3 - 11 - 2021
آغاز عصر حکمرانی گاز
«جهان صنعت»- بازار گاز در ماههای اخیر تحولات و البته بحرانهای زیادی را پشت سر گذاشته است. افزایش بیش از ۱۰۰ درصدی قیمت این سوخت پاک سبب شد بسیاری از کارشناسان انگشت حیرت بر دهان بگیرند و موسسههای معتبر بینالمللی دست به پیشبینیهای جدید بزنند.
ماه گذشته آژانس بینالمللی انرژی (IEA) در گزارشی اعلام کرد کمبود انرژی جهانی، تقاضا برای نفت را ۵۰۰ هزار بشکه در روز افزایش میدهد و باعث شعله ور شدن تورم و کندی روند احیای اقتصاد جهان از پاندمی کووید ۱۹ میشود.
در گزارش آژانس بینالمللی انرژی در گزارش تصریح شد قیمتهای بالای زغالسنگ و گاز و همچنین خاموشیها باعث شد بخش نیرو و صنایع انرژیبر به استفاده از نفت روی بیاورند تا چراغها را روشن نگه داشته و فعالیتشان روان بماند. قیمتهای بالاتر انرژی همچنین به فشارهای تورمی به همراه قطعیهای برق افزوده و ممکن است منجر به فعالیت صنعتی پایینتر و کندی روند احیای اقتصادی شود؛ در نتیجه پیشبینی میشود تقاضای جهانی برای نفت سال آینده به سطح پیش از پاندمی بهبود پیدا کند.
آژانس بینالمللی انرژی پیشبینی خود از تقاضا برای نفت در سال میلادی جاری را نسبت به گزارش قبلی ۱۷۰ هزار بشکه در روز و برای سال ۲۰۲۲ به میزان ۲۱۰ هزار بشکه در روز بالا برد.
تحولات اخیر گاز، تمام بازارهای جهانی را تحت تاثیر قرار داده است. برخی تحلیلگران از وقوع بحران انرژی طی سال آینده میلادی خبر میدهند.
در همین رابطه امین شکری کارشناس انرژی در خصوص تنش در بازار گاز گفت: بانک آمریکایی گلدمن ساکس اخیرا پیشبینی کرده که افزایش قیمت گاز طبیعی سبب افزایش دو میلیون بشکهای تقاضا برای نفتخام میشود. از سویی وزیر نفت نیجریه این رقم را یک میلیون بشکه در روز اعلام کرده و امین ناصر مدیرعامل شرکت سعودی آرامکو عربستان از افزایش روزانه ۵۰۰ هزار بشکهای تقاضا برای نفت در پی بالا رفتن قیمت گاز گفته است. اختلاف این اعداد اما نشان میدهد که باید با تردید به آن نگاه کرد. افزایش قیمت گاز با توجه به اینکه مصرف اصلی آن در بخش نیروگاهی است به نظر میرسد بیشتر بر مصرف زغالسنگ تاثیر بگذارد.
مصرف زغالسنگ در نیمه نخست امسال در اتحادیه اروپا که پیشگام بحثهای محیطزیستی است به حدود ۱۹۷ میلیون تن رسیده، در حالی که این رقم پارسال حدود ۱۶۰ میلیون تن بوده است.
وی افزود: این موضوع سبب شده است قیمت کربن رکوردی تازه را ثبت کند، زیرا نیروگاهها به همان نسبت که زغالسنگ بیشتری مصرف میکنند مجبورند مجوز کربن از بازار خریداری کنند.
این کارشناس انرژی تصریح کرد: پیشبینی قیمت یک کامودیتی (کالا) مانند گاز که تابع شرایط آب و هوایی است، از اساس غیرممکن هست، پیشبینیهایی هم که موسسههای مالی و بانکها میکنند یا در عمل اشتباه از آب درمیآید، بنابراین میتوانیم بگوییم که این بیتعادلی بین عرضه و تقاضا در کوتاهمدت و میانمدت ادامه دارد. تعداد دکلهای حفاری فعال در دنیا هنوز به حالت پیش از کرونا برنگشته و فاصله زمانی حفر چاه تا تکمیل آن هم حدود شش ماه است. اگر فرض کنیم همین الان هم چاههای جدید حفر بشوند چند ماه طول میکشد تا عملیاتی شوند. با این حال در بلندمدت به دلیل ماهیت بازار گاز دوباره شرایط به حالت عادی برمیگردد. میتوانم بگویم هنوز روند افزایشی قیمت گاز به پایان نرسیده است.
در آستانه عصر گازیم
فریدون برکشلی کارشناس ارشد انرژی نیز معتقد است: محدودیت عرضه نفت از سوی تولیدکنندگان اوپکپلاس (ائتلاف کشورهای عضو اوپک و غیراوپک) به عنوان عاملی در افزایش قیمت گاز مطرح است، اما باید به این موضوع هم توجه داشت که بحران کنونی انرژی، در دوران صلح، به این شکل تجربه نشده است. اکنون افزون بر گاز، هفت ماده معدنی در جهان مانند نفت، مس، لیتیوم و… با کمبود روبهرو هستند و تنها مادهای که کمبود در آن وجود ندارد اورانیوم است. متاسفانه بیم بازگشت حداکثری به انرژی هستهای وجود دارد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر مازاد ظرفیتی در بازار نفت وجود ندارد و درباره اوپکپلاس، مازاد ظرفیت تنها روی کاغذ است، عنوان کرد: پایبندی کنونی اوپکپلاس به توافق کاهش تولید ۱۱۷ درصد گزارش شده است و این بدان معناست که اعضای این ائتلاف رمقی برای تولید بیشتر نفتخام ندارند و تنها ایران و ونزوئلا دارای ظرفیت مازاد واقعی هستند. با ادامه این روند، معتقدم در سه ماهه زمستان ۲۰۲۲ بدون بازگشت ایران و ونزوئلا به بازار، قیمت به شدت افزایش خواهد یافت. با این روند باید بگوییم اکنون فرصت طلایی برای گاز است و در واقع در آستانه عصر گازیم.
او با اشاره به نشست اقلیمی که در گلاسکو در حال برگزاری است، گفت: بیشک نتایج این نشست پیامدهای وسیعی برای صنعت نفت و گاز به همراه خواهد داشت. حال باید منتظر ماند.
برکشلی تاکید کرد: بیشک روسیه بازیگر اصلی بازار گاز است، اما معتقدم با ایفای نقش از سوی مسکو و یا بدون آن، کریدور قیمت جهانی گاز تغییر کرده است. این احساس را ما در دهه ۱۹۹۰ در قیمت نفت هم درک کردیم، خداحافظی دائمی با قیمتهای تکرقمی و زیر ۲۰ دلار. انگیزه ایران برای تاسیس مجمع جهانی تولیدکنندگان گاز نیز همین موضوع بود. اوپک (سازمان کشورهای صادرکننده نفت) هم در دهه نخست عمر خود در بازار نفت، نقشی روی قیمت نداشت. حالا هم زمان برای گاز رسیده است. البته باید به این موضوع هم توجه داشت شیوع کرونا در اوایل سال ۲۰۱۹ به شدت سرمایهگذاری در صنعت نفت، گاز و بسیاری از صنایع را تحت تاثیر قرار داده است. متاسفانه در بسیاری از بخشها، عرضه از تقاضا عقب افتاده و بازار گاز هم تحت تاثیر آن قرار گرفته است، اینگونه باید گفت که علاج کرونا از خود کرونا خطرناکتر است.
به گفته وی در بحران اخیر هم روسیه با محدود کردن عرضه با هدف زیر فشار گذاشتن آمریکا برای رفع تحریم خط لوله انتقال گاز نورداستریم۲ در واقع روی قیمت گاز تاثیرگذار بوده است. شاید بتوان اینگونه گفت که روسیه اکنون با دیپلماسی گازی، اروپا را تحت کنترل قرار داده است. این را هم باید اضافه کرد که ۴۰ درصد از درآمدهای ارزی روسیه از محل فروش نفت و گاز تامین میشود.
افزایش شکاف عرضه و تقاضا
مرتضی بهروزیفر کارشناس انرژی نیز میگوید: قیمت گاز در بازارهای مختلف متفاوت تعیین میشود؛ در آمریکا تابع عرضه و تقاضا و در اروپا و آسیا تابع قیمت نفتخام و فرآوردههای نفتی است، اما با وجود این قیمت گاز در بازار تکمحموله میتواند عاملی برای افزایش قیمت نفت هم باشد و همانطور که به تازگی مشاهده کردید قیمت نفتخام در بازارهای جهانی تحت تاثیر تغییر قیمت گاز در بازار تکمحموله قرار گرفته است، اما در پاسخ به پرسش شما باید بگویم که قراردادهای بلندمدت برای عرضهکننده و تقاضاکننده یک امنیت است.
وی ادامه داد: به عنوان نمونه برای آلمان که میخواهد با خط لوله نورد استریم ۱ و ۲ گاز وارد کنند امنیت عرضه و برای روسیه هم به عنوان تامینکننده گاز این خطوط، امنیت تقاضا مهم است تا بتواند بخشی از گازی را که برای تولید آن سرمایهگذاری کرده بفروشد و مطمئن باشد گاز تولیدی روی دستش نمیماند، هرچند اگر مقادیری وجود داشته باشد که بتواند در بازار تکمحموله بفروشد در چنین شرایطی میتواند به نفعش باشد، اما مزایای قرارداد بلندمدت برای طرفها غیرقابلچشمپوشی است و اینکه ما تصور کنیم افزایش قیمتها سبب میشود قیمتها از حالت بلندمدت خارج شود یا خللی در امضای قراردادهای بلندمدت گاز ایجاد شود، تقریبا دور از ذهن است.
بهروزیفر تصریح کرد: تقاضا در بازار اروپا روند فزاینده ندارد و در بعضی از سناریوها روند کاهشی هم دیده
شده است.
از سویی قیمت سرسامآور گاز در بازارهای گاز جهان ناشی از کاهش تولید و کاهش سرمایهگذاری است. متاسفانه با شیوع ویروس کرونا بسیاری از فعالیتهای تولیدی تحت تاثیر قرار گرفته است که صنعت گاز هم از این قاعده مستثنا نبوده است.
او در پاسخ به این سوال که آیا روسیه به عنوان متهم اصلی افزایش قیمت گاز است،گفت: قبول ندارم، شاید روسیه اقدامهایی انجام داده و عرضه را محدودتر کرده باشد، اما طبق قرارداد گاز را تحویل مشتری داده است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد