آماده‌باش برای روزجهانی موزه‌ها
گروه گردشگری– ایران به سبب قرارگیری در چهارراه تمدنی تاریخ، هر گوشه‌اش سرشار از آثار کهن، اماکن تاریخی و اشیای گرانقدری است که از اعصار گذشته به یادگار مانده است.
این آثار پیشینیان نه‌تنها راوی بخشی از تاریخ و هویت مردمان فلات ایران‌اند، بلکه ظرفیتی بی‌بدیل را نیز در حوزه گردشگری ایجاده کرده‌اند. باید توجه داشت که نگهداری اشیای تاریخی کشور در موزه‌های استاندارد هم امکان حفاظت موثر از آنها را فراهم می‌کند و هم فرصتی است برای درآمدزایی از مسیر گردشگری. هجدهم ماه می، مطابق با ۲۸اردیبهشت‌ماه، طبق سنتی دیرینه به عنوان روز جهانی موزه معین شده است و در همین راستا موزه‌های کشور نیز در این ایام برنامه‌های ویژه‌ای را میزبانی می‌کنند که از برنامه‌های ویژه کودکان تا برنامه‌های ویژه افراد دارای معلولیت را در بر می‌گیرد.
محورهای اصلی روز جهانی موزه‌ها
احمد محیط‌طباطبایی، رییس ایکوم ایران (کمیته ملی موزه‌ها) در نشست کمیته ملی موزه‌ها در آستانه روز جهانی موزه (۲۸ اردیبهشت) گفت: روز جهانی موزه، هر سال در هجدهم ماه می و به ابتکار شورای بین‌المللی موزه‌ها (ایکوم) برگزار می‌شود. در نگاه کلی، یونسکو و سازمان ایکوم در قرن بیست‌ویکم بر چند محور اساسی تمرکز دارند که همواره در صدر توجهات قرار گرفته‌اند، ازجمله تغییرات اقلیمی، گرمایش زمین، جنگ، صلح و هم‌زیستی میان کشورها. این موضوعات، مسائل بنیادینی هستند که دنیا را تحت‌تاثیر قرار داده و همچنان به‌عنوان محورها و دغدغه‌های اصلی مطرح هستند.
وی افزود: سازمان ما، به‌عنوان یک NGO که نقش حاکمیتی ندارد و بیشتر به رصد وضعیت موزه‌ها و ارائه پیشنهاد می‌پردازد، مجموعه‌ای از فعالیت‌ها را در یک‌سال گذشته دنبال کرده است. بانک اطلاعاتی ما شامل حدود ۸۰۰موزه است. در این مدت کوشیده‌ایم روابط موثری را با نهادها برقرار کنیم و شاید بتوان گفت در مقایسه با سال‌های گذشته، بیشترین حضور را در فضای مجازی و در قالب رویدادهای حقیقی و مجازی داشته‌ایم. از جمله این برنامه‌ها می‌توان به دوشنبه‌های ایکوم و نشست‌هایی که در خانه اندیشمندان علوم انسانی و سایر فضاهای فرهنگی برگزار شد، اشاره کرد.
اقدامات ایکوم برای موزه‌های ایران
رییس ایکوم ایران گفت: همکاری با نهادهای علمی نظیر پژوهشگاه میراث فرهنگی و دیگر مجموعه‌هایی که می‌توانند به‌عنوان شرکای کاری ما باشند، در دستور کار قرار داشته است، همچنین تعامل با گروه‌ها و نهادهایی که پیشتر ارتباط کمتری با آنها داشتیم، نظیر مجموعه‌موزه‌های بنیاد مستضعفان و سازمان مزایده، گسترش یافته است. یکی از فعالیت‌های ما که بیش از یک دهه است دنبال می‌شود، برگزاری آیین «موزه برتر» است. بارها توضیح داده‌ایم و دوباره تاکید می‌کنیم که منظور از «برتر»، برتری یک موزه بر دیگری نیست.
همه کسانی که در حوزه موزه فعالیت می‌کنند، شایسته احترام و تقدیرند زیرا در شرایطی که جامعه‌ای ناپایدار داریم، هر فرد یا نهادی که به پایداری کمک کند، گویا خلاف جهت جریان آب شنا می‌کند و شایسته حمایت و توجه است.
رییس ایکوم تاکید کرد: همانند سال‌های گذشته، تلاش کردیم با برگزاری این آیین و ارائه نمونه‌هایی از نمایشگاه‌ها و رفتارهای مبتنی‌بر تجربه سالیان اخیر، جریانی در میان موزه‌های کشور ایجاد کنیم. برای نمونه در ۱۰سال گذشته تلاش کردیم شاخص‌های هشت‌گانه‌ای که ایکوم جهانی برای فعالیت موزه‌ها مطرح کرده، با توجه به مسائل خاص ایران به شاخص‌های جزئی‌تر تقسیم کنیم. به‌عنوان مثال، به موضوع کودکان که در دو دهه گذشته در موزه‌های ما مغفول مانده بود، توجه ویژه کردیم.
برنامه‌ها و نشست‌های هفته جهانی موزه
رییس ایکوم ایران همچنین به تشریح برنامه‌ها و نشست‌های هفته جهانی موزه پرداخت و توضیح داد: روز دوم خرداد در کاخ‌موزه نیاوران از ساعت ۲بعدازظهر، نشستی با حضور فعالان حوزه کودک در موزه‌ها خواهیم داشت. هدف این نشست ارزیابی عملکرد سال گذشته و برنامه‌ریزی برای سال‌جاری است. بخشی از این برنامه به صورت کارگاه زنده برای شرکت‌کنندگان اجرا خواهد شد. در محوریت جوانان نیز که از شاخص‌های مهم امسال است، تمرکز ما روی گروه سنی جوانان خواهد بود چراکه سال‌های گذشته بیشتر تمرکز بر نوجوانان بود.
او ادامه داد: همچنین باید به سوم خرداد اشاره کنم که برای دهمین سال پیاپی، به‌عنوان روز «معلول و موزه» تعیین شده است. ما موضوع معلولیت را به‌عنوان شاخصی مستقل از شاخص‌های ایکوم در نظر گرفتیم. در سازمان میراث فرهنگی، واحدی برای گردشگری معلولان ایجاد شده و اقدامات مناسبی در زمینه مناسب‌سازی صورت گرفته است. روز سوم خرداد، در موزه فرش نشستی با عنوان «معلولین و موزه‌ها» خواهیم داشت. موزه‌هایی که در این زمینه فعالیت‌هایی درخشان داشته‌اند، تجربیات خود را ارائه خواهند کرد. از جمله اقدامات موفق می‌توان به راه‌اندازی بخش نابینایان در موزه ملی و نمایشگاه «گذر از تاریکی» توسط موزه مجازی هنر کودک در خانه هنر اشاره کرد.
محیط‌طباطبایی گفت: بیست‌وهشتم اردیبهشت، روز جهانی موزه است و مراسم رسمی سالانه در این روز، از ساعت ۵ تا ۸عصر در خانه هنرمندان برگزار خواهد شد. در کنار این مراسم، نمایشگاهی محیطی از رویدادهای سال گذشته برگزار می‌شود تا بازدیدکنندگان با فعالیت‌های یک‌ساله کمیته ایکوم آشنا شوند. همزمان نمایشگاه مشترکی میان ما و پژوهشگاه میراث فرهنگی در حوزه هنرهای ملی با عنوان «موزه زنده هنرهای ملی ایران» در گالری میرمیران خانه هنرمندان برپا خواهد شد.
او با اشاره به اینکه مجموعه‌داران که یکی از پشتوانه‌های مهم موزه‌داری خصوصی هستند، در برنامه‌ها مشارکت دارند، افزود: کسانی که مجموعه‌های خود را در اداره‌کل موزه‌ها ثبت کرده‌اند، در روز ۲۷ اردیبهشت (یک روز پیش از روز جهانی موزه)، در خانه اندیشمندان نشستی برگزار خواهند کرد. یکی از مجموعه‌های قابل‌توجه، «مکتب‌خانه یحیی» به سرپرستی آقای مازیار حیدری است که شامل سازهای موسیقی ایرانی و خارجی است. این مجموعه از ۱۸ تا ۲۸ اردیبهشت، در فرهنگسرای نیاوران به نمایش در خواهد آمد.
رییس ایکوم ایران ادامه داد: روز دوشنبه، ۲۹اردیبهشت، نمایشگاهی در موزه خودروهای کلاسیک بنیاد مستضعفان برگزار خواهد شد که مجموعه فعالیت‌های آنها را به نمایش می‌گذارد. همچنین، در موزه موسیقی، خانم الهی از اعضای ایکوم، از یک سی‌دی موسیقی که تولید کرده‌اند، رونمایی خواهند کرد. سه‌شنبه، ۳۰ اردیبهشت، در خانه اندیشمندان، روز گردشگری و موزه را با همکاری نهاد گردشگری و کمیته ایکوم برگزار خواهیم کرد.
چهارشنبه، ۳۱ اردیبهشت، محور بحث «معماری و موزه» خواهد بود. افرادی از اداره فنی موزه‌ها و نیز معمارانی نظیر مهندس پاکدامن در این نشست شرکت خواهند کرد. او اضافه کرد: پنجشنبه، یکم خرداد، برنامه‌ای با عنوان «سفر در میراث فرهنگی کاریز» با همکاری پژوهشگاه میراث فرهنگی در موزه ملی ایران اجرا می‌شود. در این نشست از کسانی که در حوزه میراث فرهنگی، خاطره‌نویسی کرده، کتاب منتشر کرده یا عکس تهیه کرده‌اند، دعوت به عمل آمده است. روز ششم خرداد، در موزه سینما، چهارمین دوره برنامه «چشم هفتم» برگزار می‌شود. این برنامه فرصتی برای نمایش فیلم‌ها و ویدئو‌هایی است که درباره میراث فرهنگی و موزه‌ها تولید شده‌اند. این فیلمواره جنبه رقابتی ندارد و صرفا جهت تقدیر از تلاش افراد برگزار می‌شود.
محیط‌طباطبایی در ادامه گفت: هشتم خرداد، در اردبیل، بزرگداشتی برای دکتر حاجی‌زاده با همکاری موزه‌ها و دانشگاه محقق اردبیلی برگزار خواهد شد. دهم خرداد، شنبه، نشستی با عنوان «کتابخانه و موزه؛ موزه به‌عنوان مکانی برای اندیشه» در خانه اندیشمندان برگزار می‌شود. این برنامه با مشارکت نهادهایی چون کانون توسعه و دیگر مراکز مرتبط با کتابخانه‌ها برگزار خواهد شد. در موزه پوشاک سلطنتی سعدآباد، نمایشگاهی از سوزن‌دوزی و آینه‌کاری زنان بلوچ برگزار خواهد شد که در هفته میراث فرهنگی، از ۲۸اردیبهشت آغاز خواهد شد. در روز شنبه، ۲۰اردیبهشت، انجمن ترویج علم، برنامه‌ای با محوریت «ترویج علم و موزه‌ها» درتالار روح‌الامینی موزه نگارستان برگزار خواهد کرد. در همین پنجشنبه پیش‌رو، نشست انجمن‌های حقوق کودک در باغ موزه نگارستان برگزار خواهد شد. او افزود: برنامه دیگری نیز در صبح روز ۲۸اردیبهشت، توسط اداره کل میراث فرهنگی در موزه ملی برگزار خواهد شد. ما نیز همان روز از ساعت ۵ عصر، برنامه خود را در خانه هنرمندان اجرا خواهیم کرد.
