6 - 04 - 2020
ابهامات یک خودکفایی
گروه معدن- در آخرین روزهای سال گذشته سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) با کنسرسیومی از بخش خصوصی تفاهمنامهای امضا کرده تا نخستین واحد تولید سیلیکون متال در ایران ساخته شود. در حال حاضر تمام نیاز صنایع آلومینیوم و صفحات خورشیدی به عنوان اصلیترین مصرفکنندگان سیلیسیم و فرآوردههای آن با واردات تامین میشود و راهاندازی این کارخانه علاوه بر اینکه کشور را در این زمینه به خودکفایی میرساند، میتواند به ایجاد صنعتی جدید بینجامد. با این حال در سه سال گذشته این سومین طرحی است که برای تولید سیلیکون متال در کشور در نظر گرفته شده است. دو طرح پیشین هنوز عملیاتی نشده و در این طرح نیز ابهاماتی وجود دارد.
بهرهگیری از منابع بکر
سیلیکون متال نخستین محصول در زنجیره فرآوری فلز سیلیسیم است و ۵/۹۸ تا ۵/۹۹ درصد آن را سیلیس تشکیل میدهد. قرار است واحد یادشده تا دو سال دیگر ساخته شود و نخستین کارخانه تولید این محصول در ایران باشد. برای آن حدود هشت هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال سرمایهگذاری شده تا صنعت آلومینیوم و صفحات خورشیدی را تغذیه کند و به راهاندازی زنجیره تولید ویفرهای مغناطیسی بینجامد. ایران در حالی تاکنون موفق به ساخت سیلیکون متال نشده که این فلز نیمهرسانا دومین فلز فراوان موجود در پوسته زمین و هشتمین عنصر فراوان جهان است، نزدیک به ۳۰ درصد از وزن پوسته زمین را سیلیکون تشکیل میدهد و بنا بر گفته کارشناسان، ایران نیز از ذخایر فراوان سیلیسیم برخوردار است. در حال حاضر چین بزرگترین تولیدکننده سیلیکون جهان است و پس از این کشور روسیه، آمریکا و نروژ جایگاههای بعدی را در اختیار دارند.در همین راستا بنا بر خبری که وبسایت سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی کشور منتشر کرده مصرف کنونی سیلیکون متال در صنعت آلومینیوم کشور حدود پنج هزار تن است و در صورت افزایش تولید فلز سیلیسیم تا ۸۰۰ هزار تن در افق توسعه صنعتی ایران، کل ۱۰ هزار تن سیلیکون متال تولیدی به مصرف این صنعت خواهد رسید.
علاوه بر صنعت آلومینیوم، صنایع شیمیایی، لوازم آرایشی، پروتزها، بتن و سیمان، پلیمرها و دیرگدازها دیگر موارد مصرف محصولاتی هستند که از فرآوری سیلیسیم به دست میآید. در این میان آنچه در ایران برجستگی ویژهای به این محصول میدهد، کاربرد آن در پنلهای خورشیدی است.
رشد تولید پنلهای خورشیدی و آلومینیوم
در حال حاضر تنها ششهزارم درصد از برقی که در ایران تولید میشود، از انرژی خور شید به دست میآید در حالی که این کشور به دلیل قرار داشتن در کمربند خورشیدی، برخورداری از مناطق کویری و دارا بودن حدود ۳۰۰ روز آفتابی در سال از پتانسیل خوبی برای رشد تولید برق خورشیدی بهره مند است. همچنین در برنامه پنج ساله ششم توسعه (۱۴۰۰-۱۳۹۶) کشور ایجاد ۲۶ هزار مگاوات نیروگاه جدید، برنامه ریزی شده که ۱۶ هزار مگاوات آن با تبدیل نیروگاههای گازی موجود به سیکل ترکیبی، سه هزار مگاوات آن با ساخت نیروگاههای تولید پراکنده و تولید همزمان برق و حرارت و پنج هزار مگاوات دیگر با ساخت نیروگاههای تجدیدپذیر بادی و فوتوولتائیک (خورشیدی) تامین خواهد شد. در نتیجه بهرهبرداری از واحد یادشده، میتواند به توسعه نیروگاههای خورشیدی در کشور بینجامد؛ پتانسیلی که محمد آقاجانلو مدیر صنایع معدنی ایمیدرو نیز آن را تایید میکند و در اینباره به «جهانصنعت» توضیح میدهد: بیشترین مصرف فلز سیلیسیم در ایران در تولید آلیاژهای آلومینیوم- سیلیسیم و پس از آن در تولید پنلهای خورشیدی است.
وی میافزاید: با وجودی که ایران از ذخایر فراوان این ماده برخوردار است، این تفاهمنامه میتواند سرآغازی بر استخراج و فرآوری آن باشد. همچنین با این دستاورد میتوان صنایعی را که میخواهند به فتوسلها و ویفرهای مغناطیسی ورود کنند تغذیه کرد.
آقاجانلو همچنین گفت: تاکنون تمام نیاز کشور به فلز سیلیسیم با واردات تامین میشد و در داخل تولید وجود نداشت. با راهاندازی این واحد نیاز به واردات از بین میرود آن هم در شرایطی که با راه افتادن واحدهای آلومینیوم جنوب و آلومینیوم جاجرم در اواخر سال گذشته، تولید آلومینیوم کشور در سال جاری دو برابر افزایش خواهد یافت. چنین رشدی به افزایش مصرف سیلیسیم خواهد انجامید. علاوه بر اینها فارغ از آلومینیوم، تولید سیلیسیم یک صنعت جدید است و دستاوردهای منحصر به خود را برای کشور دارد.
لزوم خودکفایی در شرایط تحریم
محمد آشفته، کارشناس حوزه آلومینیوم نیز در این باره به «جهانصنعت» میگوید: صنعت آلومینیوم ایران در صادرات، واردات و تامین مواد اولیه در فشار برآمده از تحریمهاست. این تحریمها از زمان ریاست جمهوری اوباما در ایالات متحده آمریکا تاکنون بر آلومینیوم ایران وارد بود.
وی ادامه میدهد: در چنین شرایطی در یک چشمانداز درازمدت باید به فکر ایجاد واحدهای تولیدی و خودکفایی در تامین این مواد باشیم با توجه به اینکه ایران به ویژه در استانهای زنجان و مرکزی سرشار از ذخایر سیلیس است.
ابهاماتی چون مکان و ظرفیت پروژه
از گفتههای این دو کارشناس میتوان چشمانداز روشنی برای صنایع مصرف کننده سیلیکون متال به ویژه آلومینیوم پیش بینی کرد، اگرچه در جزئیات این تفاهمنامه ابهاماتی وجود دارد و تا زمانی که این ابهامات روشن نشود نمیتوان در تحقق آنچه در این چشمانداز ترسیم شده به طور کامل امیدوار بود.آریا صادق نیت عضو هیات مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم ایران در این باره میگوید: سیلیکون متال به طور قابل توجهی موردنیاز صنعت آلومینیوم در بخش آلیاژسازی است و تاکنون نیاز این صنعت از طریق واردات به طور کامل تامین میشده، اما نظر نهایی را در مورد نتایج این تفاهمنامه وقتی میتوان داد که مکان کارخانه و ظرفیت تولید آن مشخص باشد و در کل اطلاعات بیشتری در مورد آن ارائه شود.
سومین طرح، عملیاتی میشود؟
انعقاد تفاهمنامه یادشده بین ایمیدرو و بخش خصوصی تنها تلاشی نیست که در سالهای اخیر با هدف تولید سیلیکون متال در کشور صورت گرفته است.
بررسیها نشان میدهد در آذرماه سال ۹۶ قرار بود شهرک سیلیکون متال بروجرد پس از سالها رکود در روند احداث آن با واگذاری به سرمایهگذار جدید از سر گرفته شود تا این شهرک تبدیل به بزرگترین شهرک سیلیکون متال خاورمیانه شود. فاز نخست این طرح باید تا ۱۸ ماه پس از تاریخ یادشده به بهرهبرداری میرسید و ۱۸ هزار تن سیلیکون متال تولید میکرد؛ علاوه بر شهرک بروجرد، خبرگزاری برنا سال گذشته از آغاز طرح سیلیکون متال در شهرک صنعتی جوکار ملایر خبر داد؛ طرحی که قرار بود با سرمایهگذاری شرکت تامین اجتماعی (شستا) با صرف ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار اجرایی شود و در سال جاری به بهرهبرداری برسد.اگر تاکنون این دو پروژه عملیاتی شده بود، تفاهمنامه اخیر ایمیدرو به تولید نخستین کارخانه تولید سیلیکون متال کشور لقب نمیگرفت؛ اتفاقی که امید میرود در این پروژه تکرار نشود و ایران بتواند در تولید فلز سیلیکون متال به خودکفایی برسد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد