24 - 11 - 2017
آنکارا به دنبال تصحیح اشتباهات
افشار سلیمانی*
شرایط داخلی ترکیه به لحاظ سیاسی و اقتصادی تابعی از شرایط بینالمللی است که به دلیل تغییر رویکرد ترکیه در سیاست خارجی دستخوش تغییراتی شده است. حضور ترکیه در بحرانهای بینالمللی و اشتباهاتی که داشته، خود موجب ایجاد تغییر و تحولاتی در این کشور شده است.
همچنین روابط آنکارا- واشنگتن نیز اخیرا شکننده شده در حالی که ترکیه خود عضو ناتو است اما بر سر مسایل مربوط به سوریه و کردهای منطقه با آمریکا اختلاف نظرهایی پیدا کرده است. همچنین مسایل مربوط به حقوق بشر ترکیه موجب شکنندهتر شدن روابط این کشور با غرب شده است.
تغییر و تحولات سیاسی و اقتصادی در ترکیه موجب شده تا روند اقتصادی آن نیز دچار مشکل شود. خروج سرمایه، نوسانات اقتصادی و نبود امنیت برای سرمایهگذاران داخلی و خارجی، حاصل نبود اندیشههای سیاسی باپشتوانه و در پی آن نشانههایی از تنش سیاسی غرب و ترکیه است که تلاشهایش برای پیوستن به اتحادیه اروپا، بیش از هر زمانی با شکست روبهرو شده است.
روند فعلی در شرایطی است که حزب عدالت و توسعه که از سال ۲۰۰۲ با روندی واقعبینانه اداره ترکیه را آغاز کرد و اولویت آن اقتصاد و توسعه اقتصادی بود، با موفقیت پیشروی میکرد. این روند تقریبا یک دهه به طول انجامید و در پی آن از سال ۲۰۱۳ با خروج از روند اقتصادی و آغاز رویکرد امنیتی مشکلات آن شروع شد به این معنی که فرآیند حرکت ترکیه از دموکراتیک و اقتصادی به امنیتی با نگاهی بسته، به پیچیده شدن مشکلات ترکیه انجامید.
اختلافات ترکیه و آمریکا بر سر مسایل نظامی را نیز نباید نادیده گرفت. یکی از این مصائب، ناخرسندی آمریکا از انعقاد قرارداد خرید سیستم دفاعی اس-۴۰۰ ترکیه با روسیه و از سویی دیگر عدم تمایل آمریکا برای تحویل هواپیماهای جنگنده اف-۳۵ به ترکیه است.
تغییر و تحولات اینچنینی در سیاستهای ترکیه موجب نگرانی در عمق جامعه این کشور شده است. هرچند از اردوغان انتظار میرود با نگاهی به یک دهه دوران طلایی ترکیه تصمیماتی بهتر اتخاذ کند و شرایط کشور را به موقعیت عادی خود بازگرداند. تغییرات نظام سیاسی از جمله فساد مالی و رفراندوم که موجب تغییر سیستم سیاسی ترکیه شد، دستاورد مثبتی برای آن نداشت.
در این وادی، ترکیه به این نتیجه رسید که راهکارهای قبلی برای این کشور خطرناک است و باید رفتار سیاسی منطقیتری را پیشه کند. اما از آنجا که واشنگتن به آنکارا چراغ سبز نشان نداد، رویکرد سیاسی خود را براساس نزدیکی با روسیه و ایران هماهنگ کرد و همراستا با آنها قدم برداشت. روسیه و ایران هرچند هنوز هم درباره مسایل سوریه توافقی کامل با ترکیه ندارند اما این عدم توافق میتواند بعد از دوره پساداعش وارد روند سیاسی قابل قبولی شود و اوضاع منطقه بهبود پیدا کند.
موازی با همه این مشکلات، حضور ترکیه در مذاکرات آستانه و نشستهای دیگر نوعی موفقیت محسوب میشود و همراستا با منافع مشترک بین ایران، روسیه و ترکیه به قطع موفق خواهد شد. از طرفی این پیشبینی هم دور از ذهن نیست که ترکیه از برقراری رابطه با ایران و روسیه به عنوان نوعی اسلحه در مقابل واشنگتن استفاده میکند که منزوی نبودن خود را به نمایش بگذارد. البته این موضوع فقط یک پیشبینی است.
آخر اینکه نکته بسیار مهم و تاثیرگذار به نقش ترکیه در مذاکرات سهجانبه به دنبال نشستهای آستانه و پساداعش برمیگردد که نباید به آن بیتوجهی کرد؛ رویدادی که به طور قطع به نفع شرایط کلی منطقه خواهد بود.
* سفیر سابق ایران
در آذربایجان
Soleymani.afshar@gmail.com
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد