22 - 06 - 2022
آینده سوریه در میز مذاکره تعیین نمیشود
از ابتدا نیز دیپلماتها کارکرد موثر و قابل ملاحظهای برای نشست وین در نظر گرفته بودند. ایرانیها که برای اولین بار به این گفتوگوها دعوت شده بودند منظور از شرکت در این نشست را بیان و دفاع از مواضع خود در یک جمع بینالمللی ذکر کرده بودند. این در واقع اقدام قابل توجهی محسوب نمیشود و اگرچه برخی طرفین دیگر همین حضور را تاب نیاوردند و با واکنشهای هیجانی به ابراز مخالفت با حضور در ایران در این گفتوگوها پرداختند اما تقریبا همه طرفها انتظار وقوع اتفاق خارقالعادهای از این گفتوگوها نداشتند.
روی کاغذ همه امیدها به کنفرانس وین بود. در این نشست همه طرفهای دیگر دعوت شده بودند تا برای به دست آمدن راهحلی که مشکل سوریه را برای همیشه خاتمه دهد، تلاش کنند. این نشست قرار بود – یا هست- مقدمه تلاشهای جدیدی باشد که به سمت پایان دادن به بحران سوریه حرکت میکند. به لحاظ منطقی میان این نشست با نشستهای گذشته تفاوتهای قابل درکی وجود دارد؛ از منظر اروپا بحران پناهندگان که با تشدید ناامنی در سوریه، افغانستان و عراق خیلی از پناهندگان را روانه کشورهای اروپایی کرده، اوضاع اجتماعی و اقتصادی پیچیدهای را برای رهبران اروپایی و اتحادیه اروپا به وجود آورده است. از این بابت هر گامی برای امنتر شدن اوضاع کشورهای بحرانزده برداشته شود، به نفع اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی است.از منظر ایالات متحده ورود روسیه به جنگ در سوریه ورق را به نفع نیروهای طرفدار اسد برگردانده و روند بحران به سوی شکست مخالفان اسد پیش میرود. البته پیش از این ایالات متحده نیز حملاتی به مواضع داعش در سوریه کرده بود ولی مشخصه مهم حملات روسیه آن است که نه فقط مانند حملات نیروهای آمریکایی گزینشی نیست و همه مخالفان بشار اسد را دربرمیگیرد بلکه هدفمند بوده و بهگونهای طراحی شده که جغرافیای جنگ را به نفع نیروهای سوری طرفدار حکومت اسد تغییر دهد. از این بابت ایالات متحده گذشت زمان را به زیان مخالفان اسد و عامل تقویت و تحکیم حکومت دمشق ارزیابی میکند یعنی واشنگتن در افق منازعات سوریه، حذف مخالفان اسد و نابودی ایشان را مشاهده کرده است. در این صورت پایان منازعه با برقراری صلح و وزن دادن به مخالفان بسیار خوشایندتر از نابودی مخالفان اسد و حذف آنان از جریان سیاسی- نظامی سوریه است.
در این سوی میز موافقان اسد نیز پایان جنگ و ایجاد امکان بازگشت سوریه به زندگی عادی را ضروری میدانند و میگویند اگر در اثر تلاشهای سیاسی- دیپلماتیک، جنگ سوریه حتی برای یک روز زودتر هم خاتمه یابد، برد و منفعت زیادی عاید اسد و حامیانش خواهد کرد.به این ترتیب طرفهای اصلی خواهان پایان جنگ از راههای کمهزینه و گفتوگوهای سیاسی هستند اما تلاش این طرفهای اصلی تا به حال چارهساز نبوده و چشماندازی هم وجود ندارد که حل منازعه از طریق سیاسی حاصل شود.
اینکه چرا جنگ در سوریه، افغانستان و عراق به سرانجام نمیرسد و پایان نمییابد البته به مشکل طرفهای فرعی درگیر بازمیگردد. در همه کشورهای یادشده و از جمله سوریه، طرفهایی مانند ارتش آزاد سوریه یا داعش موثرتر از طرفهایی مانند ایالات متحده بودهاند.
در واقع گروههایی مانند ارتش آزاد همواره از سوی طرفهای فرعی جنگ مانند کشورهای حاشیه جنوبی خلیجفارس، ترکیه و حتی برخی شهروندان عرب به اصطلاح «باد» شدهاند و این طرفها که مجموعا از راهبری و خاتمه دادن به منازعه به سود مخالفان اسد ناتوان هستند تاکنون از مرگ مخالفان جلوگیری کردهاند. این طرفها که عربستان آنان را راهبری میکند به لطف توان مالی و درآمدهای نفتی و همارز آن حمایتها یا حداقل سکوت کشورهای بزرگ و قدرتهای جهانی برای براندازی حکومت اسد تلاشهای زیادی کردهاند اما همسو نبودن این کشورها با هم و تردیدهایی که در اذهان استراتژیستهای این کشور درباره قابل اعتماد بودن مخالفان بشار اسد وجود دارد موجب شد تا حمایت این کشورها از مخالفان اسد با افتوخیز همراه باشد و نتیجه قطعی دربر نداشته باشد.
بر این پایه نگارنده اعتقاد دارد که سرنوشت سوریه حداقل در چشماندازی قابل پیشبینی در میزهای مذاکره و نشستهای سیاسی تعیین نمیشود. چه از یک طرف مخالفان به کمتر از حذف اسد از آینده کشور راضی نمیشوند و از طرف دیگر موافقان حفظ اسد را در هر شرایطی ضروری میشمارند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد