7 - 04 - 2021
احیای برجام شرط رفع تحریم
«جهانصنعت»- هجدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام که در حقیقت ادامه جلسه ویدئوکنفرانسی قبلی بود، روز گذشته در وین و در سطح معاون وزرای خارجه برگزار شد. این اولین نشست حضوری و رسمی در تقریبا یک سال گذشته بود و سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی ظریف، ریاست هیات کشورمان را در آن عهدهدار بود. البته نمایندگانی از سایر دستگاهها از جمله بانک مرکزی، وزارت نفت و سازمان انرژی اتمی، وی را همراهی میکردند.
براساس توافق صورت گرفته، دو نشست کارشناسی موازی میان اعضای کمیسیون مشترک برجام جهت انجام رایزنیهای فنی در حوزه رفع تحریم و هستهای برگزار شد. این نشستهای کارشناسی به بحث و رایزنی در خصوص جنبههای فنی و جزئیات مسائل مربوط به لغو تحریمها و مسائل هستهای پرداختند تا نتیجه بحثهای خود را به کمیسیون گزارش کنند.
سیدعباس عراقچی رییس هیات کشورمان در نشست کمیسیون تاکید کرد رفع تحریمهای آمریکا، اولین و ضروریترین اقدام جهت احیای برجام است و جمهوری اسلامی ایران آمادگی کامل دارد به محض رفع تحریمها و پس از راستیآزمایی آن، اقدامات جبرانی هستهای خود را متوقف کند و به اجرای کامل برجام برگردد.
بیرون از جلسه
آمریکا که حالا دیگر عضو برجام نیست امکان حضور در این جلسه را نداشت اما حضور نماینده آن یعنی رابرت مالی در وین بر اهمیت نشست مذکور افزوده بود. هر چه باشد، بازگشت آمریکا به برجام از جمله موضوعات مورد گفتوگوی طرفهای برجامی است. مواضع مقامات آمریکایی در هفتههای اخیر نیز اهمیت کمتری ندارد.
به عنوان مثال رابرت مالی اخیرا در سخنانی گفته بود «بازگشت به برجام بدون هیچ عنصر اضافی که آن را طولانیتر و قویتر کند انجام میشود و هدف این است که ببینیم میتوانیم توافق کنیم که آمریکا برای بازگشت به برجام چه اقداماتی را باید انجام دهد و ایران چه قدمهایی را برای بازگشت برمیدارد.»
نماینده ویژه آمریکا همچنین گفته است که «آمریکا مجبور است تحریمهایی را که با توافق هستهای با ایران مغایرت دارد لغو کند.»
بر اساس همین رویکرد آمریکا نیز برخی تحلیلگران امیدوار شدند ایران و آمریکا از مرحله انداختن توپ در زمین یکدیگر و منتظر ماندن برای آنکه طرف مقابل گام اول را بردارد، خارج شدهاند.
مالی حتی گفته بود: «اینکه چه کسی وزن بیشتری دارد مهم نیست، مهم این است که هر دو طرف آماده هستند تا باری که باید تحمل کنند را به دوش بکشند.»
تصور مهم و حساس بودن جلسه دیروز در حالی شکل گرفت که مقامات رسمی کشورمان از جمله سخنگوی وزارت امور خارجه بارها تاکید کردند که این نشست صرفا یکی از نشستهای جاری و برای رایزنیهای فنی در دو حوزه رفع تحریمها و مسائل هستهای است.
چرا این جلسه مهم شد
با وجود همه تاکیداتی که درباره در دستور کار نبودن مذاکره اعم از مستقیم یا غیرمستقیم شده بود، باز هم تحلیلگران توجه ویژهای به این جلسه داشتند و بعضا آن را به مثابه فرصتی دیپلماتیک برای تامین منافع کشور و رفع تحریمهای ظالمانه آمریکا در نظر گرفتند.
احتمالا اظهارات اخیر علیاکبرصالحی رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان که گفته بود برجام در حال خروج از بنبست است (نقل به مضمون) در این امیدواری نقشی داشته است. همچنین موجی از هجمه و حمله به دستگاه دیپلماسی که در فاصله جلسه ویدئوکنفرانسی روز جمعه و نشست حضوری دیروز نیز به راه افتاد موجب شد برخی تاکیدات صریح بر در دستور کار نبودن مذاکره را جدی نگیرند.
بیتردید، مواضع اروپا نیز در این راستا اثرگذار بود. شاهد آنکه روز گذشته شبکه الجزیره با انتشار چند توئیت در حساب کاربری رسمی خود گزارش داد: «اتحادیه اروپا روز سهشنبه تاکید کرد که قصد بازگرداندن توافق هستهای به مسیر درست و سوق دادن طرفهای آن به پایبندی به تعهداتشان را دارد.» بنابر گزارش الجزیره، اتحادیه اروپا همچنین آورده بود: «هدف از نشست وین بررسی ماهیت تحریمهایی است که علیه ایران وضع شده و امکان برداشته شدن آنها وجود دارد. هدف اصلی این نشست احیای توافق هستهای است اما ما هنوز در ابتدای یک مسیر طولانی و پیچیده هستیم.»
البته رویکرد سایر طرفهای برجامی نیز در فضای ایجادشده بیاثر نبود و امیدها برای موثر واقع شدن این نشست را افزایش میداد. مثلا «جائو لی جیان» سخنگوی وزارت خارجه چین طی نشست خبری خود با اشاره به نشست کمیسیون مشترک برجام در وین گفت: «در حال حاضر، وضعیت هستهای ایران در مرحله حساسی قرار گرفته است. چین از تشکیل جلسات کمیسیون مشترک برجام برای بحث لغو تحریمها از سوی آمریکا و ازسرگیری اجرای برجام از سوی ایران پشتیبانی میکند. همچنین، پکن از تعامل کمیسیون با آمریکا به روشی مناسب حمایت میکند.»
وی اظهار امیدواری کرد طرفها هرچه زودتر درباره احیای برجام به توافق برسند و گفت: خروج یکجانبه آمریکا از برجام دلیل اصلی بحران کنونی است. آمریکا باید بدون قید و شرط به برجام بازگردد و تمام تحریمهای غیرقانونی علیه ایران را لغو کند.
بارقههای امید
ناگفته نماند که کدهای امیدوارکنندهای نیز از سخنان مقامات ایرانی دریافت میشد، مثلا مجید تختروانچی، نماینده کشورمان در سازمان ملل در پیامی توئیتری با توجه به برگزاری مذاکرات وین، بر لزوم لغو تمامی تحریمهای آمریکا به جهت متوقف شدن اقدامات جبرانی برجامی ایران تاکید کرد.
او نوشت: «ایران و گروه ۱+۴ مذاکرات هستهای را در وین از سر میگیرند. آمریکا تاکنون نتوانسته به وعده کارزار انتخاباتی جو بایدن رییسجمهور آمریکا مبنی بر بازگشت به برجام [توافق هستهای] عمل کند.»
تختروانچی در ادامه نوشت: «اگر آمریکا تمام تحریمها را لغو کند، سپس ایران تمام اقدامات جبرانی را متوقف خواهد کرد. این میتواند یک موقعیت برد- برد برای همه باشد.»
حتی آنچه از رسانههای آمریکایی مخابره میشد نیز مبتنی بر امیدواری بود. مثلا شبکه تلویزیونی سیانان طی گزارشی درباره نشست کمیسیون مشترک برجام در وین عنوان کرد: «به نظر راهی برای نجات توافق هستهای ایران(۲۰۱۵) وجود دارد.»
سی ان ان دراین باره افزود: «آمریکا میگوید هدف از این نشست بازگشت دوجانبه به توافق هستهای ۲۰۱۵ است. «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا میگوید این مذاکرات دشوار خواهد بود و آمریکا به فوریت به آن ورود نخواهد کرد اما باور بر این است که مذاکرات شرکای ما با طرف ایرانی کمک در برداشتن گامی رو به جلو است.»
این شبکه خبری آمریکایی میافزاید: «ترامپ در سال ۲۰۱۸ آمریکا را از برجام خارج و تحریمهای شدیدی علیه ایران وضع کرد؛ ایران نیز در پاسخ، برخی از تعهدات خود در توافق هستهای را کاهش داد. اما دولت بایدن تصمیم رئیس جمهوری قبلی این کشور را تغییر داد؛ اکنون نیز به گفته آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا تنها دو تا سه ماه فرصت برای آمریکا زمان باقی است تا به برجام بازگردد. پیش از این محمدجواد ظریف گفته بود پیش از هر مذاکرهای، آمریکا باید تمامی تحریمهای خود علیه ایران را بردارد.»
این رسانه آمریکایی نوشت: «از زمانی که ترامپ آمریکا را از توافق هستهای با ایران خارج کرد و ایران یک سال بعد به آن پاسخ داد، اکنون ایران میزان اورانیوم غنیسازی شده با غلظت پایین را ۱۳ برابر از میزان تعیین شده براساس این توافق رسانده است و همچنین ایران از سانتریفیوژهایی که بنا بر این توافق منع شده بود برای رسیدن به اورانیوم غنی شده با غلظت بالاتر استفاده میکند. هرچند هم اکنون نماینده آمریکا در شهر وین حضور دارد اما به پشت میز مذاکره نخواهد رفت چراکه به نظر میرسد موضع ایران درباره عدم مذاکره با آمریکا تغییرناپذیر است با این حال، رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در وین به سر میبرد.»
جمعبندی
خروجی جلسه دیروز و تاکید ایران بر مواضع پیشین یعنی بازگشت به تعهدات برجامی و پذیرش بازگشت آمریکا به برجام بعد از رفع کامل تحریمها و راستیآزمایی آن از سوی ایران، نشان داد که حضور مالی در وین و همه اظهارات امیدوارکننده ذکر شده، کاربردی نداشته و جلسه دیروز نیز دستاوردی فراتر از جلسات قبلی نداشت.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد