17 - 03 - 2020
انتظارات تورمی مانع کاهش قیمتها
گروه اقتصادی- بازتاب حرکت رو به زوال قیمتها در بازار ارزهای خارجی هرچند گمانهزنیها را به سمت کاهش بیشتر قیمت ارز هدایت میکند، با این حال قیمت کالاهای مصرفی مورد نیاز خانوارها، هنوز رنگ و بوی کاهشی به خود نگرفته و چسبندگی قیمتها، اجازه همراهی دیگر بازارهای اقتصادی با بازار ارز را نمیدهد.
غیرقابل تصور مینمود که دلار با سیاستهای ارزی بانک مرکزی بتواند خود را به زیر ۱۰ هزار تومان برساند تا انتظارات برای کاهش بیشتر قیمتها در بازار شکل گیرد. اما بازار تابلوی معاملات صرافیها از وجود دلارهای ۹ هزار تومانی در بازار خبر میدهد و بازار معاملهگران ارزی بازار را با کسادی همراه کرده است. به طوری که صرافیهای بازار ارز از وجود متقاضیان ارزی خالی است و جنب و جوش آنچنانی برای معامله ارز در بازار به چشم نمیخورد.
در این بین، هرچند معاملهگرانی که پیش از این به امید افزایش بیشتر نرخ ارز از فروش ارزهای خود در بازار خودداری میکردند، حرکت بازار بر مدار کاهش قیمت، آنها را برای فروش ارزهایشان روانه بازار کرده است. افزایش تعداد فروشندگان ارزی خود یکی از کانالهای اثرگذار برای کاهش بیشتر قیمتها در بازار شد. با این وجود به نظر میرسد هنوز حجم گستردهای از ارزهای مردم کماکان در پستوهای خانگی پنهان مانده و به بازار خرید و فروش ارز راه نیافته است.
یکی از مواردی که سبب شده مردم نتوانند ارز بخرند و صرافیها نیز در فروش ارز مشکل پیدا کنند، شرایط سخت خرید ارز برای متقاضیان و ایجاد محدودیت برای آنهاست. در حال حاضر هر فردی میتواند با کدملی خود حداکثر تا ۲۰۰۰ دلار در سال از صرافیها خرید کند و بیش از آن امکانپذیر نیست.
دلار ۹ هزار تومانی
اما در روزهای گذشته که دلار به یک باره وارد کانال ۹ هزار تومان شد، بانک مرکزی به بانکها و صرافیهای مجاز اولتیماتوم داد که ارزهای متقاضیان فروش را به هر میزان که میخواهند خریداری کنند. این اطلاعیه بانک مرکزی درست زمانی خبرساز شد که دلالان برای نقشآفرینی در بازار اعلام آمادگی کرده بودند تا ارزهای عرضه شده به بازار را به قیمتهای دلخواهشان خریداری کنند.
دیروز هم در ادامه حرکت رو به زوال قیمتها در بازار ارز، بانک مرکزی موارد تکمیلی دستورالعمل خرید و فروش ارز به صرافیهای مجاز را ابلاغ کرد. براین اساس، صرافیهای مجاز باید هنگام ثبت خرید ارز حاصل از صادرات، گزینه از محل صادرات را در سامانه سنا انتخاب کنند. همچنین براساس این بخشنامه فروش ارز به منظور واردات کالا و خدمات صرفا همانند گذشته از طریق سامانه نیما امکانپذیر است. طبق بند ۳ این بخشنامه، مصارف فروش حوالههای ارزی خریداری شده همچون اسکناسهای ارزی به دو صورت فروش ارز بابت مصارف ۲۲گانه خدماتی و همچنین بابت واردات کالا مطابق با قوانین آن بخشنامه امکانپذیر است.
هرچند بانک مرکزی ارائه بخشنامههای متعدد ارزی را راهحل اساسی برای کنترل قیمتها و مبارزه با بیثباتیهای بازار ارز میداند، با این وجود، بخشنامههای متعدد ارزی، روند فعالیت صرافیهای بازار را با اختلال مواجه میکند.
اما به اعتقاد عدهای، تلاشهای گسترده بانک مرکزی برای تثبیت قیمتها برای آن است که در بحبوحه سال نو میلادی که تقاضای ارز در بازار بالا میرود و متقاضیان بیشتری وارد معاملات ارزی بازار میشوند، از رشد دوباره قیمتها جلوگیری کند.
کالاهای مصرفی ارزان نشد
به نظر میرسد سیاستگذار پولی در تلاش است نرخهای موجود در بازار آزاد و بازار ثانویه ارزی را هرچه بیشتر به
یکدیگر نزدیک کند تا دیگر دلالان توانی برای نقشآفرینی در بازار ارزی نداشته باشند. به گفته وزیر اقتصاد، بازار ارز به سمت و سوی متعادل شدن حرکت کرده است. به دنبال آن ورود صادرکنندگان به عرضه ارز بسیار کمک میکند و این دو در کنار یکدیگر علاوه براین که به افزایش عرضه کمک میکنند، تقاضای مصنوعی و کاذب ارز را هم کنترل کرده و تعادل را به بازار برمیگردانند.
هرچند آرامشی که این روزها در بازار ارز به چشم میخورد، مدیون سیاستهای کنترلی بانک مرکزی است، با این وجود گرانیهای افسارگسیخته در بازار کالاهای مصرفی نیز مدیون نرخهای نجومی ارزهای خارجی در بازار است که سفره معیشتی خانوارها باید بهای این گرانیها را بدهد.
در این میان همواره این سوال مطرح میشود که چرا با وجود کاهش نرخ ارز در بازار، قیمت کالاها و مواد مصرفی خانوارها رنگ و بوی کاهشی به خود نمیگیرد و سفره معیشتی خانوارها کماکان کوچکتر میشود؟
به نظر میرسد یکی از عواملی که از کاهش قیمت کالاهای اساسی جلوگیری میکند، چسبندگی قیمتها و انتظارات تورمی شکلگرفته برای آن است، به طوری که همچنان انتظارات به سمت افزایش بیشتر کالاهای مصرفی خانوارها هدایت میشود تا مسیر افزایشی قیمتها در بازار طراحی شود.
به نظر میرسد عدم تعادل نرخ ارز نیز خود یکی از عواملی باشد که اجازه نمیدهد قیمت کالاهای مصرفی بتواند خود را با این روند قیمتی همراه کند تا شاهد ارزانی کالاها در بازار باشیم.
بر این اساس به نظر میرسد رشد شتابزده قیمتها در بازار ارز پیش از این شوک قیمتیاش را روانه بازار کالاهای مصرفی کرده و انتظارات تورمی خود را برای گرانیهای بیشتری در بازار آماده کرده است.
با این اوصاف هرچند سیاستهای کنترلی بانک مرکزی مطلوب بازار ارزی است، با این حال افزایش دوباره قیمت کالاهای مصرفی خانوارها کاملا محتمل است.
در همین حال، حمید دیهیم، عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به اصطلاح چسبندگی قیمتها اظهار کرد: زمانی که قیمتها در اثر تورم بالا میرود به همان سرعت پایین نمیآید. این قاعده در همه جای دنیا صدق میکند اما در ایران به خاطر وجود برخی از مسائل متفاوت است.
وی با بیان اینکه در عدم کاهش قیمتها متاثر از نرخ ارز تفاوتی بین فروشگاههای تعاونی و خصوصی وجود ندارد، اضافه کرد: چهبسا در فروشگاههای خصوصی به دلیل دارا بودن انبارهای بزرگتر قیمتها ارزانتر هم باشد کمااینکه در مورد برخی از اجناس همینطور هم هست.
این اقتصاددان همچنین با اشاره به نرسیدن ارزها به قیمت تعادلی اظهار کرد: زمانی که ارزها ثبات ندارند، بازار نمیتواند روی آن حساب کند و قیمتها را متناسب با کاهش آن به سرعت کاهش دهد. ضمن اینکه ممکن است بسیاری از کالاهایی که خریداری شده با ارز گرانتر از ارز فعلی بوده باشد و به همین خاطر برای فروشنده به صرفه نباشد که آن را ارزانتر به فروش برساند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد