12 - 12 - 2019
آمادهباش سانتریفیوژها
گروه سیاسی- مهلت ۶۰ روزه جمهوری اسلامی ایران به طرفهای حاضر در برجام دیروز یکشنبه ۱۶ تیرماه ۹۸ به پایان رسید، پایانی که آغازش مرحله دوم کاهش تعهدات هستهای ایران است. کاهش تعهدات برجامی ایران در پی خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریمهای ظالمانه از سوی این کشور علیه ایران و عدم انجام تعهدات از سوی دولتهای اروپایی و بقیه کشورهای امضاکننده توافق هستهای صورت گرفت. جمهوری اسلامی تاکید دارد که طبق مفاد تعیین شده در برجام، بهویژه بندهای ۲۶ و ۳۶ ایران حق دارد در صورت عدم پایبندی طرف دیگر توافق، اجرای تعهدات خود را بهطور جزئی یا کلی متوقف کند. طبق بند ۲۶ برجام، در صورت عدم پایبندی طرف مقابل به تعهداتش، ایران حق دارد اجرای تعهدات خود را به شکل کلی یا جزئی متوقف کند. براساس بند ۳۶ برجام اگر موضوع اختلافی با طی مراحل این بند فیصله نیافت شاکی میتواند این امر را به عنوان مبنای توقف کلی و یا جزئی اجرای تعهداتش وفق برجام قلمداد کند و یا به شورای امنیت سازمان ملل ابلاغ کند که معتقد است موضوع مصداق «عدم پایبندی اساسی» به شمار میآید. با این وجود آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز یکشنبه و ساعاتی پس از آنکه ایران اعلام کرد سطح غنیسازی خود را از ۶۷/۳ درصد بالاتر میبرد، به آن واکنش نشان داد. سخنگوی آژانس اظهار داشت که از تصمیم ایران در ارتباط با سطح غنیسازی خود مطلع هستند و بازرسان آژانس که در ایران حضور دارند به محض راستیآزمایی تحولات جدید پیرامون این موضوع آن را گزارش خواهند داد. این در حالی است که آژانس بینالمللی انرژی اتمی پیش از این در ۱۵ گزارش خود پایبندی ایران به توافق هستهای را تایید کرده بود.طبق توافق هستهای که بین ایران و شش کشور آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین در سال ۱۳۹۴ صورت گرفت، مقرر شد که ایران با رفع تحریمهای بینالمللی از مزایای اقتصادی برجام برخوردار شود، اما آمریکا در سال ۱۳۹۷ با خروج از این توافق اعلام کرد که تحریمهای خود را برگردانده و با اعمال فشار حداکثری تلاش میکند تا فروش نفت ایران را به صفر برساند. در مقابل این اقدامات، ایران از کشورهای اروپایی خواست تا طبق توافق نسبت به مقابله با تحریمهای آمریکا و انجام تعهدات اقدام کرده و راهکارهایی را برای برخورداری تهران از مزایای اقتصادی برجام پیشبینی کنند. اما با گذشت بیش از یک سال و صبر ایران، اروپا تاکنون این تعهد خود را انجام نداده است. در پی این اقدام، شورایعالی امنیت ملی روز ۱۸ اردیبهشت ماه امسال (۱۳۹۸) در بیانیهای از برنامه ایران برای کاهش تعهدات هستهای در توافق برجام خبر داد. براساس بیانیه شورایعالی امنیت ملی در صورتی که شرکای اروپایی برجام طی این مدت گامی برای تامین منافع ایران در توافق برجام برندارند ایران گام دوم کاهش تعهدات هستهای خود را در پایان مهلت ۶۰ روزه برمیدارد. در همین راستا رییسجمهوری چهارشنبه هفته گذشته و در جلسه هیات دولت گفت که ایران دیگر متعهد به رعایت سقف ۶۷/۳ درصد نخواهد بود.تهران در عین حال اعلام کرده است اقداماتش در کاهش تعهدات هستهای برگشتپذیر است و هر گاه شرکای اروپایی اقدام به اجرای تعهدات خود در برجام کرده و منافع ایران در توافق هستهای تامین شود تهران هم سریعا میتواند کاهش تعهدات خود را متوقف کند.ایران دو ماه قبل اعلام کرده بود که «به کشورهای باقیمانده در برجام شصت روز فرصت داده میشود تا تعهدات خود به ویژه در حوزههای بانکی و نفتی را تامین کنند؛ چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تامین کنند در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیتهای مربوط به سطح غنیسازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرنسازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد.»رییسجمهوری فرانسه نیز روز شنبه در تماس تلفنی با رییسجمهوری ایران، با قبول اینکه اقدامهای اروپا برای جبران تحریمهای آمریکا موفق و کارآمد نبوده، وعده داد که همه تلاش خود را برای جبران این موضوع به کار گیرند.با پایان مهلت ۶۰ روزه ایران به اروپا مقامات کشورمان دیروز در یک نشست خبری اعلام کردند که جمهوری اسلامی در گام دوم خود برای کاهش اجرای تعهداتش ذیل و برجام غنیسازی خود را از حد تعیین شده در این توافق بالاتر برد.بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان ضمن تایید خبر افزایش سطح غنیسازی از ۶۷/۳ درصد تاکید کرد که فعلا رسیدن به غنای مورد نیاز برای تامین سوخت رآکتور تهران (۲۰ درصد) در دستور کار نیست. همچنین عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه کشورمان اعلام کرد روند کاهش تعهدات که در راستای حفظ برجام است نه از بین بردن آن، ممکن است به خاتمه حضور ما در برجام منجر شود اما این مقطع ۶۰ روزه به شکلی فرصتی است که طرفهای مقابل میتوانند از آن استفاده کنند. عراقچی تاکید کرد که برجام سند معتبر و مهمی است و خواهان ادامه آن هستیم اما خواستههای ما از این سند هم باید محقق شود و چون این اتفاق نیفتاده ما در تعهداتمان تجدیدنظر میکنیم.
عراقچی در ابتدای این نشست اعلام کرد که هدف ایران از این اقدامات حفظ برجام است، هرچند ممکن است طرف مقابل از این فرصتهای ۶۰ روزه استفاده نکند و منجر به پایان برجام شود.
وی از مهلت ۶۰ روزه دیگر خبر داد و گفت: «نامه ظریف به موگرینی ارسال و به صراحت بندهایی از برجام درباره عدم تعهد به غلظت اورانیوم اعلام میشود.»
معاون سیاسی وزارت امور خارجه همچنین با اشاره به اینکه ایران خواهان استمرار برجام است ولی اگر کشورهای اروپایی نتوانند خواستههای ایران را برآورده کنند، طبیعی است که ایران روند کاهش تعهدات خود در برجام را پی میگیرد.
عراقچی همچنین با اشاره به مواد ۲۶ و ۳۶ برجام اشاره کرد که این اقدام ایران نقض برجام نیست و در جلسه شورای حکام این موضوعات را مطرح خواهند کرد.
عراقچی همچنین با اشاره به تماس تلفنی روسای جمهوری ایران و فرانسه آن را سازنده توصیف کرد و افزود: «ما این گفتوگو را مثبت ارزیابی میکنیم و تلاش کشورهای اروپایی و چین و روسیه برای یافتن راهحل مشهود است و روسایجمهوری دو کشور توافق کردند تا زمینههای انجام دور جدیدی از گفتوگوها بین طرفین فراهم شود تا بتوانیم وارد گفتوگوهایی شویم که به راهحلی معقول و مشترک دست یابیم.»
عراقچی همچنین افزود: «در کمیسیون مشترک برجام بحثهای خوبی انجام شد و قرار شد وزرای خارجه هم دیدار کنند. اما مهم این است که نیازهای ایران به ویژه در حوزه نفتی مورد توجه قرار گیرد.»
اگر آمریکا تحریمها را لغو کند میتواند به مذاکرات برگردد
عراقچی در عین حال با گلایه از اروپاییها گفت: «اینکه اروپاییها نتوانستند خواستههای ما را برآورده کنند به این معنی نیست که رایزنیهای دیپلماتیک تعطیل شده باشد و ایدهای نباشد.»
وی تاکید کرد که با خروج قطعی آمریکا از برجام دیگر مفهومی به نام ۱+۵ وجود نداد اما آمریکا میتواند در صورت برداشتن تحریمها و بازگشت به شرایط قبل از تحریم در جلسات ایران و ۱+۴ حضور پیدا کند.
اما بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی هم در این نشست در پاسخ به سوال خبرنگاران با اشاره به پایان یافتن مهلت ۶۰ روزه ایران، اشاره کرد: «گام دوم با دستور رییسجمهوری برداشته شد. ما رونوشت تغییراتی را که اعمال میشود به نماینده آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ایران تحویل میدهیم و فرآیند غنیسازی بالاتر از ۶۷/۳ درصد آغاز میشود و احتمالا امروز صبح که نماینده آژانس برای نمونهگیری میرود این غنیسازی بالاتر از ۶۷/۳ خواهد بود.»
کمالوندی همچنین افزود: «مبنای غلظت اورانیوم براساس نیاز ایران خواهد بود.»
کمالوندی در ادامه در خصوص نحوه افزایش غنیسازی گفت: غنیسازی ما به این شکل است که ماشینی با سرعت ٧٠ کیلومتر حرکت میکرد و حالا با فشار بیشتر ١٠٠ کیلومتر میرود و نیازی به افزایش سانتریفیوژ نداریم که این موضوع نیز میتواند از گزینههای آینده ما باشد.
وی ادامه داد: در خصوص گام سوم نیز باید بگویم ما اجراکننده تصمیمات هستیم و تصمیمگیرنده نیستیم. ما اطلاعات را اعلام میکنیم و پیشتر با پیشبینی شرایط، گزینههای مختلف را ارائه دادیم و گفتهایم آمادگی داریم با هر سرعتی و هر میزانی غنیسازی کنیم.
افرادی که اطلاعات کافی ندارند برای کشور نگرانی ایجاد نکنند
سخنگوی سازمان انرژی اتمی افزود: در خصوص ایجاد نگرانی در ارتباط با سوخت رآکتور تهران هم باید تاکید کنم برای رادیو دارو در رآکتور تهران چندین سال سوخت داریم و در مورد ذخایر هم سیاست ما رفتن به سمت بهرهوری بود و هنوز پسماندهای ما قابل استفاده هستند و آنها را به ٢۴ تن اورانیوم تبدیل کردیم. لذا توصیه میکنم افرادی که اطلاعات کافی ندارند اطلاعات غلط به رسانهها ندهند و برای کشور نگرانی ایجاد نکنند.
غلظت غنیسازی براساس نیاز ایران انجام میشود
همچنین علی ربیعی در این نشست اظهار کرد: رسانهها و افکار عمومی دنیا به نحوی نگران رفتار آمریکا در قبال برجام هستند.
وی ادامه داد: به طور مقدماتی اعلام میکنم که دستورالعمل ما این است که از ۳/۶۷ عبور خواهیم کرد و مقدار غلظت غنیسازی براساس نیاز ما انجام میشود.
سخنگوی دولت اظهار کرد: از ابتدای برجام دو طیف وجود داشتند که یکی میگفت بیجهت وارد مذاکره شدید، برجام فایدهای نداشت و از ابتدا نباید وارد میشدیم و در واقع یک پوچانگاری نسبت به برجام ابراز میکردند و الان هم معتقدند برجام نباید باشد.
وی افزود: عدهای دیگر هم میگفتند که باید تحت هر شرایطی در برجام بمانیم اما با وجود همه تنوع نظرات در کشورمان که لازم هم هست، تصمیمی که ما گرفتیم به نفع صلح جهانی بوده است و سازوکارهای امنیتی جهان را تامین میکرد و آمریکا اشتباه استراتژیکی انجام داد که از برجام خارج شد.
ربیعی ادامه داد: برجام منافع همگان را تامین میکرد، اما به هر قیمتی هم حاضر نیستیم در برجام بمانیم. ولی همانطور که گفتم با وجود همه تنوع دیدگاهها در کشور، تصمیمی که دولت میگیرد در چارچوب منافع ملی است و پشتیبانی انسجام همگانی را هم در آن تصمیم در نظر میگیرد.
سخنگوی دولت با بیان اینکه ما در زمینه تصمیمگیری در قبال برجام، در سایه اجماع حرکت میکنیم، گفت: هرچند که خروج آمریکا از برجام برای به هم زدن نظم و انسجام جامعه ایرانی بوده و این را هم اعلام کردهاند، ولی در نظر داریم که انسجام جامعه را در این زمینه حفظ کنیم.
ربیعی در بخشی از این نشست با اشاره به اقدام انگلیس در توقف نفتکش حامل سوخت ایرانی، تصریح کرد: انگلیس این کار را نه همسو با اتحادیه اروپا، بلکه همسو با سیاستهای آمریکا انجام داد. آنان ادعا میکنند که این کار را با همراهی اتحادیه اروپا انجام دادهاند اما ما شاهد بودهایم که کشورهای مهم عضو اتحادیه اروپا مثل اسپانیا به این مساله اعتراض کردند و سایر کشورهای اروپایی هم بابت این اتفاق اعلام نگرانی کردند.
وی افزود: این شواهد نشان میدهد که این موضوع مرتبط با اتحادیه اروپا نیست، بلکه این دزدی دریایی ناشی از همسویی انگلیس با سیاستهای آمریکاست.
ربیعی در رابطه با اقدام ایران در خصوص افزایش سطح غنیسازی در کانال تلگرامی خود نوشت: افزایش سطح غنیسازی، تابعی است از نیازهای توسعه اقتصادی و سرشتی عمیقا صلحآمیز دارد. وی در این باره خاطرنشان کرد: فتوای رهبری در خصوص ممنوعیت قاطع همه اشکال سلاح کشتار جمعی در همه مراحل (داشت، انباشت و تکثیر) راهنمای عمل ماست. ایران بر مبنای این فتوا، در خط مقدم مبارزه برای جهان و منطقه عاری از سلاح هستهای قرار دارد.
اقدام ایران قابل بازگشت است
اما وزیر امور خارجه کشورمان اقدامات ایران برای کاهش تعهدات برجامی را قابل بازگشت دانست. محمدجواد ظریف درباره افزایش سطح غنیسازی در راستای کاهش تعهدات برجامی ایران در توئیتر خود نوشت: طبق بند ۳۶ برجام، دومین مرحله از راهکارهای خود را اجرایی کردیم. ما در چارچوب برجام بر اساس حق قانونی خود برای حفاظت از منافع خود در برابر تروریسم اقتصادی ایالات متحده به اقدامات خود در این زمینه ادامه میدهیم. اما همه این اقدامات در صورت پایبندی سه کشور اروپایی به برجام قابل بازگشت هستند.
وی در ادامه افزود: اروپاییها در اجرای تعهدات خودشان به ویژه بعد از خروج آمریکا از برجام شکست خوردهاند. آنها باید حداقل از نظر سیاسی از اقدام ایران که منطبق بر بند ۳۶ برجام است، حمایت کنند. سه کشور اروپایی برای خودداری از به کارگیری یک موقعیت سیاسی قاطع برای نجات برجام و مقابله با یکجانبهگرایی آمریکا، هیچ عذر و بهانهای ندارند.
واکنش به افزایش سطح غنیسازی
افزایش سطح غنیسازی ایران واکنشهای قابل توجهی نیز داشت. سخنگوی آژانس بینالمللی انرژی نسبت به تصمیم ایران در این رابطه ابراز اطلاع کرد و گفت: بازرسان این نهاد بینالمللی در ایران با گزارشهای خود از آخرین تحولات ایران در زمینه غنیسازی ما را به زودی مطلع خواهند کرد.
فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در واکنش به کاهش تعهدات برجامی ایران گفت: کاهش تعهدات برجامی ایران نگرانکننده و عاملی در جهت تضعیف توافق هستهای محسوب میشود. ما از ایران میخواهیم از این تصمیم منصرف شود و به تعهدات خود در برجام بازگردد. موگرینی در ادامه از احتمال تشکیل کمیسیون مشترک برجام در روزهای آتی خبر داد.
روسیه افزایش سطح غنیسازی ایران را تصمیمی قابل انتظار و قابل درک دانست. نماینده روسیه در آژانس بینالمللی انرژی اتمی در واکنش به کاهش تعهدات برجامی ایران اظهار داشت: تصمیم ایران برای افزایش غنیسازی اورانیوم قابل انتظار بود. مسوولیت حفظ برجام با آمریکاست. وی در ادامه افزود: اقدامات جدید ایران را درک میکنیم و از آنها میخواهیم تصمیماتی نگیرند که اوضاع را پیچیده کند.
کنستانتین کوساچف رییس کمیته امور بینالملل دومای روسیه نیز در واکنش به اقدام اخیر ایران برای افزایش سطح اورانیوم گفت: از این لحظه مسوولیت حفظ توافق برجام بر عهده آمریکاست. تنها واشنگتن است که میتواند با فراهم کردن شرایط سیاسی برجام را نجات دهد.
نتانیاهو نخستوزیر رژیم صهیونیستی نیز به اجرایی شدن گام دوم کاهش تعهدات برجامی ایران واکنش نشان داد. وی در این باره گفت: تصمیم ایران برای افزایش سطح غنیسازی یک اتفاق خطرناک است و ما از انگلیس، فرانسه و آلمان میخواهیم تا تحریمها علیه ایران بار دیگر احیا شود.
اما یک منبع آگاه در دولت فرانسه در مورد احیای تحریمهای اروپا علیه ایران با توجه به افزایش سطح غنیسازی اورانیوم و راهاندازی مکانیسم حل اختلافات، گفت: در حال حاضر گزینه راهاندازی مکانیسم حل اختلافات موجود در برجام برای ما در مورد ایران مطرح نیست. وی افزود: ما در حال حاضر فقط میخواهیم تنشها و اختلافات موجود کاهش یابد و فعلا در این راستا تلاش میکنیم بنابراین فعلا به احیای مجدد تحریمهای اروپا علیه ایران فکر نمیکنیم و این گزینه در حال حاضر مطرح نیست.
وزارت خارجه انگلیس نیز در واکنش به اجرای گام دوم ایران ادعا کرد که لندن به توافق هستهای ایران پایبند است اما تهران باید فورا تمامی فعالیتهای مخالف آن را متوقف کند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد