از جنگ ۱۲ روزه تا مکانیسم ماشه ؟
محمود خاقانی، کارشناس بین‌المللی انرژی
فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان گفت که «اسرائیل کارهای کثیف را برای همه ما در ایران انجام می‌دهد». آلمان در جنگ تحمیلی هشت ساله به رژیم صدام حسین سلاح‌های شیمیایی داد که علیه ایران و مردم عراق استفاده کرد. نخست‌وزیر دولت پادشاهی انگلیس با صدور بیانیه‌ای از تجاوز نظامی اسرائیل و آمریکا به ایران حمایت کرد. رژیم صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی فلسطین از تجارب ایجاد قحطی مصنوعی که انگلیس از سال ۱۲۹۶ تا ۱۲۹۸ در آن نقش داشت که بیش از نیمی از جمعیت ایران در آن روزگار به دلیل گرسنگی و بیماری شهید شدند استفاده کرد. بعد همین تجربه را انگلیس با کمک متفقین در جنگ جهانی دوم پس از اشغال نظامی ایران در شهریور سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۲ تکرار کرد و میلیون‌ها نفر ایرانی از گرسنگی و بیماری شهید شدند. جنایات فرانسه در طول تاریخ بی‌شمارند. جنگ‌های استعماری و جنایات علیه بشریت در مستعمراتی مانند الجزایر که شامل شکنجه، کشتار و سرکوب شدید مردم الجزایر و سایر کشورها در آفریقا و خاورمیانه بود، در تاریخ ثبت شده است. علاوه برآن در طول جنگ تحمیلی هشت‌ساله رژیم صدام حسین علیه ایران، فرانسه هواپیماهای جنگنده سوپراتاندارد با خلبان فرانسوی را به کمک رژیم صدام حسین فرستاد. این هواپیما‌ها مجهز به موشک‌های اگزوسه بودند که در بمباران اهداف دریایی و نیز مردم شهرهای ایران نقش مهمی ایفا کردند.
نقش جاسوسان
مقام نظامی بلند‌پایه ایرانی علیرضا اکبری در سمت‌های کلیدی که داشت بیشترین مخالفت را با برجام به عمل می‌آورد و وزیر امور خارجه دولت یازدهم و دوازدهم را به شدت مورد انتقاد و تهمت قرار می‌داد. بعد از اینکه لو رفت و دستگیر شد، روزنامه کیهان در کمال تعجب همه صاحب‌نظران دلسوز برای ایران مدعی شد که علیرضا اکبری طرفدار برجام بود اما روزنامه نیویورک‌تایمز در مقاله‌ای به نقل از منابع اطلاعاتی غربی و اسرائیلی جاسوسی علیرضا اکبری درباره برنامه‌های هسته‌ای و نظامی ایران را تایید کرد. براساس گزارش نیویورک‌تایمز، علیرضا اکبری درباره سایت فردو و… اطلاعاتی به سازمان جاسوسی انگلیس MI6 می‌داد که دولت انگلیس هم در اختیار متحدانش از جمله موساد- رژیم صهیونیستی قرار می‌داد.
اخیرا هم فاش شد که یک جاسوس باتجربه سرویس جاسوسی انگلیس (ام‌ای ۶) با همکاری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) در ایران تحت‌پوشش بازرس آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای نفوذ کرده بود. نام این جاسوس «نیکلاس لانگمن» است که در طراحی جنگ تحریم‌های اقتصادی غرب علیه ایران هم فعال بوده است.
پروژه مشترک انگلیس، اسرائیل، آلمان و فرانسه کاترین شکدم هم متاسفانه نقش مهمی برای نفوذی‌ها ایفا کرد. کاترین شکدم در مصاحبه با تایمز اسرائیل در رابطه با فعالیت‌هایش در ایران مفصل صحبت کرد. صاحب‌نظران گفتند که او به این دلیل مصاحبه کرد تا افرادی که در ایران جذب کرده بود را تهدید کند که در صورت عدم همکاری نام‌شان را فاش خواهد کرد. کاترین شکدم بعد از فوت مشکوک فردی که راه او را به محافل مهم در ایران باز کرد، در وبلاگ خود در تایمز اسرائیل نوشت که آن شخص «ن. ه» مانند خودش، یهودی بود اما هویت یهودی خود را مخفی می‌کرده است. البته، نفوذی‌ها در ایران برای اینکه رسوا نشوند، شرایطی را تعریف کردند و گفتند که کاترین شکدم مطالبی که گفته بود را بعدا تکذیب کرده است. کاترین شکدم در حال حاضر در انگلیس رییس یک گروه اسرائیلی است که تلاش می‌کند افکار عمومی مردم انگلیس و اروپا را نسبت به قتل‌عام و نسل‌کشی مردم فلسطین و… با رژیم نتانیاهو همراه و مثبت کند.
ارتش تروریسم
ارتش رژیم صهیونیستی به طور کلی برای ارتکاب اعمال تروریستی تربیت شده است. دول انگلیس، آلمان، فرانسه، آمریکا و متحدان آنها سعی دارند که در اذهان عمومی ارتش رژیم صهیونیستی را یک ارتش شکست ناپذیرمعرفی کنند. البته در این تردیدی نیست که موساد و سازمان‌های جاسوسی غرب و حتی شرق در کشورهایی که نیروهای نظامی، امنیتی و اطلاعاتی آنها درگیر امور اقتصادی و سیاسی هستند برای جذب جاسوس و نفوذی موفق هستند. به همین دلیل ارتش رژیم صهیونیستی و موساد در لبنان، سوریه و بسیاری از کشورها توانسته است درترور افراد کلیدی نظامی، اقتصادی، علمی و… موفق عمل کند ولی نمی‌توان گفت ارتشی که در برابر مردم بی‌دفاع فلسطین بیش از دوسال در نوار غزه زمینگیر شده و در لبنان از حزب‌الله وحشت دارد و اخیرا یمنی‌ها ذله‌اش کرده‌اند، ارتش قوی و توانمندی است.
اگر رژیم صهیونیستی در این کشورها نتوانسته بود نفوذی داشته باشد و این کشورها ضدهوایی قوی داشتند و در میان مقامات بلند‌پایه‌شان افرادی نبودند که خودفروشی و میهن‌فروشی کنند، آیا ارتش رژیم صهیونیستی می‌توانست اینگونه قدرتمند جلوه کند؟ در همین حال در جنگ ۱۲روزه علیه ایران مردم ایران با پشتیبانی از نیروهای مسلح توانستند ارتش و رژیم صیهونیستی حاکم در اسرائیل و دولت دونالد ترامپ را در شرایطی قرار بدهند که خواهان آتش‌بس شدند.
تروریسم دولتی
دولت رژیم صهیونیستی حاکم در اسرائیل به مشارکت در تروریسم دولتی شهرت دارد. بسیاری از کشورهای عضو سازمان ملل متحد نقش رژیم صهیونیستی را به عنوان عامل تروریسم دولتی محکوم کرده‌اند. نمونه اولیه تروریسم دولتی اسرائیل، ماجرای لاون در سال ۱۹۵۴ میلادی بود، یک توطئه بمب‌گذاری در مصر و بعد در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰، رژیم صهیونیستی تامین‌کننده اصلی سلاح برای رژیم‌های دیکتاتوری در آمریکای‌جنوبی، کشورهای جنوب صحرای آفریقا و آسیا بود. در قرن بیست‌ویکم، رژیم صهیونیستی به حمایت و پشتیبانی از چندین گروه تروریستی نظیر داعش برای عملیات در ایران، عراق، سوریه و سایر کشورها فعال بوده است. در سوریه توانستند احمد الشرع را حاکم کنند.
انگلیس، آلمان و فرانسه از آمریکا سهم می‌خواهند
سه کشور عضو برجام که از تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی و آمریکا به ایران حمایت کردند، در واقع خواهان تکرار کودتای ۲۸مرداد۱۳۳۲ و تقسیم ایران بین خودشان و آمریکا بودند و هستند. در تاریخ ثبت شده است که با توطئه انگلیس و با حمایت آمریکا و موافقت و همراهی محمدرضا پهلوی و متاسفانه برخی از روحانیون در آن دوران با یک کودتای نظامی دولت ملی دکتر محمد مصدق را کنار زدند و حکومت دیکتاتوری محمدرضا پهلوی را دوباره در ایران مستقر کردند. این بار در روی کار آوردن پسر آن دیکتاتور ناکام ماندند.
جنگ روانی فعال کردن مکانیسم ماشه
در برجام نامی از مکانیسم ماشه برده نشده است اما بخشی نظیر هرنوع توافق و قراردادی برای حل‌وفصل اختلافات پیش‌بینی شده است. در هفته‌های اخیر، در راستای پیگیری جنگ روانی علیه مردم ایران سه کشور اروپایی، دولت دونالد ترامپ و چندین متحد آنها در پیمان نظامی ناتو با انتشار بیانیه‌‌هایی و با بهره‌برداری از اظهارنظرهای نادرست برخی از نمایندگان محترم مجلس و برخی از رسانه‌ها، جمهوری اسلامی ایران را به طراحی عملیات‌های ترور و آدم‌ربایی در خاک اروپا، استرالیا، آمریکا و… متهم می‌کنند.
همزمان سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه عضو برجام نیز روز پنجشنبه ۲۸ آگوست ۲۰۲۵ با ارسال نامه رسمی به شورای امنیت سازمان ملل متحد خواهان به اجرا درآمدن و فرآیند ۳۰روزه بازگشت خودکار تحریم‌های ( که در دولت نهم و دهم آنها را کاغذ پاره نامیدند) سازمان ملل طبق قطعنامه ۲۲۳۱ هستند.
جنگ روانی ایران‌هراسی
متاسفانه به دلیل برخی اظهارنظرهای نمایندگان محترم مجلس دوازدهم و مطالبی که در برخی روزنامه‌ها نظیر کیهان نوشته می‌شود بهانه لازم را فراهم می‌آورند که آمریکا به همراه چندین متحد اروپایی و عضو ناتو در ۳۱ جولای ۲۰۲۵ بیانیه‌ای مشترک منتشر کرده و جمهوری اسلامی را به تلاش برای «قتل، آدم‌ربایی و ارعاب مخالفان، روزنامه‌نگاران و شهروندان یهودی در اروپا و آمریکای‌شمالی» متهم کردند. در انگلیس گزارش کمیته اطلاعات و امنیت پارلمان انگلیس در ۱۰ جولای ۲۰۲۵ برای تقویت بیشتر طرح جنگ روانی ایران‌هراسی ماهیت و گستره این تهدیدها را تشریح کرده است.
بهانه بمب هسته‌ای
در گزارش فصلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ۳۱ مه ۲۰۲۵ رافائل گروسی که گفته می‌شود در جوانی شروع به همکاری با برخی از سازمان‌های جاسوسی کرد و حالا خود را نامزد دبیرکلی سازمان ملل متحد کرده است در راستای اهداف سه کشور اروپایی، آمریکا و اسرائیل رقم ذخایر اورانیوم ۶۰درصد ایران و احتمال افزایش درصد غنی‌سازی و… «مواد بالقوه برای چند سلاح هسته‌ای» تفسیر کرد. همه این موارد منجربه جنگ ۱۲روزه علیه ایران شد و روز پنجشنبه ۲۸ آگوست ۲۰۲۵ نیز سه کشور اروپایی عضو برجام در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل متحد خواهان شروع روند مکانیسم ماشه شدند.
آمریکا، انگلیس و اتحادیه اروپا خواهان بریدن ایران از روسیه هستند
سه کشور اروپایی عضو برجام مدعی هستند که همکاری ایران با روسیه در جنگ اوکراین تهدید ایران را به مرزهای اروپا نزدیک‌تر کرده است. به همین دلیل در ماه می ۲۰۲۴ چارچوب تحریم‌های ویژه علیه زنجیره پهپادی و موشکی ایران را گسترش دادند و در ۲۵ جولای ۲۰۲۵ آن را به مدت یک سال تمدید کردند.
بالاتر از سیاهی رنگی نیست
تحریم‌هایی که تاکنون به مردم ایران تحمیل شده است از موضوعات مهم در جامعه امروز ایران هستند. آمریکا و متحدانش امیدوار بودند و هنوز هم هستند که تحریم‌ها سبب شکست ملت ایران شوند که تاکنون ناکام مانده‌اند. البته می‌توان گفت که نفوذی‌ها، مفسدان اقتصادی و اختلاس‌گران نقش مهمی تاکنون درتشدید دردهای تحریم‌ها علیه مردم ایران داشته و دارند. در هر حال باید قبول کنیم که مخالفان برجام در ایران که حالا پس از جنگ ۱۲روزه می‌توان گفت تحت‌تاثیر نفوذی‌ها بودند و شاید هنوز هستند، مواضعی مشابه با جاسوسان انگلیس، آلمان، فرانسه، آمریکا، اسرائیل و متحدان آنها داشتند و شاید هنوز هم دارند.
به طور مثال در ششم دی‌ماه ۱۳۹۶ اعتراضات شورش مانندی در مشهد برنامه‌ریزی و اجرائی شد که باعث شد تا دولت اول دونالد ترامپ با برداشت غلط و تصور ناروا، اواخر دی‌ماه سال ۱۳۹۶ موضع‌گیری جدیدی را علیه جمهوری اسلامی ایران و توافق هسته‌ای اعلام کند. در آن دوران معاون اول رییس دولت دوازدهم گفته بود: آمریکایی‌ها به ناآرامی‌های اخیر در ایران دل بسته بودند و احساس کردند به چالشی جدی برای ایران تبدیل شده است.
در واقع در آن دوران کارشناسان و مقامات آمریکایی بارها اعلام کردند که باید به نارضایتی‌های داخلی ایران دامن زد تا موجب فروپاشی نظام شوند.
این روزها پس از جنگ ۱۲روزه که هدف اصلی‌اش تجزیه و تکه‌تکه کردن ایران بود خوب است مخالفان داخلی برجام به پیشنهاد رییس دولت دوازدهم در آن دوران فکر کنند که هشدار داد باید مراقب بود و به کارشناسان و جامعه‌شناسان توصیه کرد که مسائلی نظیر اعتراضات دی‌ماه ۹۶ در مشهد را تحلیل کنند، شاید همین بتواند دید بهتری نسبت به آن حوادث به همه ما بدهد. در همین حال رییس دولت دوازدهم خظاب به رییس‌جمهور آمریکا (دولت اول دونالد ترامپ) گفته بود: «این آقایی که امروز در آمریکا می‌خواهد با مردم ما همدردی کند، یادش رفته چند ماه پیش ملت ایران را تروریست نامید؛ این آدمی که سر تا پایش علیه ملت ایران است، حق ندارد برای مردم ایران دلسوزی کند.» جالب است که در طول جنگ تحمیلی ۱۲روزه دونالد ترامپ و نتانیاهو از مردم ایران می‌خواستند که به خیابان‌ها بریزند و علیه نظام شورش کنند.
تسلیم شرط توقف مکانیسم ماشه
سه کشور اروپایی عضو برجام و آمریکا می‌گویند که ایران باید پشتیبانی از نیروهای مقاومت علیه رژیم صهیونیستی در منطقه را متوقف کند و روابط تهران با مسکو هم باید به طور جدی تغییر کند زیرا اروپا از اوکراین در جنگ علیه روسیه حمایت می‌کند.
در واقع حمایت مردم ایران از نیروهای مسلح که به خوبی در مدت زمان کوتاهی توانستند از ایران دفاع کنند، انگلیس و متحدان اروپایی و منطقه‌ای آمریکا را به شدت نگران کرده است. بنابراین، به گزارش یورونیوز از نگاه پایتخت‌های اروپایی، عدم تسلیم ایران و پذیرش شروط انگلیس و متحدان اروپایی آمریکا و رژیم صهیونیستی نگران‌کننده است. به همین دلیل مجموعه‌ای از ابزارهای سیاسی، حقوقی و امنیتی را برای مهار و به زانو درآوردن مرم ایران به‌کار گرفته‌اند. پرسش اینجاست که این «جعبه‌ابزار اروپا» تا چه اندازه می‌تواند کارآمد باشد؟
ابزارهای اروپا در برابر ملت ایران
یورونیوز می‌نویسد که مهم‌ترین و تازه‌ترین ابزار حقوقی اروپا علیه ایران فعال کردن «مکانیسم ماشه» بود و هست.
براساس قطعنامه ۲۲۳۱ این فرآیند ۳۰روزه به بازگشت همه تحریم‌های بین‌المللی پیشین (در دولت نهم و دهم به کاغذپاره شهرت یافتند) علیه ایران منجر می‌شود، مگر آنکه شورای امنیت سازمان ملل متحد تصمیم دیگری اتخاذ کند. اگرچه این سناریو با توجه به حق وتوی آمریکا غیرممکن به نظر می‌رسد. به این ترتیب، مکانیسم‌ماشه به قدرتمندترین اهرم فشار اروپا بدل شده است.
در کنار این سازوکار، اتحادیه اروپا دامنه تحریم‌های یکجانبه خود را نیز گسترش داده است. در جولای ۲۰۲۵، شورای اتحادیه اروپا چارچوب تحریم‌های ویژه علیه زنجیره پهپادی و موشکی ایران را تا جولای۲۰۲۶ تمدید کرد. این رژیم تحریمی نخستین‌بار در ماه می۲۰۲۴ ایجاد شد و هدف آن محدودسازی انتقال فناوری‌ها و قطعات موشک و پهباد به روسیه بود. علاوه بر این، بروکسل ده‌ها مقام و نهاد ایرانی را به فهرست تحریم‌ها افزوده است. در هر حال سه کشور اروپایی عضو برجام بر این باورند که تداوم فشار اقتصادی و حقوقی، به‌ویژه از مسیر مکانیسم ماشه و تحریم‌های هدفمند، کلید اصلی برای وادار کردن مردم ایران به تسلیم و قبول شروط اروپا و آمریکاست.
با این همه پرسش اصلی به قوت خود باقی است: آیا این ابزارها می‌توانند تغییر واقعی در رفتار مردم ایران ایجاد کنند یا تنها به تشدید چرخه تقابل و بی‌اعتمادی بین مردم ایران و سه کشور اروپایی و آمریکا می‌انجامند؟
حامیان ایران و اهرم‌های متقابل مردم ایران
حضور رییس‌جمهور ایران در نشست سران سازمان همکاری شانگهای این نگرانی را برای آمریکا و اروپا ایجاد کرده است که حامیان شرقی ایران در حوزه اقتصادی و سیاسی همچنان نقشی حیاتی برای شکست تحریم‌ها علیه ایران ایفا کنند. چین به عنوان خریدار اصلی نفت ایران، روزانه نزدیک به ۲ میلیون بشکه نفت از ایران وارد می‌کند و همین امر به جمهوری اسلامی امکان داده است بخشی از فشار تحریم‌ها را دور بزند. روسیه نیز هرچند در شورای امنیت نمی‌تواند مانع بازگشت تحریم‌ها شود اما با تعمیق همکاری‌های نظامی و انرژی می‌تواند به حمایت خود از ایران ادامه دهد. اگرچه اروپا امیدوار است در مذاکرات مرتبط با اوکراین امتیازاتی به روسیه بدهد و روسیه از میزان حمایت از ایران کم کند.
انگلیس، آلمان و فرانسه نگران تحریم مردم ایران هستند
کشورهای اروپایی نگران هستند که مردم ایران با تحریم کالاهای اروپایی بازار مهمی را در ایران برای همیشه از دست بدهند. به همین دلیل مرتب برای ایران پیام می‌فرستند که اگر به توافقی دست پیدا کنیم ممکن است جلوی اجرایی شدن مکانیسم ماشه را بگیریم. در واقع این نگرانی را هم دارند که اعضای غیر عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد به نفع ایران رای بدهند. بورونیوز توشته است که شمارش معکوس مکانیسم ماشه آغاز شده و عقربه‌های ساعت به سرعت در حال حرکت هستند، اما هیچ‌کس مطمئن نیست پایان این بازی برای ایران و اروپا چگونه رقم خواهد خورد.
