30 - 03 - 2020
استعفای بی‌حاصل
گروه سیاسی- دی‌ماه ۹۷ در آستانه بررسی و تصویب بودجه ۹۸، ناگهان خبر از استعفای وزیر بهداشت در اعتراض به میزان بودجه این وزارتخانه منتشر می‌شود؛ خبری که شوکی بر کابینه و وضعیت بهداشت و درمان کشور محسوب می‌شود. برخی از مسوولان دولتی اظهارنظرهایی را در این زمینه مطرح کرده و ذات استعفا را تایید کرده‌اند، اما رییس دولت هنوز واکنشی نسبت به آن نداشته است.
در روزهایی که کابینه روحانی سردتر و استیضاح‌ها و استعفاها پررنگ‌تر می‌شود، حالا یکی از معدود وزرای فعال دولت روحانی نیز قصد کناره‌گیری دارد. حوزه سلامت در سال‌های اخیر حاشیه‌های زیادی داشته است. از ابتدای آغاز طرح تحول سلامت در دولت دهم که با اعتراضات و مخالفت‌های متخصصان و پزشکان زیادی همراه بود و اما مردم طبقه ضعیف و متوسط از پایین آمدن هزینه‌های درمانی رضایت داشتند، هر سال وزیر بهداشت از کمبود اعتبارات برای ادامه طرح گلایه می‌کرد. سال اول و دوم اجرای طرح تحول سلامت قوی و تا حدود زیادی موفقیت‌آمیز پیش رفت. هزینه‌های درمانی برای مردم به ده درصد کل هزینه رسید و حدود ۱۱ میلیون نفر هم بیمه سلامت شدند که با این بیمه هزینه‌های درمانی عملا به یک دهم برای بیماران کاهش می‌یافت. اما این طرح عظیم نیاز به اعتبارات گسترده و همکاری بیمه‌ها داشت تا ادامه پیدا کند. حتی زمزمه‌هایی مطرح شد مبنی بر اینکه سال ۹۶ طرح تحول سلامت متوقف خواهد شد و دیگر ادامه پیدا نخواهد کرد. اما طرح کجدار و مریز ادامه یافت. در واقع، ثبات این طرح با همه کمبودها و مخالفت‌ها تا اواخر سال ۹۶ ادامه داشت. با شروع تحریم‌ها و خروج آمریکا از برجام در امسال، وزیر بهداشت صراحتا اظهار کرد: سال سختی را به لحاظ تامین دارو و تجهیزات پزشکی در پیش داریم و هر کسی نمی‌تواند بماند، از وزارتخانه برود. او در خصوص وضعیت دشوار درمان و کمبود اعتبارات هشدارهایی داد. اما هشدارهای او زمانی مطرح شد که تاثیرات روانی تحریم‌ها بر هزینه دارو و کمبود دارو در بازار ایجاد شده بود و مردم یا نمی‌توانستند برخی داروها را تهیه کنند یا داروهایشان بسیار گران شده بود یا مجبور بودند از نسخه داخلی داروهایشان تهیه و استفاده کنند که بعضا با بدن آنها سازگاری نداشت. حتی تبعات کمبود دارو و نداشتن پول باعث شد ابتدای امسال رییس انجمن تالاسمی از مرگ ۹۳ بیمار تالاسمی به همین دلایل خبر دهد و مشکل دیگری برای درمان و بهداشت کشور ایجاد شد. از آن سو یکی دیگر از تبعات متوقف شدن تدریجی طرح تحول سلامت به دلیل کمبود اعتبارات وزارت بهداشت جایی بود که مردم همانند پیش از طرح مجبور بودند تجهیزات و ابزار‌آلات درمان و جراحی‌هایشان را خودشان با هزینه شخصی از خارج از بیمارستان تهیه کنند، چرا که وزارت بهداشت پول نداشت به بیمارستان‌های دولتی اعتبارات لازم برای این امر را بدهد و پزشکان خیلی راحت می‌گفتند: «طرح تحول سلامت مرد، تمام شد.» اما بیشترین میزان گلایه‌های ماه‌های اخیر وزارت بهداشت و معاونان وزیر همین کمبود اعتبارات و نرسیدن پول بیمه‌ها بود.از آن سو ایرج حریرچی سخنگوی وزارت بهداشت، با اشاره به وضعیت بودجه‌ای این وزارتخانه در لایحه بودجه ۹۸ عنوان کرد: سهم وزارت بهداشت با احتساب درآمد عمومی و اختصاصی و تملک دارایی و هدفمندی یارانه‌ها و یک درصد ارزش افزوده و بیمه سلامت برابر ۱/۵ درصد از بودجه ۱۷۰۳ هزار میلیارد تومانی لایحه بودجه سال بعد است و رشد کل بودجه هزینه‌ای وزارت بهداشت در لایحه ۹۸ نسبت به سال ۹۷ برابر هشت درصد است.
او همچنین در مورد میزان اولویت اعتبارات حوزه سلامت در بودجه کل کشور گفت: با این که نسبت به سال‌های قبل از طرح تحول وضعیت بهتر شده ولی تا رسیدن به وضعیت کف مطلوب راه درازی در پیش داریم و در مقایسه با اکثر کشورهای جهان و منطقه هنوز وضعیت نامساعدی حاکم است. مجموع دولت و بیمه‌های پایه حدود ۵۲ درصد از کل هزینه‌های سلامت و پرداختی از جیب ۲/۳۵ درصد و بیمه‌های تکمیلی و خیریه و… بقیه هزینه‌های سلامت را تامین می‌کنند.
این بار اما بودجه بسیاری از مسائل در سال ۹۸ تغییر یافته و بودجه وزارت بهداشت هم از این تغییرات مصون نمانده است.حالا وزیرش که به اذعان برخی‌ها وزیر خوب کابینه بوده و به اذعان برخی دیگر عمده رفتارهایش نمایشی بوده است، در اعتراض به این بودجه‌بندی استعفا داده و دیگر نمی‌خواهد در معرض دوربین‌ها باشد. طبق اخبار منتشر شده از برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی، هاشمی از شنبه دو هفته پیش به دلیل بودجه سلامت برای سال ۹۸ به خصوص عدم تخصیص بودجه تصویب شده برای تامین دارو و تجهیزات پزشکی از صندوق توسعه ملی کتبا در نامه‌ای به حسن روحانی رییس‌جمهور استعفا داده است.
این خبر را الیاس حضرتی، نماینده مردم تهران منتشر کرد. وی با تایید این خبر که وزیر بهداشت و درمان استعفا کرده، گفت که دولت امروز به دنبال سرپرست برای وزارت بهداشت است. حضرتی با اشاره به استعفای قاضیزادههاشمی وزیر بهداشت و درمان، اعلام کرد: بنده از کانال‌های مختلفی پیگیری کردم که قاضیزادههاشمی سه جلسه است در جلسات هیات دولت شرکت نمی‌کند و استعفا داده است. نماینده تهران تاکید کرد: وزیر بهداشت و درمان به دلیل کاهش بودجه سلامت و اختلافات این وزارتخانه با سازمان برنامهوبودجه استعفا داده است. همچنین محمد حسین قربانی عضو کمیسیون بهداشت و درمان درباره استعفای وزیر بهداشت، گفت: آقای قاضیزادههاشمی از سمت خود استعفا داده اما هنوز رییس‌جمهور نپذیرفته است. از طرفی محمود واعظی رییس دفتر رییس‌جمهور تلاش کرده با وساطت، موضوع را حل کند اما وزیر بهداشت اصرار داشته که بودجه تامین دارو و تجهیزات پزشکی باید تامین شود. قاضی زاده‌هاشمی بعد از استعفا و تا مشخص شدن وضعیت استعفا، همچنان در وزارت بهداشت مشغول به کار بوده و در هفته پیش سه سفر استانی به سیستان‌و‌بلوچستان، کرمانشاه و کهگیلویه‌و‌بویراحمد داشته است.
به هر حال این استعفا به دنبال استعفای نمایندگان اصفهان مجلس برای رسیدگی به مطالبه‌شان است. این خواسته وزیر در حالی مطرح می‌شود که طبق آنچه در لایحه بودجه سال ۹۸ دیده می‌شود بودجه وزارت بهداشت نسبت به سال گذشته حداقل ۱۰ درصد افزایش پیدا کرده است. طبق گفته علی نوبخت حقیقی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ، وزارت بهداشت در زمینه مصرف بودجه، قانون را رعایت نمی‌کند و مساله استعفای وزیر نیز فرار روبه‌جلو است. نوبخت در خصوص انتقادات به بودجه طرح تحول سلامت گفت: از لحاظ کارشناسی بودجه وزارت بهداشت مناسب تعیین شده و هیچ گونه کمبودی در این زمینه احساس نمی‌شو‌د. وی با بیان اینکه برخی به دنبال فضاسازی رسانه‌ای هستند توضیح داد: با توجه به منابع خزانه، بودجه وزارت بهداشت به‌طور دقیق تعیین شد و حتی می‌توان یک‌سوم این مبلغ را صرفه‌جویی کرد.
نماینده مردم تهران در مجلس تصریح کرد: افرادی که در خصوص کمبود بودجه وزارت بهداشت اظهارنظر می‌کنند لازم است از کارشناسان کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نظر مشورتی بگیرند و همواره نگویند که بودجه وزارت بهداشت کم است. وی ا‌فزود: مسوولان سازمان برنامهوبودجه می‌توانند از بودجه وزارت بهداشت دفاع کنند و اینکه ۱۰ درصد از منابع عمومی دولت به امر سلامت اختصاص پیدا کرده، رقم بالایی است و باید به بودجه سایر دستگاه‌ها نیز توجه داشته با‌شیم.
افشاگری سازمان برنامهوبودجه از بودجه‌های نجومی وزارت بهداشت
با این حال سخنگوی ستاد بودجه سازمان برنامهوبودجه کشور دست به افشاگری زد و از ارقام چند ده‌هزار میلیاردی در ردیف بودجه‌های وزارت بهداشت پرده برداشت. مژگان خانلو سخنگوی ستاد بودجه سازمان برنامهوبودجه کشور برخی ارقام بودجه‌ای بخش بهداشت و سلامت وزارت بهداشت را به شرح زیر بیان کرد:
*۲/۳ برابر شدن اعتبارات بخش سلامت و بهداشت در دولت دکتر روحانی
* در سال ۹۲ کل اعتبار بخش سلامت و بهداشت بالغ بر ۲۳ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان بود که برای سال ۹۸ به ۷۵ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان رسیده است.
* وزارت بهداشت به‌تنهایی ۳۵ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان درآمد اختصاصی دارد که ۴ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان نیز از هدفمندی یارانه‌ها می‌گیرد.
* اعتبار ۴/۶۳ هزار میلیارد تومانی بخش سلامت در سال آینده.
* جزئیات بودجه ۳۶ هزار میلیاردی طرح تحول سلامت: در ۳۲۰ هزار میلیارد تومان اعتبارات هزینه‌ای دقیقا ۱۱ هزار و ۷۵۲ میلیارد تومان برای کمک به طرح تحول سلامت است که در سال ۹۷ این رقم ۱۰ هزار و ۶۸۴ میلیارد تومان بوده است. این مبلغ جدای از منابع هدفمندی است و فقط مربوط به بودجه عمومی می‌شود و سرجمع ۲۱ هزار میلیارد تومان بودجه عمومی طرح‌های سلامت گنجانده شده است. مابه‌التفاوت رقم تا ۳۶ هزار میلیارد تومانی که مطرح است از محل ۳۵ هزار میلیارد تومان درآمد اختصاصی وزارت بهداشت تامین خواهد شد.
* افزایش ۱۳درصدی بودجه سلامت در سال ۹۸
*۵/۳ میلیارد دلار از ارز ۴۲۰۰تومانی مختص کالاهای اساسی در سال آینده، به دارو و تجهیزات پزشکی اختصاص می‌یابد.
* تقریبا حدود ۷/۲۱ میلیارد دلار درآمد نفتی داریم که ۵/۳ میلیارد دلار معادل ۱۴ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان آن برای دارو و تجهیزات است تا یارانه آن به مصرف‌کننده برسد.
* در لایحه بودجه ۹۸ حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان بودجه اختصاصی وجود دارد که ۵۸ درصد آن مربوط به مجموعه وزارت بهداشت است، وزارت بهداشت به‌تنهایی ۳۵ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان درآمد اختصاصی دارد که ۴ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان نیز از هدفمندی یارانه‌ها می‌گیرد.
حال باید منتظر ماند و دید که استعفای وزیر بهداشت تا چه حد جدی است و آیا روحانی با این استعفا موافقت می‌کند و یا اینکه برای جلب رضایت قاضیزادههاشمی در میزان بودجه وزارت بهداشت تغییری صورت خواهد گرفت. اما هر آنچه هست جنجال بر سر بودجه حتی در میان اعضای دولت است. باید تاکید داشت که عدم کارایی بودجه سال آینده در شرایط تحریم و عدم توجه به شرایط درآمدی کشور، منجر به بروز کسری بودجه گسترده در سال آینده می‌شود؛ موضوعی که هم نارضایتی مردم و هم اعضای هیات دولت را در پی داشته است.