11 - 05 - 2022
آیا ۵۰۰ هزار کارگر به کار برگشتهاند؟
ایجاد یک میلیون شغل در سال، یکی از پرسروصداترین وعدههایی بود که بارها با قاطعیت تکرار و در جلسات شورایعالی اشتغال برای رسیدن به آن برنامههایی جدی ترتیب داده شد. برنامههایی که وزارت کار به عنوان مهمترین متولی امر، در نمایشگاه دستاوردهای شش ماهه خود از آنها رونمایی کرد.
اطلس الگوهای اشتغال «شامل ۲۲۲ الگو و تعیین ۵۲ دستگاه دولتی و مردمی برای شناسایی فرآیند اشتغال»، سامانه جستوجوی شغل و بارگذاری ۲۰۰هزار شغل در سامانه، انعقاد تفاهمنامه بین دستگاههای وزارت کار با سایر دستگاهها، افزایش سرعت فرآیند صدور مجوزِ برخی از مشاغل خانگی و آنی کردن صدور مجوزِ برخی از کسبوکارها، از جمله برنامههای مطرح شده در راستای حل مشکل اشتغال در آن نمایشگاه بود.
اگرچه هدفگذاری تحقق یک میلیون شغل در سال انتقادهای بسیاری به همراه داشت و بسیاری از امکانناپذیربودن آن سخن گفتند، اما بخشی از دولت معتقد بود که چنین هدفی کاملا با واقعیتهای اقتصادی کشور هماهنگ است. منتقدان میگویند مشاغلی که مدنظر این بخش از دولت است نمیتواند مشاغل پایداری باشد و تا مشکلات اقتصادی به صورت ریشهای حل نشود، نمیتوان از حل بحران اشتغال صحبت کرد.
درحالی که هنوز حرف و حدیث پیرامون مساله امکان ایجاد یک میلیون شغلِ پایدار در سال پابرجاست، حجتالله عبدالملکی (وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی) اظهارات دیگری را در خصوص ایجاد اشتغال مطرح کرده است. وی در سخنرانی پیش از خطبههای نماز جمعه در تاریخ شانزدهم اردیبهشتماه گفت: «دولت سیزدهم وضعیت بیش از یک هزار کارخانه مشکلدار را بررسی کرده و ۵۰۰ هزار کارگر آنها را دوباره به سر کار بازگردانده است.»
ادعای عجیب
دکتر بهمن آرمان در این باره به ایلنا میگوید: این قبیل صحبتها مصارف خاصی دارد و محدود به ایران نیست، اما در کشورهایی که رسانهها در آن قدرت عمل بیشتری دارند، این اظهارنظرها هم کمتر است.
این اقتصاددان سپس به ارقامی اشاره میکند که عبدالملکی در صحبتهای خود مطرح کرده: ببینید بررسی هزار واحد تولیدی و بازگرداندن ۵۰۰هزار کارگر به کار، ادعای عجیبی است. واحد تولیدی تعریف مشخصی دارد. واحدهای تولیدی کوچک در ایران واحدهایی هستند که نیروی کار آنها حدود ۵ نفر است در صورتی که واحدهای کوچک تولیدی در کشورهای صنعتی باید حداقل دارای صد پرسنل باشند.
وی ادامه میدهد: پس آنچه در ایران به عنوان واحد تولیدی نام برده میشود درواقع یک کارگاه بسیار کوچک بیشتر نیست. اگر بخواهیم با تعاریف کشورهای صنعتی به قضیه نگاه کنیم، مثلا جایی مثل کارخانه سیمان به عنوان یک واحد صنعتی متوسط شناخته میشود و واحدهایی مثل پالایشگاه تهران، مجتمعهای پتروشیمی، پالایشگاههای نفت و ذوب آهن و فولاد مبارکه در زمره واحدهای بزرگ قرار میگیرند.
به گفته آرمان؛ در ایران هزار واحد صنعتی بزرگ یا متوسط متناسب با استانداردهای جهانی نداریم، زیرا سهم صنعت در تولید ناخالص داخلی ایران بسیار پایین است. در چنین اقتصادی سهم خدمات غیرمولد و دلالی بیش از ۵۰ درصد است. این اقتصاددان میگوید: با این اوصاف کشوری صنعتی نیستیم که هزار واحد تولیدی داشته باشیم. سهم صنعت در تولید ناخالص داخلی کشورهای پیشرفته چیزی حدود ۳۱ تا ۳۳ درصد است درحالی که در ایران به زحمت به ۱۵ تا ۱۶درصد میرسد. بنابراین اصولا واحد صنعتی خیلی بزرگ کم داریم و واحدهای ما بیشتر کوچک هستند.
به گفته آرمان؛ این کوچک بودن باعث شده که واحدهای تولیدی نتوانند از تکنولوژی پیشرفته استفاده کنند. همچنین برخی کالاهای تولیدشده دارای استاندارد جهانی نیستند و در نتیجه از نظر قیمت و کیفیت نمیتوانند با کالای مشابه خارجی رقابت کنند. برخی از واحدهای تولیدی هم در واقع باید تعطیل شوند چون تکنولوژی آنها بسیار قدیمی و کوچک هستند.
آرمان میگوید: حالا با توجه به آنچه گفتم به صحبتهای وزیر کار برگردیم؛ رقمی که وزیر کار اعلام کرده به این معنا است که هر واحدی که راه افتاده حداقل ۵۰۰نفر پرسنل داشته که در این صورت اگر هزار واحد مشکلشان حل شده باشد برای ۵۰۰ هزار نفر اشتغال ایجاد شده است. خب چند واحد تولیدی داریم که بیش از ۵۰۰ نفر در آن کار کنند؟ همانطور که گفتم تعداد این واحدها زیاد نیست، شاید به ۱۰۰ و ۱۲۰ هم نرسد. بنابراین این رقمهای اعلام شده نه قابل قبول است و نه مبنای علمی و عملی دارد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد