اتکای بورس به بازیگران خرد

جهان‌صنعت- روز سه‌شنبه شاخص کل بورس تهران در حالی روی عدد ۳‌میلیون و ۵۲‌هزار واحد و با حدود ۴‌هزار واحد ریزش به کار خود پایان داد که اغلب تحلیلگران، انتظار بازاری با فشار فروش سنگین و با سقوط بیشتر در عدد شاخص کل را داشتند اما آنچه رخ داد تعادل نسبی در روند معاملاتی بازار و به اصطلاح دست به دست شدن سهام بود.

ارزش کل معاملات بازار بورس تهران در روز گذشته به ۱۲‌هزار و۳۳۰‌میلیون تومان رسید و بیشترین ورود سرمایه‌های حقیقی در چهار نماد شتران، شپنا، وساپا و شفارس اتفاق افتاد. بیشترین حمایت حقوقی در معاملات روز گذشته از سهام ونوین، ثفارس، میدکو و کرمان صورت گرفت و نمادهای فولاد، شپنا، شتران و پارسان بیشترین تاثیر را بر عدد شاخص‌کل داشتند.

اهمیت ورود نقدینگی حقیقی به بورس

نقدینگی معامله‌گران و حرکت جریان‌های سرمایه‌ای در میان سهام بیشترین تاثیر را در رونق بازار دارد. بورس تهران نیز نشان داده هرگاه شاهد ورود نقدینگی حقیقی‌ها و سرمایه‌های بیرون از بازار بوده به روزهای رونق خویش بازگشته است. در مقابل نیز هر زمان که معامله‌گران با احتیاط رفتار کرده‌اند، طبعا از حجم دادوستدها کاسته شده و در صورت نبود جذابیت و یا افزایش ریسک‌ها با خروج آنها بازار سرمایه مجددا دچار رکود شده است.

بورس؛ وزنه تامین مالی

از آنجا که بازار سرمایه به عنوان محفلی برای انجام معاملات روزانه و خرد نبوده و به عنوان یکی از پایه‌های اصلی تامین مالی شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی بزرگ در جهت انجام طرح‌های توسعه‌ای و یا فروش اوراق قرضه نیز محسوب می‌شود، دولت‌ها اهتمام ویژه‌ای در خصوص حفظ رونق و بالندگی این بازار دارند. این بازار می‌تواند پیش‌برنده چرخ تولید و توسعه صنعتی یک کشور باشد و از همین رو سیاستگذاران به عنوان یکی از ارکان رشد و رونق سرمایه‌گذاری و محلی برای جذب سرمایه‌ها به آن می‌نگرند. به همین منظور همواره حرکت کلی سیاسی و اقتصادی دولت‌ها در مسیر کاهش ریسک‌های سرمایه‌گذاری و تخفیف ریسک‌های سیاسی است تا از خروج سرمایه‌ها از این بازار جلوگیری به عمل آورند.

اوج و حضیض بورس در بازی دولت‌ها

بازار سرمایه ایران نیز متاثر از همین رفتارها و دیدگاه‌های اقتصادی دولت‌های مستقر، روزهای اوج و نزول زیادی را طی کرده و اکنون به نقطه‌ای رسیده است که می‌توان گفت اگر تنهاترین راه نباشد، دست‌کم بهترین راه برای مقابله با آثار اقتصادی مکانیسم‌ماشه علیه اقتصاد کشور است زیرا در سایه نبود هرگونه سرمایه‌گذاری خارجی و محدودیت در صادرات نفت و کاهش درآمدهای دولت، بورس تنها محل برای جذب سرمایه‌های داخلی به منظور تامین مالی طرح‌های توسعه شرکت‌ها و تامین مالی اقتصاد، بدون حرکت به سمت استقراض بانکی است. به نظر می‌رسد مدیران اقتصادی دولت نیز عزم خود را برای حمایت از بورس تهران جزم کرده‌اند و نشانه‌های آن نیز در حمایت‌های بازارساز و خریدهای صندوق توسعه طی یک ماه گذشته دیده می‌شود.

بورس، نیازمند کاهش نرخ بهره

به همین منظور به نظر می‌رسد قدم بعدی در حمایت از بازار سرمایه و حفظ جذابیت سرمایه‌گذاری در آن کاهش نرخ بهره است تا مسیر حرکت نقدینگی به سمت بورس تهران را هموارتر کند. حرکت مثبت و منطقی دولت در تشکیل بازار دوم توافقی که از زیان گسترده شرکت‌های صادرات‌محور جلوگیری کرد، اقدامی بود که نشان داد در زمینه پولی نیز قصد حمایت از بورس جدی است.

لزوم تداوم حمایت از بازار سرمایه

در مجموع باید گفت با مجموع اقداماتی که به قصد حمایت از بازار سهام توسط مدیران اقتصادی صورت گرفته، در نظر گرفتن اینکه بازار سرمایه از منظر مولفه‌های بنیادین در محدوده ارزنده‌ای قرار دارد و همچنین براساس گزارش‌های مالی درج شده در سامانه کدال، امید به حفظ روند سودآوری در کلیت بازار قابل مشاهده است.

به این ترتیب، با انجام تمهیداتی در جهت تغییرات در برخی قوانین و ادامه یافتن روند حمایتی از بازار، می‌توان به ادامه روند روبه رشد بورس تهران و بازگشت رونق و پایداری و ثبات به معاملات بازار امیدوار بود. چنانچه سطح ریسک‌های سیاسی و نظامی در همین محدوده باقی بماند.

با توجه به اینکه از لحاظ روانی، بازار آن را پذیرفته و در خود هضم کرده است، در کوتاه‌مدت نمی‌تواند عاملی منفی در روند بازار باشد اما اگر در این خصوص تغییرات منفی رخ دهد، بازار واکنش سریعی به آن نشان خواهد داد که نشانه‌های آن در رفتار معامله‌گران پس از هر شایعه سیاسی- نظامی در منطقه مشهود است.

می‌توان ادعا کرد که جریان نقدینگی وارد شده به بازار، گرچه امیدوار به آینده است اما میزان واکنش آن به تهدیدات ژئوپلیتیک همچنان شدید و سریع است.

بنابراین می‌توان گفت در این برهه تنها عاملی که ممکن است تاثیر منفی عمیقی بر بازار بگذارد، ریسک اقتصادی و یا کاهش سودآوری شرکت‌ها نیست بلکه ریسک سیاسی- نظامی است که ابعاد آن برای بازار قابل اندازه‌گیری نباشد و منجر به ترس سرمایه و خروج گسترده از بازار شود اما اگر شاهد چنین متغیری نباشیم، مجموع عوامل دیگر هم نمی‌تواند نظم شکل گرفته در مسیر رونق و صعود بازار را برهم بزند.