافه کرسی کامالا هریس و جمهوریخواهان ۴۷ کرسی را به دست آوردهاند.
پیروزی شکننده
همچنین طبق گزارشی که گاردین منتشر کرده است، پیروزی جمهوریخواهان در کنگره شکننده است. در مقابل در سنا نیز رقابت در ایالت نوادا نفسگیر بوده و به نظر میرسد انتخابات در جورجیا نیز به دور دوم کشیده شود.
با این حال آنطور که پیشبینی میشد، تقریبا پیروزی جمهوریخواهان در کنگره محقق شده است. این امر یک سنت معمول در انتخابات میاندورهای آمریکاست که حزب رئیسجمهوری معمولا کرسیهای خود را در کنگره در مقابل حریف از دست میدهد. با این حال تفاوت این دوره در آن است که امروز بایدن در پایینترین سطح محبوبیت خود قرار داشته و وضعیت اقتصادی آمریکا نیز به گونهای رقم خورده که تقریبا دست دموکراتها در قبال حریف جمهوریخواه بسته است.
البته این نکته را نیز نباید فراموش کرد که رقابتها آنطور که پیشبینی میشد با برتری تام و تمام جمهوریخواهان پیش نرفته و هر لحظه ممکن است در ایالتهای کلیدی ورق به نفع دموکراتها برگردد.
چرا این انتخابات مهم است؟
هر چند در این میان روز گذشته کوین مککارتی رهبر جمهوریخواهان مجلس نمایندگان آمریکا در حالی که هنوز شمارش آرا در جریان بود، حزب خود را پیروز انتخابات میاندورهای این مجلس اعلام کرد، اما به گفته کارشناسان اهمیت این دوره از انتخابات آمریکا در چند مورد بهخصوص خلاصه میشود. نخست اینکه پس از انتخابات جنجالبرانگیز ریاستجمهوری که وقایع بیسابقهای را در تاریخ سیاسی آمریکا مانند تسخیر کنگره توسط طرفداران ترامپ رقم زد، فضای سیاسی امروز آمریکا بیش از هر زمان دیگری دوقطبی شده و پیروزی هر یک از احزاب در این دوره از انتخابات یک پیام واضح و ملموس برای انتخابات دو سال آینده ریاستجمهوری مخابره میکند. از سوی دیگر اکنون در عرصه جهانی نیز اتفاقاتی مانند جنگ اوکراین در جریان است که این دوره از انتخابات را با دورههای قبلتر متفاوت کرده است. در واقع پیروزی جمهوریخواهان در مجلس نمایندگان تاثیر قابل ملاحظهای را میتواند در رویکرد سیاسی آمریکا در قبال روسیه و جنگ اوکراین داشته باشد. برخی از ناظران معتقدند بنا بر دکترین جمهوریخواهان، قدرت گرفتن آنها میتواند منجر به تشدید درگیریها میان روسیه و آمریکا شود و برخی دیگر نیز استدلال میکنند جمهوریخواهان کمتر تمایلی به اعطای کمکهای خارجی به سایر کشورها دارند و ممکن است دست حمایت آمریکا از اوکراین پس از پیروزی احتمالی آنها از پشت اوکراین برداشته یا حداقل بسیار تضعیف شود. خصوصا اینکه اخیرا یکی از نمایندگان جمهوریخواه اعلام کرده بود در صورت پیروزی آنها در انتخابات پیشرو، حتی یک دلار هم به اوکراین کمک نظامی و مالی نخواهد شد. از طرف دیگر سرنوشت انتخابات آتی ریاستجمهوری نیز به انتخابات گره خورده است. در واقع این انتخابات را میتوان پیشدرآمد انتخابات دو سال آینده دانست. به خصوص اینکه بایدن اکنون از سطح محبوبیت بسیار پایینی برخوردار بوده و ممکن است حتی دموکراتها ناچار شوند برخلاف سنت پیشین یک فرد دیگر را برای نمایندگی آنها در انتخابات ریاستجمهوری معرفی کنند.
امکان مصالحه میان ایران و آمریکا نیست
فریدون مجلسی *
گفته میشود که فرق دوره فعلی انتخابات میاندورهای آمریکا با دورههای قبل در این است که در این انتخابات یک فضای دوقطبی ملموس در جامعه و سیاست آمریکا ایجاد شده است. اما به طور کلی باید در نظر داشت که اختلافات میان دو حزب جمهوریخواه و دموکرات در ایالات متحده از نوع اختلافات فرهنگی است.
در واقع جامعهای که تحت تاثیر عوام باشد، قاعدتا تندرو شده و ممکن است اشخاص نامعقولی را به رهبری خود انتخاب کند. یعنی ما پیش از این شاهد بودیم که جامعه عوام آمریکا که بخشی از گروه خاموش (نه اکثریت یا اقلیت خاموش) و محافظهکار را در پشت سر خود داشت که توانست حتی شخص نامتعارفی مانند ترامپ را به ریاستجمهوری برساند. در همین رابطه است که نتایج انتخابات میاندورهای آمریکا را میتوان از چند منظر داخلی، بینالمللی و ارتباط آن با ایران مورد بررسی قرار داد.
خطر تشدید جنگ در اوکراین
به طور طبیعی در داخل آمریکا در اختیار گرفتن کنگره توسط جمهوریخواهان باعث نارضایتی قشر روشنفکر و دانشگاهی این کشور شده و آنها فعالیت و دیدگاههای خود را از طریق رسانهها و ابزارهایی که در اختیار دارند بر ضد سیاستهای محافظهکاران ادامه خواهند داد. البته تاثیر این انتخابات در فضای سیاسی آمریکا دیر یا زود نیز از بین خواهد رفت.
اما در زمینه روابط بینالملل، قدرت گرفتن جمهوریخواهان در کنگره و سنا میتواند منجر به تشدید اختلافات آمریکا با روسیه در جنگ اوکراین شود. یعنی جمهوریخواهان نمیپذیرند که روسیه به عنوان قائم مقام کنونی اتحاد جماهیر شوروی به یک کشور اروپایی مانند اوکراین حمله کند. در نتیجه قدرت گرفتن آنها ممکن است خطر جنگ در جهان را گسترش دهد.
سیاست آمریکا در قبال ایران
جنبه دیگر این انتخابات نیز به ایران مرتبط میشود. اکنون فضای سیاسی ایالات متحده در قبال ایران به وضعیتی رسیده که چه از منظر دموکراتها و چه از منظر جمهوریخواهان، زمینه برای یک نوع سازگاری (نه سازش) برای ترک مخاصمه میان تهران و واشنگتن چندان فراهم نیست. در واقع میان دو کشور دیگر بحث مصالحه مطرح نبوده و شرایطی ایجاد شده که دیدگاه هر دو حزب در قبال ایران مشابه یکدیگر است. لذا در انتخابات میاندورهای فعلی یا حتی در آینده هر شخص یا حزبی که اکثریت را به خود اختصاص دهد در ارتباط با ایران تفاوت و مساله مهمی رخ نخواهد داد. یعنی میتوان گفت در این راستا، رفتار محافظهکاران در قبال ایران شاید تندتر و رفتار دموکراتها نیز شاید در قبال این تندرویها محافظهکارانهتر شود.
شاهد بودیم که شامگاه سهشنبه کاروان سوخترسانی ایران در مرز سوریه و لبنان مورد حمله قرار گرفت. هر چند که آمریکا منکر چنین اقدامی شد، اما نباید فراموش کرد که اسراییل به عنوان شعبه محلی آمریکا در منطقه عمل کرده و اقداماتش میتواند تهدیدآمیزتر نیز باشد.
در این رابطه باید توجه داشته باشیم که سیاست آمریکا در مقابله با ایران، یک سیاست جنگی کلاسیک مانند حمله نظامی با پیادهنظام نیست. سیاست آمریکا در قبال ایران یک راهبرد ضربهزنی و فرسایشی به منظور هزینهافزایی است. فرسایش یعنی هزینه کردن بیش از درآمد یا سرمایهگذاری که نتیجه و آثار آن در شرایط اقتصادی کنونی کشور مانند تورم و افزایش نرخ ارز قابل مشاهده است. ایران اکنون به واسطه شرایط ایجادشده در حال یک جنگ اقتصادی و در عین حال منازعات پیچیده منطقهای در کشورهایی نظیر لبنان، سوریه، یمن، کردستان عراق و افغانستان است. حتی در این میان تنش در مرزهای شمالی با آذربایجان نیز اخیرا به آنها اضافه شده است. امری که همگی منجر به بروز هزینههای اقتصادی و سیاسی برای کشور میشود. به همین دلیل است که معقتدم در قبال این سیاست فرسایشی که هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات در رابطه با آن در توافق کامل به سر میبرند، ایران باید سیاست معقول خروج سریع از این وضعیت و تنشزدایی را در دستور کار خود قرار دهد. بنابراین به طور خلاصه از آثار خارجی انتخابات میاندورهای آمریکا در روابط بینالملل میتوان گفت که نتایج انتخابات کنونی ممکن است باعث شدت بخشیدن به جنگ در اوکراین شده و در مورد ایران نیز حتی اگر جمهوریخواهان سنا را هم در اختیار بگیرند، دیگر تضاد چندانی میان آنها و دموکراتها در قبال مساله برجام وجود نخواهد داشت.
بایدن ماموریت خود را انجام داد
اما یک منظر دیگر این انتخابات به تاثیر آن در انتخابات دو سال آینده ریاستجمهوری آمریکا بازمیگردد. در این رابطه میتوان گفت که جو بایدن در تبلیغات انتخابات ریاستجمهوری قبل که با حمایت باراک اوباما توامان بود، نشان داد که به لحاظ کارکردی و عقلانی از توانمندی لازم برخوردار است؛ اما واقعیت این است که بایدن اکنون دچار فتور سالمندی است. چند روز قبل در یکی از سرمقالههای واشنگتن پست، نویسنده مقاله هشدار داده بود که امیدواریم بایدن این عقلانیت را به خرج دهد و در دور بعدی انتخابات ریاستجمهوری شرکت نکند.
به شخصه معتقدم که منافع حزبی در آمریکا چیزی نیست که روی آن تعارفی صورت بگیرد. در نتیجه به نظر نمیرسد که نه بایدن و نه معاون او یعنی خانم کامالا هریس، نماینده حزب دموکرات در انتخابات آینده باشند.
در واقع امروز شاهد هستیم که آنتونی بلینکن وزیر خارجه فعلی آمریکا نمایشهای سیاسی و دیپلماتیکی از خود ارائه میدهد که تداعیکننده چهرهای از جان کندی و بیل کلینتون است. بنابراین معقتدم احتمال دارد گزینه جدی دموکراتها در انتخابات ریاستجمهوری دو سال آینده شخص آنتونی بلینکن باشد. چراکه بایدن با حضورش در این دوره از انتخابات، ماموریت اصلی و بزرگ خود یعنی حذف دونالد ترامپ از عرصه سیاست آمریکا را انجام داد.
* دیپلمات سابق و کارشناس روابط بینالملل
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد