3 - 05 - 2017
ارثیه اقتصادبرانداز
مهسا حسین- مسکن مهر تنها یکی از چندین طرح «خلقالساعه» اقتصاد ایران بود که در دولت گذشته شروع شد و آثار مخرب آن به عنوان «ارثیه اقتصادبرانداز» برای دولت بعدی باقی ماند. این ارثیه اگرچه نقشی جز ایجاد شکاف اجتماعی و ضرر اقتصادی نداشت اما حالا به دستاویز مناسبی برای دلواپسان تبدیل شده تا عملکرد روحانی را زیر سوال ببرند و کل کارنامه او را با چوب «مسکن مهر» بزنند.
ارتباط این طرح با قشر زیادی از مردم ظرفیت مناسبی را برای استفاده تبلیغاتی از آن برای دلواپسان فراهم کرده به طوری که از هر فرصتی برای برجسته کردن اعتراضات مردم به این طرح استفاده میکنند. کمتر از یک سال پیش بود که علینیکزاد، سیاستگذار و متولی مسکن مهر در دولت گذشته گفت: «تعداد ناراضیان مسکن مهر از انگشتان دست کمتر است.» و این در حالی است که رسانههای دلواپس همزمان با ایام انتخابات ریاستجمهوری بر طبل نارضایتی مردم از طرحی که «مهمان ناخوانده» دولت یازدهم بود علیه همین دولت میکوبند. مشخص نیست مسکن مهر خوب است یا بد؛ آنچه برای دلواپسان مهم است تنها و تنها «انتقاد از دولت» است.
در این شرایط کفه ترازو به سمتی چرخیده که گویی اشخاصی که از این طرح راضی هستند جای خود را با ناراضیان عوض کرده باشند تا آنجا که نهتنها کارشناسان اقتصادی و سیاسیون اصلاحطلب بلکه اصولگرایان و دلواپسان نیز هر یک به دلایلی منتقد بزرگ این طرح هستند و هر کدام انگشت اتهام را به یک طرف میگیرند.
طی چند روز گذشته بسیاری از رسانههای دلواپس انتقاداتی را نسبت به نحوه اجرای پروژه مسکن مهر توسط دولت مطرح کردند. از جمله مهمترین این نقدها این است که روحانی گفته بود پروژه مسکن مهر را تا پایان دولت یازدهم به اتمام میرساند و چرا تاکنون خبری از پایان این پروژه نیست؟
طنز تلخ ماجرا آن است که نقدهایی که طرفداران دولت قبل به روحانی دارند، بیش از هرچیز متوجه رییس ردصلاحیت شده دولت پیشین میشود و اگر قرار باشد شخصی پاسخگوی این انتقادات باشد، همان رییس دولت قبل است.
در وهله اول زمانی که دولت نهم طرح مسکن مهر را آغاز کرد قرار بر این بود که تمامیت این طرح تا پایان دولت دهم به اتمام برسد اما در نهایت این اتفاق نیفتاد و از چهار میلیون و ۴۰۰ هزار واحد مسکن مهر که در شهرها و روستاهای مختلف شروع به ساخت شده بود، تنها یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد تحویل داده شد و نزدیک به سه میلیون واحد یعنی بیش از نیمی از واحدها برای دولت روحانی به یادگار گذاشته شد.
هنگامی که دولت روحانی روی کار آمد، ایرادات بسیاری توسط خود رییسجمهور و تیم اقتصادی آن از طرح مسکن مهر گرفته شد از جمله اینکه عباس آخوندی، وزیر راهوشهرسازی علنا این طرح را «مزخرف» خواند و خود روحانی نیز نسبت به جانماییهای غلط آن انتقادات بسیاری داشته و در جایی نیز گفته است: «در اجرای مسکن مهر بیتدبیریهایی صورت گرفت مثلا در شهری مکانی را در نظر گرفتند که مکان مناسبی نبود.»
با این اوصاف دولت جدید نمیتوانست از قبول اتمام این طرح سر باز زند چرا که این طرح قولی بود که توسط دولت به مردم داده شده بود و نمیتوان با روی کار آمدن دولت جدید وعدههای دولت قبلی را تکذیب کرد و از نو جامعه و طرحها و وعدههایی تازه شروع کرد.
با وجود اینکه مسکن مهر عملا طرحی تحمیلشده بر دولت یازدهم بود، قرار بر این شد که دولت اتمام این طرح را بر عهده گیرد و تا پایان دوره اول ریاستجمهوری روحانی به اتمام برسد. اکنون که چند ماه به پایان دولت باقی است، ۹۶ درصد از این طرح تکمیل شده و تنها ۲۷۰ هزار واحد باقی مانده که از این تعداد ۱۱۸ هزار واحد به علت آنکه در مناطق بیابانی هستند سکونتپذیر نیستند و اگرچه تکمیل نشدن آنها بهانه مناسبی برای دلواپسان است که از عملکرد دولت ایراد بگیرند اما استفاده از منابع، سرمایه و مصالح اضافی جهت ساختن چندین واحد ساختمانی خالی ارزش به سکوت واداشتن دیگران را ندارد. بنابراین به پایان رسیدن طرح مسکن مهر تا پایان دولت وعده دستنیافتنی و غریبی نیست که بتوان به آن مهر انتخاباتی بودن یا عوام فریبی زد.
مقصر دانستن روحانی برای جانماییهای اشتباه
دومین نقد بزرگ به پروژه مسکن مهر مربوط به این است که چرا بسیاری از واحدهای این طرح قابل سکونت نیستند؛ این شاید از معدود مواردی باشد که اصولگرایان دلواپس و غیردلواپس، حامیان دولت و اصلاحطلبان همه با هم در آن اتفاق نظر دارند، آنچه موجب اختلاف عقیده میشود این است که مقصر این ماجرا چه کسی است.
بحث جانماییهای غلط ساختمانهای مسکن مهر مدتهاست که از سوی مسوولان دولت یازدهم از جمله خود رییسجمهور مطرح است، ضمن اینکه قائم مقام وزیر راهوشهرسازی نیز روز گذشته در نشست خبری خود از انبوه واحدهای مسکن فاقد متقاضی و مشکلات عدیده در زمینه خدمات زیربنایی به علت جانمایی اشتباه و تعیین نکردن چگونگی خدمات زیربنایی آن
انتقاد کرد.
این امر غیر قابل انکار است که تنها ساخت بخشی از واحدهای مسکن مهر به دولت یازدهم واگذار شد و به طور واضح اینکه این واحدها در کجا و کدام زمین ساخته شوند توسط محمود احمدی نژاد، رییس دولت قبل تعیین شد.
خانهدار شدن تنها به داشتن چهار دیوار در اطراف و سقفی بالای سر محدود نمیشود. زندگی کردن مستلزم بهرهمندی از حقوق ابتدایی مانند آب، گاز و برق، امکان استفاده از خدمات رفاهی شهری، نزدیک بودن به تمدن و سایر مسایلی است که گویا در دولت قبل هنگامی که این طرح با هدف کمک به دهکهای پایین آغاز به کار کرد نادیده گرفته شد.
با این وجود به نظر میرسد جانماییهای اشتباه در دولت قبلی جزو مسایلی نبود که چندان اهمیتی داشته باشد یا از ارزش عملکرد آن دولت چیزی کم کند، با این حال اکنون که نزدیک به انتخابات هستیم بحث جانماییها به گونهای مطرح شدهاند انگار رییس دولت کنونی به شخصه تصمیم گرفته است کدام واحد در کدام زمین ساخته شود و دولت قبلی در ساخت مسکن مهر کوچکترین نقشی نداشت.
افزایش نقدینگی و تورم، سوغات مسکن مهر
مسکن مهر بعد از سونامی قیمت مسکن در ایران آغاز شد و هدفش این بود که تمام مردم را خانهدار کند. این طرح برای اقشار و دهکهای پایین جامعه اجرا شد و با این حال به گونهای بود که حتی افرادی که در دهکهای پایین هستند نیز متقاضی بسیاری از واحدهای آن نیستند.
به عبارتی این طرح نتیجهای که تاکنون داشت چندین واحد مسکن بدون متقاضی بوده و در مقابل کماکان ۱۹ میلیون بدمسکن در سطح کشور وجود دارند که جای مناسبی جهت زندگی ندارند.
در نهایت طرح مسکن مهر علاوه بر اینکه کمکی به خانهدار شدن اقشار ضعیف نکرد، موفق شد با استقراض از بانک مرکزی و خرج چندین میلیارد تومان برای این پروژه تورم و نقدینگی را نیز به میزان قابلتوجهی افزایش بدهد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد