آیا توافق حماس و اسرائیل می‌تواند به بهبود روابط ایران و آمریکا منجر شود؟
جهان صنعت ، در حالی که پس از مدت‌ها درگیری خونین، توافقی میان حماس و اسرائیل برقرار شده و نشانه‌هایی از کاهش تنش در منطقه خاورمیانه به چشم می‌خورد، اکنون نگاه‌ها به تأثیر این تحول بر سیاست خارجی ایران دوخته شده است.
از سوی دیگر انتشار برخی گمانه‌زنی‌ها درباره ارسال پیام‌هایی میان تهران و واشنگتن و نیز مواضع مثبت تروئیکای اروپایی در خصوص از سرگیری مذاکرات با ایران، پرسش‌هایی را درباره احتمال آغاز فصل تازه‌ای از گفت‌وگوهای دیپلماتیک ایران با غرب مطرح کرده است. در چنین شرایطی، این پرسش اساسی مطرح می‌شود که آیا صلح نسبی در منطقه می‌تواند فرصتی برای بازتعریف نقش ایران در معادلات سیاسی خاورمیانه و جهان باشد؟
ذاکریان: تهران باید از فرصت صلح حماس و اسرائیل برای بازتعریف نقش خود بهره ببرد
در همین زمینه، اکوایران در گفت‌وگو با مهدی ذاکریان، استاد روابط بین‌الملل و تحلیلگر سیاست خارجی، دیدگاه او را درباره پیامدهای صلح حماس و اسرائیل و چشم‌انداز احتمالی مذاکرات ایران و آمریکا جویا شده است.
مهدی ذاکریان با تاکید بر اینکه صلح و امنیت پیش‌شرط توسعه و پیشرفت در هر منطقه‌ای است، گفت: در هر نقطه‌ای از جهان که صلح و امنیت برقرار باشد، زمینه برای رشد اقتصادی، تجاری، صنعتی و سیاسی فراهم می‌شود. در مقابل، مناطقی که درگیر تنش و جنگ هستند، ناگزیر با فقر و عقب‌ماندگی روبه‌رو می‌شوند؛ موضوعی که در خاورمیانه، به‌ویژه در منطقه سابقه‌ای طولانی دارد.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به توقف درگیری‌ها میان حماس و اسرائیل افزود: صلحی که اکنون برقرار شده، مردم فلسطین را از شرایط دشوار جنگ، فقر و گرسنگی نجات داده است. این صلح را باید حرکتی مثبت تلقی کرد. اما اینکه ایران تا چه اندازه می‌تواند از این فرصت بهره‌برداری کند، بستگی به اراده و توانمندی دستگاه دیپلماسی کشور دارد.
ذاکریان تاکید کرد: اگر ایران همچنان بر سیاست‌های تقابلی با آمریکا و موضع حذف اسرائیل پافشاری کند، طبیعی است که از منافع این صلح بی‌نصیب بماند و کشورهای دیگری مانند ترکیه، قطر، اردن و عربستان از فضای آرامش و همکاری بهره ببرند. اما اگر تهران خود را همسو با روند صلح و ثبات منطقه نشان دهد، می‌تواند از این موقعیت برای تأمین منافع ملی و افزایش نقش خود در معادلات منطقه‌ای استفاده کند.
این استاد روابط بین‌الملل هشدار داد که در صورت بازگشت دوباره آتش درگیری‌ها، فشارهای بین‌المللی بار دیگر متوجه ایران خواهد شد: اگر دوباره جنگ شعله‌ور شود، همه نگاه‌ها و اتهامات به سمت ایران برمی‌گردد. بنابراین بهترین سناریو برای تهران این است که به‌عنوان بازیگری فعال در مسیر صلح و امنیت حرکت کند، نه تماشاگر سود بردن دیگران.
ذاکریان درباره احتمال ازسرگیری روابط و مذاکرات میان ایران و آمریکا نیز گفت: بله، چنین امکانی وجود دارد. حتی دونالد ترامپ هم از واکنش مثبت ایران نسبت به توافق حماس و اسرائیل ابراز خرسندی کرده است. اگرچه از تریبون‌های رسمی هنوز نشانه‌ای جدی از تمایل به مذاکره دیده نمی‌شود، اما ممکن است از مسیرهای غیررسمی پیام‌هایی رد و بدل شده باشد.
او ادامه داد: همه چیز نباید از تریبون‌های رسمی اعلام شود. هر اقدامی که در راستای منافع ملی باشد، باید دنبال شود. اگر ایران با رویکردی مثبت و سازنده وارد تعامل شود، این موضوع هم به سود کشور است و هم به سود ثبات منطقه.
ذاکریان با اشاره به تجربه حماس در رسیدن به توافق با اسرائیل گفت: وقتی حماس که سال‌ها شعار نابودی اسرائیل می‌داد و درگیر جنگ مستقیم بود، توانست به توافق برسد، ایران نیز می‌تواند در مسیر مذاکره گام بردارد. شرط آن، وجود اراده سیاسی است.
او با تاکید بر ضرورت استفاده از شرایط فعلی اعلام کرد: مسائل ایران با جامعه بین‌المللی، از پرونده هسته‌ای تا موضوعات موشکی و حقوق بشری، همچنان پابرجاست. کشورهای منطقه مانند عربستان و امارات و حتی قدرت‌های فرامنطقه‌ای نظیر اروپا، آمریکا، روسیه و چین تمایل ندارند در این مناقشات گرفتار شوند. نمونه آن هم در جنگ ۱۲ روزه علیه ایران دیدیم که چین و روسیه کمکی به ایران در شرایط دشوار نکردند.
این استاد روابط بین‌الملل در پایان تاکید کرد: بنابراین ایران باید از فرصتی که امروز فراهم شده بهره ببرد، چرا که به قول امیرالمؤمنین علی(ع)، فرصت‌ها همچون ابر می‌گذرند و زود از دست می‌روند.
منبع: اکو ایران
