11 - 06 - 2022
ارزیابی منصفانه کاهش تورم
گزارشات مستمر بانک مرکزی بر کاهش تورم دلالت دارد و عجیب نیست که این کاهش تورم تا جایی ادامه یابد که وعده رییسجمهور مبنی بر تکرقمی شدن تورم در همین سال محقق شود. تکرقمی شدن تورم در ایران خبر خوبی است زیرا نشان میدهد اقتصاد ایران به حالت عادی برمیگردد و در وضعیتی مشابه با دیگر اقتصادهای جهان قرار میگیرد کمااینکه توافقات هستهای موجب شد ایران در عرصه روابط بینالملل کشوری عادی و نه استثنایی قلمداد شود. در عین حال که باید این تکرقمی شدن را تحقق یک آرمان به شمار آورد اما باید در ارزیابی آن قدری محتاط بود و شتابزده قضاوت نکرد. در گام نخست نباید تردید کرد که تلاش دولت در کنترل هزینهها و تن ندادن به کسری بودجه زیاد و تامین آن از طریق استقراض از بانک مرکزی، عامل مهمی در کنترل تورم بوده است. در دولتهای قبل همواره وسوسه تامین کسری بودجه موجب رشد نقدینگی و افزایش تورم میشده است. شخص آقای روحانی به خوبی مجاب شده است که باید تورم کنترل شده و برای کنترل آن باید هزینههای دولت را زیر نظر گرفت و به همین دلیل دولت رشد پایه پولی را خط قرمز خود اعلام کرده است. در عین حال نباید دستاورد کاهش تورم را کلا به پای خویشتنداری دولت ریخت. قطعا کنترل انتظارات تورمی عامل مهمی در کاهش تورم بوده و این مهار انتظارات تورمی تا حدودی ناشی از بهبود روابط خارجی بوده است. شروع مذاکرات با ۱+۵ موجب شد انتظارات تورمی تشدید نشود و توفیقات اولیه در این مسیر زمینه مهار آن را فراهم کرد. این عامل اگر سهمی بیش از عامل اول نداشته باشد، سهم کمتری هم نداشته است.
عامل سومی که باید به آن توجه داشت، وضعیت رکودی اقتصاد است. شواهد نشان میدهد که رشد اقتصادی سال ۱۳۹۴ بسیار اندک است و خوشبینی ناشی از خروج از رکود رخت بربسته است به همین دلیل میتوان امسال را سال رکودی قلمداد کرد. متاسفانه یا خوشبختانه در شرایط رکودی بنگاهها امکان افزایش قیمت ندارند زیرا وقتی مشتری برای محصولات نیست، یک بنگاه قدرت چانهزنی چندانی نخواهد داشت و بیشتر به تخفیف و کاهش قیمت متوسل میشود به همین دلیل در شرایط رکودی، کاهش تورم بسیار محتمل است. در کشورهای غربی وقتی رکود ایجاد میشود، بلافاصله دغدغهها نسبت به کاهش تورم بالا میگیرد زیرا اگرچه کاهش قیمت و تخفیف برای مصرفکنندگان خوب است اما برای تولیدکنندگان امری زیانبار است و موجب میشود انگیزه سرمایهگذاری و تولید بیشتر را از دست بدهند و به همین دلیل خروج از رکود دیرتر صورت گیرد. با این مقدمه روشن میشود که چرا روند کاهش تورم در ایران طی سال اخیر شدت گرفته است. پس از یک رونق کوتاه که در سال ۱۳۹۳ شروع شد، اقتصاد در سال ۱۳۹۴ مجددا گرفتار رکود شده است و همین امر موجب شده کاهش تورم در سال ۱۳۹۴ شتاب گیرد. از این جهت نباید از تکرقمی شدن سریع تورم خیلی خوشحال بود و آن را به فالنیک گرفت. ترجیح ما این بود که اقتصاد رشد بهتری میکرد و در مقابل تکرقمی شدن تورم در یک بازه دو یا سه ساله اتفاق میافتاد.
با توضیحات یادشده روشن میشود که نباید دستاورد کاهش تورم را صرفا به یک عامل نسبت داد و آن را چشم و گوش بسته تمجید کرد. کاهش سریع تورم میتواند نشاندهنده وضعیت نامطلوب اقتصاد باشد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد