30 - 07 - 2017
آقای وزیر میماند
ملیحه اسناوندی، سبا محسنینژاد- بیتردید یکی از بزرگترین موفقیتهای دولت تدبیر و امید در چهار سال گذشته حوزه سیاست خارجی بوده است. از همان ابتدای کار دولت دهم، روحانی تیم دیپلماسی خود را بهگونهای چید تا بتواند موضوع هستهای در سیاست خارجی کشور را بهخوبی رتقوفتق کند و البته همان شد که انتظار میرفت؛ شخص روحانی به دلیل سابقهای که در بحث هستهای- در زمان دولت خاتمی- داشت موفق شد در ذیل موافقت مقام معظم رهبری مذاکرات هستهای را به سرانجامی موفق برساند. ظریف هم که یکی از زبدهترین دیپلماتهای کشور محسوب میشود به اتفاق همکارانش و پشتوانه افکار عمومی توانست یکی از پیچیدهترین بحرانهای بینالمللی را حل و کشور را از انزوا خارج کند چنان که با ورود هیاتهای بزرگ اقتصادی به کشور زمینه موفقیتهای اقتصادی را فراهم کرد. نتایج برجام باعث شد قدرتهای جهانی صریحا به قانونمند بودن فعالیت هستهای ایران اعتراف کنند؛ اعترافی که به لحاظ حقوقی نوعی مصونیت برای تاسیسات هستهای ایران ایجاد کرد البته بسیاری از منتقدان و حتی حامیان دولت میگویند که دولت بخش عمدهای از تلاش و توجه خود را مخصوصا در دو سال نخست فعالیت، بر مذاکرات هستهای و دستیابی به برجام متمرکز کرد و این تمرکز، اسباب غفلت دولت از مسایل دیگر شد. هرچند تحلیل روحانی در انتخابات ۹۲ و بعد از تشکیل دولت این بود که «امالمشاکل» کشور، موضوع هستهای است و ریشه بسیاری از مشکلات داخلی کشور را در موضوع هستهای میدید اما از این جهت که اولویت را حل مساله هستهای میدانست، باعث شد ارتباط کشور با کشورهای منطقه آمریکای جنوبی، آفریقا و بعضی کشورهای آسیایی و حتی منطقه و کشورهایی که شاید کمتر در همکاریهای تجاری ما دیده میشدند در اولویتهای اصلی سیاست خارجی قرار نگیرند. در این زمینه، یکی از وظایف مهم سفرای ایران در کشورهای دیگر، شناسایی کشورهای مقصد و معرفی آنها به تجار داخلی بوده؛ علاوه بر این، ارتباط با صاحبان صنایع، اندیشمندان تجاری و صنعتی، سرمایهگذاران و نهادهای بزرگ پولی و مالی دنیا بهمنظور جذب همکاری آنان به ویژه در کشورهای صنعتی و توسعهیافته و افزون بر آن معرفی شرکتهای ایرانی و ایجاد بازار برای آنها در کشورهای مقصد وظیفه اقتصادی وزارت خارجه بوده که به مجموع این دو نقش، دیپلماسی اقتصادی گفته میشود؛ ضعفی که به گفته برخی کارشناسان در کابینه روحانی دیده میشود. محمدرضا پورابراهیمی، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس معتقد است تمرکز وزارت خارجه پس از انقلاب بیشتر بر کارهای سیاسی و امنیتی بوده است و عملکرد وزارت امور خارجه در دیپلماسی اقتصادی مناسب نبوده است. وی معتقد است طبق سیاستهای اقتصاد مقاومتی و مانند دیگر کشورهای موفق، باید سفرا در زمینه دیپلماسی اقتصادی فعالتر عمل میکردند.
البته ظریف معتقد است توانسته رویکرد سفرا را از دیدگاه سیاسی- امنیتی به اقتصادی تغییر دهد و از اقدامات انجام شده در این زمینه، در سفر خود به ایتالیا و امضای ۱۴ سند همکاری میان ایران و این کشور نام میبرد؛ امضای اسنادی که در حوزههای حملونقل، راهآهن و ریل، همکاریهای آموزشی و پزشکی، بازرگانی، ایمنی، همکاریهای بندری، کشاورزی، قرنطینه و حفظ نباتات، پزشکی و دارویی بوده است. همچنین سفر ظریف به فرانسه و امضای ۲۰ تفاهمنامه با موضوع ارتباطات، کشاورزی، بهداشت، گردشگری، محیطزیست و آبوهوا، آموزش عالی، حملونقل هوایی و تفاهمنامه اولیه با ایرباس برای خرید ۱۱۸ هواپیمای مسافربری از مهمترین آنها بود. ظریف، به چهار کشور لهستان، فنلاند، سوئد و لتونی نیز سفر کرد که این مسافرتها را میتوان از جمله سفرهای اقتصادی او برشمرد. در این سفر بیش از ۶۰ بازرگان ایرانی در هیات اقتصادی، ظریف را همراهی کردند. ظریف سفرهای مختلفی نیز با محوریت اقتصادی به کشورهای دیگر داشت، از جمله چین، هند و ژاپن.
با وجود سفرهایی که ظریف به کشورهای مختلف داشته است و همچنین رفتوآمد هیاتهای تجاری مختلف به کشورمان و برقراری تفاهمنامههای متعدد، آمارها نشان میدهد وضعیت واردات و صادرات بهبود قابلتوجهی نیافته است. هرچند وزیر امور خارجه در این زمینه اقدامات متعددی انجام داده اما عدم پیگیری وضعیت این اقدامات و به سرانجام رساندن آن منجر به این شده است که نتوان نتایج این اقدامات را در عمل مشاهده کرد.
مدیریت روابط با عربستان سعودی
از طرفی روابط جمهوری اسلامی ایران در دولت روحانی با برخی همسایگان خود از جمله عربستان سعودی دستخوش تغییر شده است؛ تغییری که به نظر میرسد رژیم صهیونیستی بیشترین بهره را از وضعیت موجود در روابط ایران با دیگر کشورهای اسلامی تاثیرگذار در منطقه میبرد. عربستان در حال حاضر با همراهی اسراییل از همه توان مالی، سیاسی و لابیگری خود در کشورهای مختلف برای ترویج فضای ایرانهراسی و تهدید جلوه دادن ایران استفاده میکند و امروز یکی از مهمترین چالش سیاست خارجی کشور، موضوع مدیریت روابط با همسایگان جنوبی بهویژه عربستان سعودی است.
اما وکلای ملت جزو بهترین افرادی هستند که میتوانند ارزیابی دقیقی از عملکرد تیم وزارت خارجه روحانی داشته باشند چراکه آنها از همان ابتدای کار با وزرا آشنا بودند و به آنها رای اعتماد دادند، آنها بهتر از هرکسی میتوانند از نقاط ضعف و مثبت کابینه روحانی سخن بگویند.
حمیدرضا فولادگر، نماینده مردم اصفهان در گفتوگو با «جهانصنعت» اعلام کرد که دولت باید به لحاظ ارتقای کارایی خودش هم که شده در کابینهاش اصلاحات زیادی داشته باشد. وی تصریح کرد: به لحاظ سیاسی خیلی از دولت انتظار نداریم چون در دورههای قبل هم قرار بود کابینه روحانی اعتدالی و فراجناحی باشد اما بیشتر به سمت نیروهای اصلاحطلب گرایش پیدا کرد. عضو فراکسیون ولایت مجلس گفت: پیشبینی میکنم این بار نیز برآیند کابینه با غلظت بیشتری به سمت جریان اصلاحطلب باشد چراکه اصلاحطلبان با همه قوا از روحانی حمایت کردند ولی خارج از بحث سیاسی، کابینه باید تقویت شود و ارتقای کارایی و بهرهوری داشته باشد و این تقویت باید با دو رویکرد باشد؛ اول اینکه با جوانگرایی، انرژی و نشاط بیشتری وارد کابینه شود چراکه برخی از مدیران واقعا زحمات زیادی در طول انقلاب کشیدند ولی جایگاهشان نباید مدیریت اجرایی باشد بلکه میتوانند مشاوران خوبی باشند. دومین رویکرد استفاده از تجربیات، توانمندیها و استفاده حداکثری است که این موضوع سیاسی نیست که بخواهم بگویم از جریان اصولگرایی هم در کابینه انتخاب شوند، البته میدانیم نمیشود اما لااقل از کارآمدی و توانایی افراد کشور حداکثر استفاده و بهره را ببریم. وی ادامه داد: دولت باید دیدش بازتر باشد تا بتواند از همه تواناییهایش استفاده کند. فولادگر افزود: با این دو رویکرد باید کابینه اصلاح شود تا بتواند قولهایی که خود رییسجمهور برای حل مشکلات کشور به خصوص در بخش اقتصادی داده عملی شود چراکه اولویت اول کشور مساله اقتصاد است. فولادگر گفت: بحث وزارت کشور و وزارت خارجه سیاست داخلی و خارجی است و من فکر میکنم اولویت تغییر تحول باید در بخش اقتصادی باشد. دیپلماسی ما باید در بخش اقتصادی فعالتر باشد تا سفارتخانههای ما هم در این بخش فعال شوند و بتوانند سرمایهگذار جذب کنند و تبادل بیشتری بین بازرگانان با خارجیها در جهت سیاستهای کلی کشور و توسعه روابط اقتصادی ایجاد کنند بنابراین وزارت خارجه باید بیشتر براین قضیه کار کند. وی تاکید کرد: درعینحال معتقد به تعامل با دنیا هستم، رژیم صهیونیستی و آمریکا تا وقتی که سیاستشان به همین روال است در قسمت دیپلماسی هم باید اقتدار و عزت رعایت شود. اگر قرار است خود آقای ظریف وزارتخانه را در دست بگیرد به نظر میرسد در این دو بخش باید وزارت خارجه تقویت شود.
علی نجفیخوشرودی، دیپلمات و نماینده بابل در مجلس دهم نیز در گفتوگو با «جهانصنعت» عملکرد وزارت خارجه را بررسی کرد و گفت: ظریف در بحث سیاست خارجه عملکرد بسیار موفقی داشت و در واقع گامهای بلندی برای توسعه روابط خارجی ایران برداشت. البته ممکن است در فضای عمومی اینطور گفته شود که پیشرفت و دستاوردهای سیاست خارجی فقط در موضوع برجام بوده اما من معتقدم اینطور نیست چراکه سیاست خارجی ابعاد و مسایل مختلفی دارد و وزارت خارجه به خوبی توانست تمام مسایل را پوشش دهد، چه مسایل منطقهای و چه مسایل بینالمللی. عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی تصریح کرد: برای اولین بار یک کشور ذیل فصل ۷ منشور سازمان ملل که تحریمهایی علیهاش وضع شده از طریق مسالمتآمیز و با مذاکره و از طریق همان سازوکارهای شورای امنیت سازمان ملل متحد توانست تمام قطعنامههای تحریمی ایران را لغو کند و این دستاورد بسیار بزرگی است که ما در دنیای معاصر داریم. خیلی از کشورها ذیل فصل ۷ منشور ملل متحد رفتند و قطعنامه تحریم گرفتند و آخرش با فروپاشی دولتها یا تجزیه یا جنگ و درگیری به این مسایل خاتمه دادند. اما در مورد ایران با مجموعه هدایت مقام معظم رهبری و حمایت شخص رییسجمهور و تیم قوی مذاکرهکننده به ریاست دکتر ظریف توانستیم از همان سازوکارهایی که این تحریمها علیه ما وضع شد این تحریمها را برداریم و از این جهت ارزیابی من مثبت و توام با موفقیت است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد