25 - 06 - 2022
افغانستان از زیر بار حقآبه هیرمند شانه خالی میکند
دولت بارها تاکید کرده که پیگیر تحویل حقآبه ایران بر اساس معاهده هیرمند است، این در حالی است که واقعیتهای موجود نشان میدهد هنوز این اتفاق نیفتاده است.به دنبال برگزاری بیستوپنجمین اجلاس کمیته مشترک کمیساران آب هیرمند که هفته گذشته در تهران برگزار شد، یکبار دیگر موضوع پیگیری وزارت نیرو برای تحویل حقآبه ایران بر اساس معاهده ۱۳۵۱ هیرمند در دستور کار قرار گرفت. محمد جوانبخت معاون وزیر نیرو در این رابطه گفت: با توجه به روابط دوستانه دو کشور ایران و افعانستان و حمایتها و کمکهای همهجانبه دولت و ملت ایران از همسایه افغان، انتظار داریم طرف افغان با ابلاغ پیام جلسه به مسوولان بالاتر، اقدام لازم را برای تحویل حقآبه قانونی ایران در هیرمند، انجام دهد.
جوانبخت امیدوار است که هیات افغان پیام صریح ایران را مبنی برلزوم پایبندی به معاهده ۱۳۵۱ میان دوکشور به حاکمان خود برساند و نسبت به عملیاتی کردن آن اقدام کند، اتفاقی که سالهاست ایران خواستار آن است اما حاکمان افغانستان- چه طالبان همراه و چه دولت قبلی- از اجرای آن سرباز میزنند.حقآبه ایران از هیرمند، در منطقه سیستان به سال ۱۸۵۷ (میلادی) به موجب معاهده پاریس و خودداری گسترده حاکمیت افغانستان از جاری ساختن رود هیرمند در خاک ایران برمیگردد. اگرچه براساس معاهده بین ایران و افغانستان از سال ۵۲ شمسی این تعهد از سوی افغانستان به ایران داده شد، اما با وجود انعقاد قرارداد حقآبه هیرمند، از اواخر دهه ۱۳۷۰ (خورشیدی) و همزمان با کاهش بارش سالانه و گسترش خشکسالی بر سیستان، میزان ورودی آب رود هیرمند به دریاچه هامون مرتب کاهش یافت و سپس قطع شد.
کمتر از ۴ میلیون مترمکعب
معاون وزیر نیرو درباره آخرین وضعیت حقآبه هیرمند میگوید: در سال آبی جاری کمتر از ۴ میلیون مترمکعب آب از حقآبه ۸۲۰ میلیون مترمکعبی مندرج در معاهده هیرمند وارد ایران شده است. ایران در اجلاس برگزار شده از هیات افغانستانی درخواست کرد برای تدقیق آمار و ارقام ارائهشده از سوی طرف افغان درخصوص وضعیت سال آبی جاری و میزان حقآبه کشورمان، از ایستگاه اندازهگیری بالادست سد کجکی بر اساس سازوکار پیشبینیشده در معاهده ۱۳۵۱، بازدید کند که این امکان تاکنون در اختیار ما قرار داده نشده است.وی افزود: مشکل تامین حقآبه ایران از فروردینماه سال گذشته که سد انحرافی کمالخان در ۷۰ کیلومتری مرز جمهوری اسلامی ایران بر روی بستر اصلی رودخانه هیرمند در ولایت نیمروز به بهرهبرداری رسیده، شدت گرفته است.وی افزود: طرف افغان حدود ۹۵۰ میلیون مترمکعب جریان آب رود هیرمند را که در صورت نبودن سد کمالخان به صورت طبیعی و تاریخی به سمت هامونها و منطقه سیستان جریان مییافت و حقآبه شرب و کشاورزی منطقه سیستان نیز از آن تامین میشد، به سمت شورهزار گودزره منحرف شده و آن را به شورابه تبدیل کرده که مورد اعتراض ما قرار گرفت.
جوانبخت سپس گفت: این اقدام طرف افغان باعث محرومیت ایران از دریافت حقآبه قانونی خود و همچنین خشک شدن تالابهای بینالمللی هامون و بروز تبعات منفی اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی شدید در منطقه شده است.معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا در پایان با ابراز امیدواری نسبت به اجرای کامل تعهدات قانونی طرف افغان، اظهار کرد: با توجه به روابط دوستانه دو کشور ایران و افعانستان و حمایتها و کمکهای همهجانبه دولت و ملت ایران از همسایه افغان، انتظار داریم طرف افغان با ابلاغ پیام جلسه به مسوولان بالاتر، اقدام لازم را برای تحویل حقآبه قانونی ایران در هیرمند، انجام دهد.
اعتراضهای بینتیجه
در همین حال جبار وطنفدا مدیرکل دفتر رودخانههای مرزی و منابع آب مشترک وزارت نیرو اعلام کرد: هیات کمیساریای ایران ضمن اعلام اعتراض شدید به رویه کنونی طرف افغان در پایمال کردن حقآبه قانونی ایران و انحراف و هدررفت آن به شورهزار گودزره انتظار دارد، افغانستان پایبندی به معاهده ۱۳۵۱ هیرمند را نه در گفتار بلکه در عمل به اثبات برساند.
به گفته وی، عدم تحویل حقآبه ایران درحالی اتفاق میافتد که طرف افغان ادعا میکند، حقآبه ایران را داده است اما این موضوع در اجلاس مذکور مورد اعتراض شدید هیات ایرانی قرار گرفت.معاون کمیسار آب هیرمند تاکید کرد: هیات ایرانی ضمن اعتراض شدید به آمار و ارقام ارائه شده از سوی طرف افغانی درخصوص وضعیت سال آبی جاری و میزان حقآبه کشورمان، خواستار بازدید و مشاهده از ایستگاه اندازهگیری بالادست سد کجکی بر اساس سازوکار پیشبینی شده در معاهده فیمابین شد که با مخالفت طرف افغانی، امکان دسترسی به اطلاعات و یا بررسی مشترک آن فراهم نشد.وی افزود: از فروردینماه سال ۱۴۰۰ سد انحرافی کمالخان در ۷۰ کیلومتری مرز جمهوری اسلامی ایران روی بستر اصلی رودخانه هیرمند در ولایت نیمروز به بهرهبرداری رسیده و طرف افغان در سال آبی جاری، حدود ۹۵۰ میلیون مترمکعب جریان آب رود هیرمند را که در صورت نبودن سد کمالخان بهصورت طبیعی و تاریخی به سمت هامونها، ولایت نیمروز و منطقه سیستان جریان مییافت و بخشی حقآبه ایران نیز از آن تامین میشد به سمت شورهزار گودزره منحرف شده و آن را به شورابه تبدیل کرده است.وطنفدا بیان کرد: این سد انحرافی موجب محرومیت ایران از حقآبه قانونی خود و همچنین خشک شدن تالابهای بینالمللی هامون و بروز تبعات منفی اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی شدید در منطقه شده است.معاون کمیسار آب هیرمند طرف ایرانی تشریح کرد: هیات کمیساریای ایران ضمن اعلام اعتراض شدید به رویه کنونی طرف افغان در پایمال کردن حقآبه قانونی ایران و انحراف و هدررفت آن به شورهزار گودزره، انتظار دارد، افغانستان پایبندی به معاهده ۱۳۵۱ هیرمند را نه در گفتار بلکه در عمل به اثبات برساند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد