21 - 02 - 2024
آیا اروپا میتواند از چتر امنیتی آمریکا خارج شود
گروه بینالملل-کنفرانس امنیتی مونیخ امسال در شرایطی پایان یافت که این نشست به صورت همزمان تحت تاثیر سه مساله بود؛ نخست صحبتهای دونالد ترامپ در خصوص اینکه اگر مجددا به ریاستجمهوری برسد، ممکن است ایالاتمتحده از ناتو خارج شود. پس از آن در حالی رهبران اروپایی به میزان زیادی موضوع مرگ الکسی ناوالنی مخالف سرسخت پوتین در زندان سیبری روسیه را برجسته کردند که همزمان با این موضوع و به دلیل عدم تصویب بودجه کمکهای بیشتر به اوکراین، این کشور مجبور به عقبنشینی از شهر راهبردی آودیوکا در شرق اوکراین شد.
به گفته کارشناسانف شبح بازگشت دوباره ترامپ به کاخ سفید، سایه خود را بر سر کنفرانس امسال انداخته بود؛ امری که برخی ناظران اعلام کردند که اروپا اکنون در خطرناکترین وضعیت خود در طول دهههای اخیر قرار گرفته است. در واقع اکنون دولت و ارتشهای اروپایی نگران این هستند که آیا اروپا میتواند پس از ۸۰ سال خود را از زیر چتر امنیتی آمریکا خارج کند؟ یعنی امروز دغدغه اصلی برای رهبران اروپایی، نه رهاسازی اوکراین توسط آمریکا، بلکه رها کردن اروپا از سوی ایالاتمتحده است.
این موضوع از آنجا حائز اهمیت است که اروپاییها نهتنها برای پر کردن خلاء امنیتی آمریکا، ناچار به هزینههای بیشتر نظامی و دفاعی هستند، بلکه باید در ماهیت قدرت نظامی، نقش بازدارندگی هستهای و همچنین مسائل سیاسی خود نیز بازنگری و تجدیدنظر داشته باشند.
در همین رابطه و طبق گزارشی که مجله اکونومیست منتشر کرده، هر چند مقامات و رهبران اروپایی در کنفرانس امنیتی مونیخ سعی کردند نشان دهند موضوع کمکها به اوکراین بدون هیچ مشکل خاصی ادامه خواهد یافت، اما آنها به گفته یکی از مقامات آمریکایی به خوبی میدانند که بدون کمکهای آمریکا، اوکراین توانایی مقابله با روسیه را نخواهد داشت. به عنوان مثال هر چند تولیدکنندگان سلاح اروپایی ۴۰ درصد از تولیدات خود را به کشورهای غیر عضو اتحادیه به خصوص اوکراین اختصاص دادهاند، اما شرکتهای تسلیحاتی از اولویت قرار گرفتن اوکراین شکایت داشته و معتقدند سفارشات آنها به میزانی کم است که سرمایهگذاری در خطوط تولید برایشان هزینهبر خواهد بود.
دقیقا در همین نقطه است که همزمان با تهدیدات ناتو از سوی روسیه که چند وقتی است مطرح میشود و البته برخی مقامات غربی آن را انکار میکنند، شواهد نشان میدهد که اروپاییها از سالها قبل به چنین لحظهای فکر کرده بودند. بهطور مثال امانوئل ماکرون رییسجمهوری فرانسه در سال ۲۰۱۹ به اکونومیست گفته بود که متحدان ما باید واقعیت ناتو را در پرتو تعهدات ایالاتمتحده ارزیابی کنند.
در واقع مساله مهم برای اروپاییها این بود که هزینههای نظامی آنها پس از اقدام روسیه برای الحاق شبهجزیره کریمه افزایش یافت و پس از جنگ اوکراین نیز به چندین برابر رسید. در آن سال یعنی در سال ۲۰۱۴ تنها سه متحد ناتو، ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را برای هزینههای دفاعی اختصاص دادند، اما حالا ۱۸ کشور عضو ناتو مجبور به هزینه بیشتر در این پیمان هستند؛ بهطوری که مجموع هزینههای دفاعی و نظامی اروپا به حدود ۳۸۰ میلیارد دلار رسیده است.
ببر کاغذی
برخی کارشناسان معتقدند که صرف هزینه پول بیشتر برای اروپاییها کافی نیست. تقریبا تمام ارتشهای اروپایی مانند آمریکا برای رسیدن به اهداف استخدامی خود در تلاش هستند؛ امری که افزایش هزینهها، موجب نگرانی توان رزمی ارتشهای غربی شده است. در همین راستا یک مقاله که اخیرا توسط موسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک به عنوان یک اتاق فکر در لندن منتشر شده، نشان میدهد که تعداد گردانهای رزمی از سال ۲۰۱۵ به این سو بسیار کم افزایش یافته و فرانسه و آلمان تنها یک گردان رزمی از آن سال تاکنون ایجاد کردهاند. این امر در حالی است که برای بریتانیا تعداد گردانهای رزمی ۵ واحد نیز کاهش یافته،لذا حتی اگر اروپاییها بتوانند نیروهای رزمی خود را افزایش دهند، مساله این است که این نیروها فاقد وسایل مورد نیاز برای مبارزه طولانیمدت و موثر هستند. نمونه قابل ملاحظه چنین چالشی لهستان است. این کشور ۴ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را در سال ۲۰۲۴ صرف هزینههای دفاعی میکند که بیش از نیمی از آن صرف خرید تجهیزات خواهد شد. این کشور در حال خرید تعداد زیادی تانک، هلیکوپتر، هویتزر و توپخانه موشکی هیمار است. با این حال کارشناسان نظامی معتقدند هرچند پرتابگرهای هیمار لهستان میتوانند تا ۳۰۰ کیلومتر شلیک کنند، اما سکوهای اطلاعاتی این کشور قادر به دید اهداف در فاصلهها نیستند و برای این کار باید به آمریکا تکیه کند.
علاوهبر این در حالی که گفته میشود یکی از گزینههای اروپایی برای تقویت حوزه دفاع مشترک، تجمیع منابع است، اما شواهد نشان میدهد کشورهای دارای صنایع دفاعی بزرگ مانند فرانسه، آلمان، ایتالیا و اسپانیا اغلب در مورد نحوه تقسیم قراردادها بین سازندگان تسلیحات ملی خود به توافق نمیرسند. از سوی دیگر میبینیم که فرانسه از طرح اخیر آلمان برای ایجاد سپر آسمان اروپا با همکاری ۲۱ کشور خشمگین است، زیرا برخی پرتابگرها از ایالاتمتحده خریداری شده و فرانسویها تاکید دارند ما با خرید تجهیزات آمریکایی به آنجا نمیرسیم. به همین دلیل است که کارشناسان معتقدند این چالشهای دوگانه برای ایجاد توانایی نظامی و احیای تولید تسلیحات برای اروپاییها بسیار برجسته هستند .
به عنوان مثال یان جوئل اندرسون از موسسه مطالعات امنیتی اتحادیه اروپا در مقالهای به تکهتکه بودن صنایع دفاعی این قاره اشاره میکند. او میگوید برای تولید جتهای جنگنده میان کشورها اولویتهای متفاوتی وجود دارد. بهطور مثال فرانسه به دنبال جتهای حامل و خودروهای زرهی سبک است و آلمان سامانههای پدافندی دوربرد و تانکهای سنگین را ترجیح میدهد. به همین خاطر هم هست که اغلب توافقات همکاری در سراسر اروپا در حال شکست خوردن است.
تغییرات پرهزینه
علاوهبر این کارشناسان معتقدند برای ایجاد طرحهای جدید نظامی نیاز به بودجههای بیشتری از سوی دولتهاست. در این میان هر چند مقامات آلمانی مدعی هستند که مردم این کشور موافق افزایش هزینههای دفاعی هستند، اما بهطور قطع باید مردم را برای اینکه چنین هزینههایی به سایر حوزهها سرازیر نمیشود، متقاعد کرد.
در حالی که آمریکا متعهد به استفاده از سلاح هستهای خود برای دفاع از متحدان اروپایی شده، اما با این حال شواهد نشان میدهد که رییسجمهوری آمریکا از ریسک کردن در قبال این قضیه به شدت اجتناب میکند.
در این رابطه هر چند گفته میشود بریتانیا و فرانسه هردو از قدرتهای اتمی هستند، اما تعداد کلاهکهای آنها در مجموع ۵۰۰ عدد است؛ این در حالی است که آمریکا ۵ هزار کلاهک و روسیه نیز به تنهایی ۶ هزار کلاهک هستهای دارند. در واقع در حالی برخی معتقدند که هدف از کلاهک هستهای بحث بازدارندگی بوده و تعداد آنها تفاوت خاصی ندارد، اما هستند تحلیلگرانی که متفاوتتر فکر کرده و معتقدند بریتانیا از قبل کلاهکهای خود را به ناتو واگذار کرده و حالا برای طراحی کلاهکهای جدید به ایالاتمتحده وابسته است. بنابراین بر اساس ارزیابیهای انجامشده، اگر آمریکا همکاریهای خود را قطع کند، نیروی هستهای بریتانیا به شدت تضعیف خواهد شد.
این مساله از آنجا حائز اهمیت است که ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو به تازگی هشدار داده که اتحادیه اروپا نمیتواند از این قاره دفاع کند، زیرا ۸۰ درصد از هزینههای دفاعی ناتو از سوی متحدان غیراروپایی تامین میشود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد