12 - 09 - 2023
امارات در دو راهی موازنه مثبت یا ادامه دنبالهروی
روزنامه والاستریت ژورنال هفته گذشته خبر داد که آمریکا، انگلستان و اتحادیه اروپا در راستای اقداماتشان علیه مسکو، امارات متحده عربی را به دلیل صادرات برخی کالاهای دوکاربردی به روسیه تحت فشار قرار دادهاند. پیش از این نیز امارات به دلیل رشد ۶۸ درصدی مبادلات تجاریاش با روسیه طی یک سال اخیر و شش برابر شدن حضور شرکتهای روس مورد انتقاد مقامات غربی قرار گرفته بود.
در اسناد افشاشده پنتاگون هم گزارشهایی درباره همکاری اطلاعاتی روسیه و امارات منتشر شده بود که در آمریکا جنجال سیاسی برای دولت این کشور ایجاد کرد. البته این تنها مشکل نبود و اماراتیها به دلیل همکاریهای نظامی و امنیتی با چین هم تحت فشار قرار گرفتهاند و در جلسه استماع اعزام سفیر جدید به ابوظبی، نمایندگان کنگره سیاستهای امارات در این زمینه را مورد انتقاد قرار دادند. براساس گزارش روزنامه واشنگتنپست، چین در نظر داشت در امارات پایگاه نظامی و امنیتی در خلیجفارس ایجاد کند ولی تحت فشار آمریکاییها، ابوظبی فعلا از این طرح عقبنشینی کرده است.
امارات متحده عربی طی سالهای اخیر سیاست گرایش به آسیا را به طور گسترده مدنظر قرار داده و نهتنها روابطش با کشورهای ژاپن، کره جنوبی و هند (محور مهار چین) را تقویت کرده، بلکه رابطه با روسیه و چین را نیز به طور قابل توجهی گسترش داده است، به طوری که درحال حاضر در زمینه انرژی و تجارت شریک اول این کشور در خلیجفارس محسوب میشود. امارات همزمان با رشد روابط اقتصادیاش با این کشورها روابط سیاسیاش با این کشورها را نیز تقویت کرده و حتی وارد حوزههای همکاریهای امنیتی شده است، لکن در پی جنگ اوکراین و سیاستهای ایالاتمتحده برای مهار و فشار به چین، این سیاست آسیاگرایی امارات با دشواری مواجه شده است. آمریکا و مجموعه بلوک ناتو در امتداد سیاستهای مداخلهگرایانهشان تلاش دارند تا مانع از نزدیک شدن متحدان سنتی خود در جهان عرب، به چین و روسیه شوند و این در حالی است که کشورهای آسیایی به ویژه چین و روسیه همکاری اقتصادی، تجاری و سیاسی قابل توجهی با ابوظبی دارند. مساله اینجاست که علاوه بر امارات و عربستان، مصر هم رابطه نزدیکی با این دو کشور دارد و عربستان در اوپکپلاس همسو با سیاستهای روسیه در بازار انرژی گام برمیدارد و مصر هم براساس اسناد افشاشده پنتاگون همکاری نظامی با روسیه دارد. در این میان حتی رژیم صهیونیستی که متحد شماره یک آمریکا در خاورمیانه محسوب میشود، رابطه مستحکمی با مسکو و پکن دارد و حتی پروژه بندر حیفا که قرار بود چین اجرایش کند، مورد انتقاد واشنگتن بود و تلآویو برای لغو این پروژه تحت فشار کاخ سفید قرار داشت. در نتیجه برای کشوری مثل امارات شرایطی پیچیده ایجاد شده و سیاست خارجی این کشور باید همزمان با تلاش برای حفظ روابط با چین و روسیه، مانع از ناخرسندی متحدان سنتیاش در غرب شود. این موازنهسازی زمانی دشوارتر و خطرناکتر مینماید که در دهههای پیشین به ویژه در دوره جنگ سرد، متحدان آمریکا که به بلوک مقابل نزدیک میشدند، توسط سیا و امآی۶ مجازات میشدند. اگرچه شرایط کنونی روابط بینالملل با دوره جنگ سرد تفاوت کرده، ولی رویکرد تهاجمی آمریکا و انگلستان حتی در مواجهه با متحدان تفاوت نکرده است.
به گزارش فارس، از جنبه دیگر سیاستهای ابوظبی هم تا حدی ماجراجویانه است و به طور منطقی کشوری با مختصات امارات به طور سنتی همواره در مدار غرب قرار داشته است، چراکه امارات هم مانند عربستان سعودی و مصر از جنبه امنیتی، سیاسی و اقتصادی عمیقا وابسته به آمریکا و انگلیس بوده و هست و نمیتواند اینگونه بیمحابا سیاست موازنهگری در پیش بگیرد. البته امارات تلاش دارد با سیاست موازنه مثبت شرایط جدید روابط بینالملل که در حال حرکت به سوی تشدید رقابت و تخاصم است، مدیریت کند، ولی اقدامات بلوک غرب در جهت تقویت حضور نظامی در دریای چین (اعزام زیردریایی و کشتی جنگی)، تنگه هرمز (اعزام سه هزار نیرو و جنگندههای F16 و F35)، شرق سوریه (اعزام دو اسکادران F22 وA10) و جبهه اوکراین (ارسال بمبهای خوشهای و تسلیحات اتمی ضعیفشده) نشان میدهد که شرایط بینالملل به سوی تعمیق شکافها و رقابتها حرکت میکند و در این شرایط موازنهگری هر لحظه دشوارتر خواهد شد.
در همین چارچوب میتوان ادعا کرد که کشورهایی همچون امارات، عربستان سعودی و مصر باید دست به انتخاب بزنند و بین استمرار اتحاد با محور غرب یا همکاری با قدرتهای شرقی به ویژه روسیه و چین یکی را انتخاب کنند. هرچند سیاست موازانه مثبت به طور تئوریک سیاستی جذاب برای کشورها در برهههای تشدید رقابتهاست، ولی مخاطرات جدی هم دارد و ممکن است تبعات امنیتی و سیاسی پیشبینینشدهای دربر داشته باشد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد