14 - 05 - 2020
از رفتارهای برجامی اروپا دلزده نشویم
دکتر صلاحالدین هرسنی*
اخیرا اروپا راهبردهای حمایتی جدیدی را در قبال برجام به کار گرفته است. اولین راهبرد مربوط به اعلام مواضع هایکو ماس وزیر خارجه آلمان است که اعلام کرده بود: برای حفظ توافق هستهای با ایران، باید سیستم پرداخت مالی مستقل از آمریکا ایجاد شود. دومین راهبرد هم ارائه بسته حمایتی ۱۸ میلیون یورویی بود که کمیسیون اروپا آن را برای کمک به ایران تصویب کرد.
به نظر میرسد اینگونه راهبردها در پاسخ به اعلام مواضع اخیر دستگاه دیپلماسی ایران اتخاذ شده است. اخیرا دستگاه دیپلماسی ایران از سوی محمدجواد ظریف اعلام کرده بود: «اقدامات اروپا در قبال برجام بیش از آنکه اقدام عملیاتی باشد اعلام موضع است.»
اما اتخاذ اینگونه راهبردها از سوی اروپا موجب تفسیرهایی از سوی برخی از جریانهای سیاسی از جمله محافظهکاران در ایران شده است. این جریانها اتخاذ اینگونه رفتارها را خلاف آنچه اروپا در سیاستهای برجامی به ایران وعده داده بود، تعبیر کرده و آن را به مثابه توجه اروپا به حواشی برجام به جای متن آن دانستهاند. به عبارت دیگر در نگاه محافظهکاران و جریانهای دست راستی، اروپا در قبال برجام گرفتار گمگشتگی متن در حاشیه شده است.اگر نیک پنداشته شود، مشخص میشود همین اندازه و حجم اندک از راهبردهای حمایتی که اروپا آن را در قبال برجام انجام میدهد، کار بزرگ و پراهمیتی است. پراهمیت بودن راهبردهای حمایتی اروپا بدان رو است که اروپا اساسا اینگونه رویکردها و رویکردهای مشابه دیگر را به منظور مخالفت با سیاستهای ضدبرجامی ترامپ انجام میدهد. به واقع همین اندازه که اروپا خلاف جریان آمریکا گام برمیدارد و خود را تماما مقید به تصمیمات ترامپ و جریانهای عبری- عربی نمیکند خود نشان میدهد که میتوان با وجود همه گامهای لرزان اروپا، به حفظ برجام امیدوار بود. اهمیت دیگر راهبردهای حمایتی آنجا خود را نشان میدهد که قرار است مشکلات انتقال ارز ایران با ایجاد یک سیستم مالی جدید مرتفع شود. در شرایطی که قرار است ایران با سیاستهای کارافزایانه ترامپ و فشار کنگره تحت تسلط جمهوریخواهان در استفاده از سیستم سوئیفت محروم شود، محققا ایجاد این سیستم مالی که توسط هایکو ماس پیشنهاد شده میتواند مشکلات ناشی از انتقال ارز را برطرف کند.در این میان نکته درخور توجه برای محافظهکاران یا صداهای مخالف بابت رویکردهای اروپا آن است که این جریانها نباید توقع و سطح انتظارات خود را از اروپا بالا ببرند. واقعیت آن است که اروپا قادر نیست در حد و اندازههای توقع ایران رفتار کند. این ناتوانی به جهت واپایش رفتارهای برجامی اروپا از سوی ترامپ و کابینه ضدبرجامی آن است. ترامپ همواره تلاش میکند که اروپا را به جهت سیاستهای حمایتی از برجام تحقیر کند. در نتیجه رفتارهای حمایتی اروپا در برجام، بدون تحقیر ترامپ نیست. حال اگر ایران خواهان آن است که اروپا بتواند از نقش حاشیهای خود در برجام بکاهد و به متن آن یعنی حمایت بیچون و چرا روی آورد، باید سطح انتظارات خود را با انتظارات اروپا منطبق کند. واقعیت آن است که اختلافی در سطح انتظارات اروپا و ایران در برجام وجود دارد. به واقع همین اختلافات موجب ظن و گمان به نقش اروپا در حفظ برجام و موجب تفسیرهایی علیه آن شده است. حال تحت این شرایط اگر گفته شود اقدامات حمایتی اروپا چیزی جز تحقیر ملی یا همسویی با منافع آمریکا نیست، کمی غیرواقعگرایانه به نظر میرسد.
*مدرس علوم سیاسی و روابط بینالملل
S.Harsani.k@gmail.com
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد