26 - 05 - 2020
الواح هخامنشی به ایرا ن باز میگردد؟
تحریمهای ضدایرانی فقط اقتصاد کشور را نشانه نرفته است. این تحریمها به مرور زمان تاثیرش را در تمام اجزای زندگی ایرانیها خواهد گذاشت. خروج آثار تاریخی ایران و فروش در حراجیهای خارجی قصهای حداقل صدساله است. بسیاری از میراث تاریخی ایرانی در موزهها و حتی در خانههای مجموعهداران اروپایی و آمریکایی جا خوش کرده و قرار نیست هیچ وقت به صاحبان اصلیاش یعنی مردم ایران عودت داده شود.
اما در میان آثار به تاراج رفته تمدن هفت هزار ساله ایرانی، قصه الواح هخامنشی، قصهای پرغصه است؛ الواحی که در اوایل سالهای ۱۳۰۰ برای رمزگشایی و مطالعه به دانشگاه شیکاگو فرستاده شد و از آن زمان تا به امروز در گرو آمریکاییهاست. آنها در سالهای گذشته به بهانههای مختلف از بازگشت الواح هخامنشی ممانعت به عمل آوردند؛ الواحی که متعلق به تمام ایرانیان است و باید در تخت جمشید و محل تولدش آرام گیرد.
بیش از ۸ دهه توقیف
الواح هخامنشی ازجمله میراث فرهنگی و گنجینه ایران باستان است که بیش از هشت دهه از توقیف آن در آمریکا میگذرد. با وجود آنکه امید میرفت با رای قضایی دادگاه مبنی بر بازپسگیری این الواح، شاهد بازگشت آن به ایران باشیم اما معاون میراث فرهنگی در آستانه آغاز دور جدید تحریمها از انتظار ایران برای اجازه خزانهداری آمریکا برای خروج الواح هخامنشی طی چند ماه آینده خبر داد.
الواح هخامنشی بخش مهمی از گنجینه خزانه تختجمشید شیراز هستند که پیش از انقلاب از سوی باستانشناسان دانشگاه شیکاگو آمریکا بعد از کشف به صورت امانی به این دانشگاه برای بررسی برده شدند اما بخش مهمی از آنها هیچگاه به کشور بازگردانده نشدند. تاکنون سه بار بخشهایی از این گنجینه به کشور بازگردانده شده که دوبار آن مربوط به پیش از انقلاب و یک مرتبه آن مربوط به سال ٨٣ بوده است. این الواح در اصل سندهای تاریخی از زندگی در دوره هخامنشیان و اداره حکومت در این دوره است.
تحریم و بیم کارشکنی
اسفندماه سال ۱۳۹۶ بود که علیاصغر مونسان (معاون رییسجمهور و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری) از رای مثبت دیوان عالی آمریکا مبنی بر مصادره نشدن الواح هخامنشی ایران خبر داد و گفت: با صدور این رای اقدام عملی برای بازگرداندن الواح هخامنشی از آمریکا آغاز میشود اما با آغاز دور جدید تحریمهای آمریکا علیه ایران؛ بیم آن میرود که الواح هخامنشی که قرار بود به ایران بازگردانده شوند، همچنان در آمریکا توقیف بماند.
مونسان در این خصوص به ایلنا گفت: برای بازپسگیری الواح گلین نه تنها حکم قضایی گرفته شده است بلکه باتوجه به فضای تحریم باید مراحل قانونی بازگشت آن طی شود. درعین حال همین که جلوی حراج این الواح گرفته میشود و به نام ایران ثبت میشوند، گام مهمی است و گام بعدی استرداد آنها به ایران خواهد بود.
محمدحسن طالبیان (معاون میراث فرهنگی کشور) نیز گفت: پیگیر بازگشت الواح هخامنشی به ایران هستیم و منتظریم تا خزانهداری آمریکا اجازه خروج این الواح را بدهد. حتی طی چند روز گذشته ایمیلی از خزانهداری آمریکا دریافت کردیم مبنی بر اینکه طی چند ماه آینده تدابیر لازم برای خروج این آثار انجام خواهد شد.
او در پاسخ به این سوال که چند ماه پیش نیز چنین پاسخی از سوی خزانهداری آمریکا دریافت کرده بودیم و گویی این پاسخ هر از چند ماه تکرار میشود، گفت: موسسه شرقشناسی میگوید در انتظار دستور خزانهداری است.
الواح هخامنشی شامل بیش از ۳۰ هزار لوح بود که در سال ۱۳۱۴ براساس مصوبه دولت وقت ایران از طریق کشتی به موسسه شرقشناسی دانشگاه شیکاگو فرستاده شد و سال ۱۳۱۶ به آنجا رسید. قرار بود در مدت سه سال، بررسیهای کارشناسی و مطالعات روی این الواح انجام و به ایران برگردانده شود. چند سال نخست این اقدام انجام نشد، اما با پیگیریها بخشی از الواح در سال ۱۳۲۷ به ایران برگردانده شد، بخشی نیز در سال ۱۳۵۰. همچنین بخش دیگری از آنها در سال ۱۳۸۳ به ایران برگردانده شد، اما هنوز بخشی از الواح در آن موسسه است.
از سوی دیگر در انفجاری که در سال ۱۹۹۷ میلادی در بیتالمقدس رخ داد چند یهودی به بهانه جبران خسارت و ارتباط واهی ایران با این انفجار، درخواست توقیف الواح را مطرح کردند و به این ترتیب آن آثار توقیف شدند تا اینکه در چند مرحله ایران در جلسات دادگاههایی که در این زمینه برگزار شد، حضور یافت و ثابت کرد که الواح جنبه تجاری ندارند و آثاری با جنبه فرهنگی و مطالعاتیاند که قابل توقیف نیستند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد