26 - 06 - 2022
از سرگیری سوآپ نفت با روسیه قوت گرفت
گروه نفت و انرژی- طرح سوآپ نفت در سال ۱۳۷۶ در دولت اصلاحات آغاز شده بود که در آن زمان هم بیژن زنگنه سکان وزارت نفت را در دست داشت اما این طرح در خردادماه سال ۱۳۸۹ و در دولت دهم متوقف شد.
اکنون پس از گذشت حدود پنج سال از توقف سوآپ نفت به دلیل کاهش ۵۰ درصدی قیمت نفت نسبت به سال گذشته، هزینه سوآپ از خطوط لوله رقیب همچون BTC، CPC و روسیه به شدت غیراقتصادی شده و نفت ارزان به فرصت طلایی احیای سوآپ تبدیل شده است.
به همین منظور احتمال احیای سوآپ فرآوردههای نفتی قوت گرفته است به گونهای که معاون امور بینالملل و بازرگانی وزیر نفت روز گذشته از سفر یک شرکت بزرگ روسی به ایران برای مذاکره درباره راهاندازی تجارت سوآپ نفت خام، فرآورده نفتی و گاز ایران در حوزه دریای خزر خبر داد.
امیرحسین زمانینیا با اشاره به سفر اخیر الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه به ایران درباره برنامه دو کشور برای سوآپ نفت، گاز و فرآوردههای نفتی که مورد تاکید وزیران دو کشور است، گفت: به زودی یک شرکت بزرگ روسی در این زمینه برای مذاکره با مسوولان وزارت نفت وارد تهران میشود.
معاون امور بینالملل وزیر نفت با بیان اینکه مذاکرات سازنده و مفیدی بین وزیران نفت و انرژی روسیه در تهران انجام شده است، تصریح کرد: شرکتهای روسی بسیار علاقه مند به حضور در پروژههای ازدیاد برداشت و توسعه میادین نفت و گاز در ایران هستند.
زمانینیا با بیان اینکه هنوز دو کشور برای حضور شرکتهای روسی در پروژه خاصی به توافق نرسیدهاند، افزود: بعد از معرفی مدل جدید قراردادهای نفتی و معرفی پروژهها میتوان بیشتر در این زمینه گفتوگو کرد.
وزیر نفت پس از دیدار ٢٩ مهرماه با الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه با بیان اینکه آنها برای فعالیت در بخش نفت و گاز ایران ابراز علاقه کردند، مهمترین محور مذاکره با روسها را قراردادهای جدید نفتی، ارایه خدمات یا کالا دربخش نفت، رایزنی درباره قیمت نفت، برگزاری اجلاس جی یی سی اف در تهران و سوآپ نفت خام، گاز و فرآوردههای نفتی عنوان کرد.
با گذشت حدود یک هفته از انجام مذاکرات بیژن زنگنه و الکساندر نواک وزرای نفت و انرژی ایران و روسیه، نتایج توافقهای پشت درهای بسته این دو کشور نفت و گاز خیز جهان اعلام میشود.
این در حالی است که زنگنه، وزیر نفت هفته گذشته در تشریح محورهای مذاکرات نفت و گاز با همتای روس خود گفته بود: دو کشور در این زمینه امکانات خوبی دارند. ایران میتواند از روسیه در شمال ایران گاز، نفتخام و فرآوردههای نفتی دریافت کند و در جنوب به مشتریان روسیه گاز، نفت خام و فرآوردههای نفتی تحویل دهد.
از طرفی، سیدپیروز موسوی، مدیرعامل شرکت پایانههای نفتی نیز اخیرا با اشاره به آغاز مذاکرات نفتی با برخی از شرکتهای خارجی، اعلام کرده است: به زودی عملیات سوآپ نفت ایران در منطقه دریای خزر از سر گرفته میشود.
اکنون با توجه به مذاکرات ایران با یک شرکت روسی برای آغاز سوآپ نفت خام در صورت به نتیجه رسیدن این مذاکرات، سوآپ نفت خام پس از پنج سال مجددا از سر گرفته میشود و برخی مسوولان وزارت نفت بر این باورند که از سرگیری سوآپ پس از لغو تحریمها عملی خواهد بود.
الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه که اخیرا به ایران سفر کرده بود در گفت و گویی از پیشنهاد شرکت نفتی گازپروم تحت یک قرارداد سوآپ، برای عرضه گاز طبیعی به ایران خبر داده و گفته بود که قراردادهای مشابهی در بخش نفت نیز بین روسیه و ایران تحت بررسی است.
وی همچنین اعلام کرده بود که درسوآپ باید نفت از شمال کشور دریافت شود و در جنوب کشور به فروش برسد با توجه به اینکه خریداران نفت در دنیا به دلیل تحریمها از خرید نفت ایران منع شدهاند، به طور طبیعی برای سوآپ مشکل وجود خواهد داشت.
در برنامه سوآپ نفت، ایران با استفاده از تاسیسات نکا، نفت را در دریای خزر خریداری میکرد و به مصرف داخلی میرساند و در مقابل با استفاده از امتیاز دسترسی به آبهای آزاد، معادل نفت خریداریشده در مرزهای شمالی، آن را در مرزهای جنوبی به فروش میرساند. براساس قراردادی که ایران با چهار شرکت بینالمللی منعقد کرده بود، به ازای هر بشکه نفت خام که در خلیجفارس به مشتریان این شرکتها تحویل میشد، حدود یک دلار به ایران میرسید به طوری که رقم این تجارت طی سالهای اوج خود به بیش از ۱۳۰ هزار بشکه در روز رسید و در نتیجه تاسیسات نفتی نکا و خطوط انتقال متناسب با این ظرفیت افزایش یافت.
ایران در حد فاصل سالهای ۸۸ تا ۸۹ به طور متوسط روزانه بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار بشکه نفت خام سوآپ کرده و حتی در این سالها رکورد سوآپ روزانه ۱۲۶ هزار بشکه نفت خام در روز به ثبت رسیده است. با وجود توقف عملیات سوآپ، شرکت ملی نفت ایران سه برنامه کوتاه، میان و بلند مدت برای توسعه زیر ساختهای ساحلی و بندری افزایش ظرفیت سوآپ نفت در پایانه نفتی شمال (بندر نکا) در دستور کار قرار داده است.
وزیر نفت نیز پیشتر با اشاره به آمادگی ایران برای همکاری در بخش سوآپ با روسیه، گفته بود: ایران میتواند از روسیه در شمال ایران گاز، نفت خام و فرآوردههای نفتی دریافت کند و در جنوب به مشتریان روسیه گاز، نفت خام و فرآوردههای نفتی تحویل دهد.
به گفته بیژن زنگنه، روسها از قیمتهای فعلی نفت راضی هستند و میگویند با اینکه این قیمت به ما فشار وارد میکند ولی رضایتبخش است.
وی با بیان اینکه ایران از شرکتهای روسی برای حضور در بخش پاییندستی نفت مانند پالایش و پتروشیمی دعوت کرده، محور آخر مذاکرات را سوآپ عنوان کرد و افزود: هر دو کشور در این زمینه امکانات خوبی دارند. ایران میتواند از روسیه در شمال ایران گاز، نفت خام و فرآوردههای نفتی دریافت کند و در جنوب به مشتریان روسیه گاز، نفت خام و فرآوردههای نفتی تحویل دهد.
وزیر نفت با اشاره به اینکه همچنین مذاکراتی درباره روابط چندجانبه، همکاری اوپک و غیراوپک و برگزاری اجلاس آتی مجمع کشورهای صادرکننده گاز در تهران انجام شده است، تصریح کرد: افق توسعه همکاریهای میان دو کشور در حوزه نفت و گاز بسیار روشن است و امیدواریم بتوانیم به قراردادهای خوبی در این حوزهها برسیم.
از این رو ایران با استفاده از یک دیپلماسی فعال انرژی میتواند از مزیتهای قیمتی و جغرافیایی موجود به منظور احیای تجارت سوآپ نفت از کشورهای حاشیه دریای خزر حداکثر بهرهبرداری را بکند تا پس از پنج سال توقف امکان راهاندازی این تجارت استراتژیک نفتی فراهم شود.
کارشناسان اقتصادی انرژی هم با تاکید بر اینکه هیچ کدام از مسیرهای سوآپ نفت همچون خط لوله بیتیسی «باکو- تفلیس- جیحان» در مقایسه با مسیر ایران اقتصادی و سودآوری برای شرکتهای خارجی سوآپکننده نفت ندارد، بارها تاکید کردهاند: سیاست فعلی ایران باید ازسرگیری سوآپ نفت کشورهای حاشیه دریای خزر باشد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد