25 - 07 - 2020
استقرار آب شیرینکنها در خلیجفارس
کشورهای جنوب خلیجفارس بیشترین بهره را از منابع آبی آن میبرند به طوری که ۶۰ درصد آب شیرینکنهای دنیا در این بخش واقع شدهاند؛ بر این اساس وزارت نیرو در راستای برنامه ششم توسعه، در قالب مگاپروژهای قصد استفاده از این ظرفیت را با استقرار آبشیرینکنها دارد که سازمان محیطزیست با هدف کاهش اثرات زیستمحیطی آن درصدد مشخص کردن مکان مناسب و فناوری روز دنیا برای استفاده از این روش است.
ایران کشوری دریامحور است؛ طول سواحل کشور حدود پنج هزار و ۸۰۰ کیلومتر است که شامل دریای خزر در شمال و خلیجفارس در جنوب میشود که بر این اساس استانهای گیلان، مازندران، گلستان، خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستانوبلوچستان در شمال و جنوب کشور جزو استانهای ساحلی محسوب میشوند که به ظاهر به نظر میرسد به علت همجواری با دریا نباید مشکلی از لحاظ کمبود آب داشته باشند اما در واقعیت اینطور نیست، شاید استانهای شمالی با این مشکل مواجه نباشند که البته آن هم جای تامل دارد؛ اما استانهای جنوبی چند سالی است که با کمبود آب دستوپنجه نرم میکنند و حتی در کار تامین آب شرب مورد نیاز خود ماندهاند.
این در حالی است که نعمت بیکرانی مانند دریا در جوار آنها قرار دارد و انسان را به یاد ضربالمثل معروف «آب در کوزه و ما تشنه لبان میگردیم» میاندازد. البته میبینیم که کشورهای جنوبی خلیجفارس بیشترین بهره را از این خلیج میبرند به طوری که ۶۰ درصد آبشیرینکنهای دنیا در جنوب خلیجفارس واقع شدهاند که عربستان بیشترین تعداد را دارد. بعد آن امارات، قطر و کویت است در حالی که سهم ایران در این زمینه بسیار ناچیز است.
بر این اساس وزارت نیرو اعلام کرد که در نظر دارد در یک نوار ۱۰۰ کیلومتری در جنوب کشور، آب شرب را از طریق دریا تامین کند که شامل ۱۷ استان خشک و بیآب در این بخش میشود که در این راستا وزیر نیرو اعلام کرده که طرح مطالعات وسیعی در وزارت نیرو برای استفاده از آب شور دریای عمان و خلیجفارس در دستور کار قرار گرفت؛ نتایج مطالعاتی آن در شورایعالی آب مطرح شد و مورد تصویب قرار گرفت.
البته هرگاه صحبت از انتقال آب از دریا یا استقرار آبشیرینکن به میان میآید موجی از نگرانی میان دوستداران محیطزیست ایجاد میشود. در واقع نگران محیطزیست منطقه و زیستمندان موجود در آن محدوده میشوند تا آسیب نبینند که احمدرضا لاهیجانزاده معاون محیطزیست دریایی سازمان حفاظت محیطزیست در اینباره به خبرنگار محیطزیست ایرنا گفت: برای اینکه سازمان محیطزیست مانند دهههای گذشته در مقابل عمل انجام شده قرار نگیرد در حال مطالعه برای مکانیابی محل استقرار آبشیرینکنها در خلیجفارس است که در این راستا مکانیابی در استان هرمزگان به پایان رسیده و اکنون محلهای مناسبی که کمترین آسیب را به محیطزیست وارد کند، در این استان مشخص شده است.
وی درباره طرح وزارت نیرو برای تامین آب ۱۷ استان از دریا توضیح داد: این موضوع از چند سال پیش مطرح بود اما سال گذشته برای اولین بار وزارت نیرو این پروژه را با کلیات آن ارائه کرد و فعلا در مرحله مطالعاتی است.
لاهیجانزاده افزود: اما آن چیزی که باعث شد وزارت نیرو این سیاست را در پیش بگیرند برمیگردد به برنامه ششم توسعه که در آن گفته شده باید آب شرب استانهای ساحلی تا ۱۰۰ کیلومتری ساحل از دریا تامین شود. یکی از دلایلی که در برنامه ششم به این جمعبندی رسیدند این بود که طی سالها و دهههای گذشته فشار زیادی بر آبهای سرزمینی وارد شد و حتی مجبور بودند از مناطق غرب کشور به مناطق جنوبی، مرکزی و جنوب شرقی آب منتقل کنند و این باعث میشد این فشار به منابع آبی مضاعف شود، مثلا استان بوشهر از سد کوثر تامین آب میکرد که این سد در حوضه کهگیلویهوبویراحمد و خوزستان است.
وی ادامه داد: بنابراین این مصوبه برنامه ششم توسعه است که به این سمت بروند که بارگذاری روی منابع آب زیرزمینی را در درون سرزمین کمتر کنند. بر این اساس برنامهریزی شده که آب از منابعی تامین شود که کمترین اثر را روی منابع داشته باشد که راه آن استفاده از ظرفیت دریاست و قرار است در این مسیر از آبشیرینکن استفاده شود.
استفاده از فناوریهای روز دنیا در استفاده از آبشیرینکنها
لاهیجانیزاده اظهار داشت: امروزه در راستای استفاده از آبشیرینکنها فناوریهای جدیدی وارد شده که تبعات زیستمحیطی را به حداقل میرساند، مثلا در فناوریهای جدید آبشیرینکنها نیازی به آبگیری مستقیم از دریا نیست و با حفر چاههای مورب آب را با واسطه از دریا میگیرند این کار برای اولین بار در مکران اجرا میشود که طرح آن برای ما آمده که قرار است از این روش استفاده شود. در این روش آب مستقیم از دریا برداشت نمیشود بلکه از زیر بستر دریا و آبهای نفوذی استخراج میشود در نتیجه هیچگونه جانوری در آن محدوده آسیب نمیبیند، پساب آن هم در دریا تخلیه نمیشود بلکه به حوضچههای تبخیری وارد میشود که نمک آن استخراج میشود و در صنعت پتروشیمی مورد استفاده قرار میگیرد. این فناوری قرار است برای اولین بار در مکران استفاده شود که در حال اخذ مجوز است.
آبشیرینکنها نباید به سرنوشت سدسازی مبتلا شوند
وی تاکید کرد: طرحی که وزارت نیرو مطرح کرد یک مگاپروژه است که مراحل آغازین خود را طی میکند و برای چنین پروژهای تقریبا ۲۵ سال زمان نیاز است که مرحله به مرحله اجرا میشود. اگر در هر مرحله اشکالاتی مشاهده شد قطعا در مرحله بعدی لحاظ و برطرف میشود.
معاون محیطزیست دریایی سازمان حفاظت محیطزیست گفت: چون در استفاده از ظرفیت دریا دیر کردیم بنابراین برای جبران آن نباید عجله کنیم، همانطور که در مقطعی موج سدسازی در کشور راه افتاد و سدهای زیادی ساخته شد که متخصصان معتقدند نیازی به ساخت تعداد زیادی از این سدها نبود و موجب بروز مشکلات زیادی در حوضه تالابها و بروز کانونهای گردوغبار شدند. در بحث آبشیرینکن هم باید مواظب باشیم به سرنوشت سدها مبتلا نشویم. باید کاملا با مطالعه و حساب شده کار را دنبال کنیم.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد