20 - 04 - 2021
آییننامه جدید نگارخانهها
آییننامه جدید نگارخانهها تدوین شد. تدوین این آییننامه یک سال و نیم طول کشیده است. آییننامه جدید بعد از گذشت ۲۰ سال تدوین شده است. این آییننامه بعد از پژوهشهای گسترده استادان دانشگاه هنر در آییننامههای نگارخانهها در دنیا تدوین شده است. در این آییننامه تعاریف مربوط به هنرهای تجسمی و نگارخانهها با استانداردهای جهانی تطبیق یافته است. با این همه آییننامه جدید شباهتهای بسیاری با آییننامه پیشین دارد و در بسیاری از موارد تغییری مشاهده نمیشود. با این همه تغییراتی در مفاهیم و تعاریف وجود دارد. در آییننامه جدید شغل نگارخانهداری و ورود به حوزه تخصصی هنرهای تجسمی تعریف شده و صلاحیت افراد ارزیابی میشود. سازمانها هم به عنوان شخصیت حقوقی با معرفی مدیرمسوول که شرایط لازم را داشته باشد، میتوانند نگارخانه تخصصی هنرهای تجسمی تاسیس کنند. با این کار مسیر ورود متخصصان و تحصیلکردگان رشتههای هنرهای تجسمی به بازار و اقتصاد هنر نیز فراهم میشود.
مراحل مختلف تدوین
هادی مظفری، مدیرکل هنرهای تجسمی در این باره گفت: تدوین این آییننامه مراحل بسیاری داشت؛ نخست یک پژوهش بینالمللی به استادان دانشگاه هنر سپرده شد؛ وضعیت مدیریت نگارخانهها در دیگر کشورهای دنیا مورد بررسی قرار گرفت. سپس بر اساس شرایط نگارخانههای کشور و آییننامه قبلی، آییننامه جدید تدوین شد.او با تاکید بر ضرورت این تغییر بیان کرد: آیین صدور مجوز تاسیس و فعالیت نگارخانهها مصوب ۲۳/ ۱۱/ ۱۳۷۹ بود و بعد از ۲۰ سال ضرورت بازنگری بر مفاد آن الزامی به نظر میرسید؛ از این رو بر اساس مقتضیات و شرایط زمان و بررسیهای همهجانبه برای توسعه هنرهای تجسمی در کشور و گستره بینالمللی، در کمیته ساماندهی مجوزهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بازنگری و تدوین شده است.
بازنگری جامعیت نگارخانهها
مظفری با بیان اینکه ویژگی اصلی آییننامه جدید این است که درباره موضوعاتی که پیش از این در آییننامه مسکوت مانده بود و یا تصمیمگیری نشده بود، بازنگری شد و در این بازنگری جامعیت نگارخانهها و گسترش هنرهای تجسمی مورد توجه قرار گرفت، بیان کرد: چند تفاوت مهم در این آییننامه با آییننامه قبلی وجود دارد. در بازنگری، تعاریف مربوط به هنرهای تجسمی و نگارخانهها با استانداردهای جهانی تطبیق یافت که امر مهمی است؛ زیرا در افکار عمومی واژه نگارخانه با معانی دیگری مترادف شده بود. در این آییننامه تعریف نگارخانه منحصرا در حوزه هنرهای تجسمی ارائه شده است.
او گفت: تخصصی شدن شغل نگارخانهداری از خصوصیات این تعریف جدید است. پیش از این هر کسی بدون بررسی کارشناسی میتوانست وارد این حرفه شود و ارتباط فرد با هنرهای تجسمی سنجیده نمیشد؛ اما در آییننامه جدید شغل نگارخانهداری و ورود به حوزه تخصصی هنرهای تجسمی تعریف شده و صلاحیت افراد ارزیابی میشود. سازمانها هم به عنوان شخصیت حقوقی با معرفی مدیرمسوول که شرایط لازم را داشته باشد، میتوانند نگارخانه تخصصی هنرهای تجسمی تاسیس کنند. با این کار مسیر ورود متخصصان و تحصیلکردگان رشتههای هنرهای تجسمی به بازار و اقتصاد هنر نیز فراهم میشود.
مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد: از این پس تمام تقاضاهای تاسیس گالری، ارسال گزارشهای ادواری و پیگیری امور مربوطه، به صورت برخط و غیرحضوری انجام میشود. سامانهای اینترنتی برنامهنویسی شده که کار صدور مجوز و همه امور مربوط به نگارخانهها را به صورت غیرحضوری میسر کرده است و نگارخانهداران برای استفاده از این ظرفیت از طریق پنجره واحد به نشانی:
http://sso.farhang.gov.ir استفاده کنند.
امکان برگزاری نگارخانه آنلاین
او افزود: پیشتر در آییننامه قبلی امکانی برای نگارخانه آنلاین و مجازی تعریف نشده بود که با توجه به شرایط کرونا در این آییننامه این مورد هم لحاظ شده است. یکی از مهمترین بخشهای آییننامه جدید این است که مرجع صدور مجوز و بررسی عملکرد نگارخانهها از نگاه مدیریتی صرف خارج شده و مراحل صدور مجوز و نظارت بر کار نگارخانهها و دیگر امور به شورای هفت نفره واگذار شده است که در ماده ۴ آییننامه جدید با جزییات بیان شده و ترکیب اعضا که برای دو سال از سوی مدیرکل هنرهای تجسمی انتخاب میشوند عبارتند از یکی از معاونان اداره کل هنرهای تجسمی، یک نفر از کارشناسان اداره کل هنرهای تجسمی، سه نفر از کارشناسان و متخصصان هنرهای تجسمی با تایید اداره کل هنرهای تجسمی، یک نفر از اعضای انجمن صنفی نگارخانهداران و یک نفر از اعضای هیأت مدیره انجمنهای هنرهای تجسمی.
او گفت: شورای مرکزی در اداره کل هنرهای تجسمی تشکیل میشود و در این آییننامه تفویض اختیار به استانها نیز مشخص شده که شورای استانی نیز با همین ترکیب اعضا کار صدور مجوز را انجام میدهند. تغییر مهم در این آییننامه جدید این است که قبلا همه کارها را مدیرکل تجسمی یا مدیرکل استان انجام میداد که در حال حاضر با تشکیل این شورا حضور هنرمندان در کار نگارخانهها پُررنگ خواهد بود و این بزرگترین دستاورد این آییننامه است.
او تاکید کرد: پیش از این بسیاری از نگارخانهها دولتی و یا زیر نظر نهادهای عامالمنفعه بودند و بر این اساس ما آمار درستی از تعداد نگارخانههای کشور نداشتیم. اداره کل هنرهای تجسمی بر این اعتقاد است که نگارخانهها باید خصوصی باشند؛ چراکه مساله فروش و اقتصاد هنر اهمیت بسزایی دارد و نگارخانههای دولتی معمولا در اقتصاد هنر نقشی نداشتند و بیشتر به صورت نمایشگاه عمل میکردند. با بهروز شدن مجوز نگارخانهها، آنها از سوی شورای مرکزی صاحب شناسهای میشوند که پروانه فعالیت و شماره صنفی آنها محسوب میشود. از این طریق بعد از یک سال میتوانیم به آمار دقیق نگارخانهها در کشور دست پیدا کنیم و در حال حاضر نگارخانههای سراسر کشور چهار ماه فرصت دارند تا مجوز فعالیت خود را طبق آییننامه جدید بهروز کنند.
رابطه هنرمند و مخاطب
مظفری بیان کرد: ما معتقدیم که در موضوع بازار و اقتصاد هنر در رابطه بین هنرمند و مخاطب و نگارخانهدار نباید وارد جزییات شد. اما در این آییننامه، رابطه و نظاممندی بین هنرمند و گالریدار و مخاطب تا حد لازم تعریف شده است و حقوق هر یک از آنها در قانون مشخص است. در واقع نظام اقتصادی و بازار در حوزه هنر هم تابع عرضه و تقاضا است و صاحب اثر و نگارخانهدار و مشتری باید به توافق برسند. ممکن است که در بسیاری از خرید و فروشها صاحب اثر یا هنرمند حضور نداشته باشد. اما حقوق هنرمند تعریف شده است.
او گفت: در آییننامه جدید هم به تبعیت از آییننامه قبلی مسوولیت برپایی هر نمایشگاه با مدیر مسوول است و شامل تمام جوانب برپایی نمایشگاه و فروش اثر و قوانین مرتبط با کپیرایت و حقوق معنوی هنرمندان است و مسوولیت اصالت اثر هم با مدیر نگارخانه است. اگر اثری فاقد اصالت و یا خلاف مقرارت و باورهای جامعه و موجب وهن باشد به عهده مدیر نگارخانه است که نمایش داده نشود. در عین حال حق فروش آثار عتیقه را ندارند. مباحث مربوط به کپیرایت و حقوق معنوی هنرمند و حتی مساله مرمت آثار هم در آییننامه جدید ذکر شده است.
مدیر کل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: آییننامه قبلی اشاره داشت که مدیر هر نگارخانه موظف است یک هفته قبل از برپایی نمایشگاه برنامههای خود را به اداره کل هنرهای تجسمی اعلام کند. این مساله در آییننامه جدید هم وجود دارد. نکته حائز اهمیت این است که شاید مدیران نگارخانهها چندان به این مساله توجهی نکنند. خاطرنشان میکنم که گاهی مراجع قضایی درخصوص عملکرد یک نگارخانه در بازه زمانی مشخص سوال کردهاند. وقتی گزارشی از سوی مدیر نگارخانه به اداره کل و شورای مرکزی رسیده باشد، شورا میتواند پاسخگو باشد. این کار برای آگاهی و اطلاع است. چرا که در حوزه نگارخانهها و نمایشگاهها هم مانند نظارت بر آثار موسیقی، کتاب، سینما و قانون مطبوعات، نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد پسینی است و بعد از اجرای برنامه و برگزاری نظارت انجام میشود. با این حال اطلاع داشتن شورای مرکزی از جزییات برنامههای نگارخانهها رافع مشکلات آتی است.
او گفت: نکته دیگری که در آییننامه جدید نسبت به آییننامه قبلی تغییر کرده است شناور شدن حقالعمل نگارخانهها در فروش آثار است. حقالعمل نگارخانه قبلا ۳۰ درصد بود و الان بین ۲۰ تا ۴۰ درصد شناور است که در صحبت با انجمن نگارخانهداران و مشورت با هنرمندان بر اساس سوابق هنرمند و اثر و نوع نگارخانه و… این شناور بودن لحاظ شد.
مظفری گفت: در آییننامه جدید به مواردی از جمله فوت موسس و یا در مواردی که شخص فاقد شرایط مصرح در دستورالعمل باشد و حق مدیریت نگارخانه و تخلفات احتمالی از سوی نگارخانه دار هم تاکید شده است. برای مثال دیگر مثل گذشته مرجع انحلال فعالیت یک نگارخانه یک نفر با عنوان مدیر کل نیست و مراجع تصمیم برای انحلال فعالیت نگارخانه و شرایط آن بر اساس نوع تخلف متغیر و متنوع است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد