آغاز جنگ ارزی قرن؛ یوان در حال تصاحب تاج دلار است!
جهان صنعت ، داده‌های اداره دولتی ارز خارجی چین نشان می‌دهد که دارایی‌های با درآمد ثابت نگهداری شده توسط بانک‌های خارج از کشور در طول دهه گذشته، بیش از دو برابر شده و به ۱.۵ تریلیون دلار رسیده و دارایی‌های یوانی اکنون ۴۸۴ میلیارد دلار آمریکا است که رشد چهار برابری در پنج سال گذشته داشته است. این دارایی‌ها، شامل ۳۶۰ میلیارد دلار وام و سپرده می‌شود که در مقایسه با ۱۱۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ افزایش یافته است.
این افزایش در حالی رخ می‌دهد که حزب کمونیست شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، از جایگاه پکن به عنوان بزرگترین طلبکار جهان برای افزایش استفاده از یوان در سطح جهان استفاده می‌کند. این شامل باز کردن کانال‌های بیشتر برای سرمایه‌گذاران خارجی برای خرید اوراق قرضه یوانی توسط چین می‌شود.
رشد چند برابری وام‌های یوانی
داده‌های بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که وام‌های یوانی به وام گیرندگان در کشورهای در حال توسعه، در چهار سال گذشته، به میزان ۳۷۳ میلیارد دلار افزایش یافته است. بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی اعلام کرد: «سال ۲۰۲۲ نقطه عطفی برای تغییر از اعتبار دلار و یورو به سمت اعتبار یوان» برای چنین وام گیرندگانی بود.
همه اینها بخشی از چشم‌انداز بلندمدت شی جین‌پینگ برای تقویت نقش یوان در تجارت و امور مالی است. این اقدام هم برای افزایش حضور جهانی چین و هم مقابله با سیاست‌های آمریکا است که چین آن را به عنوان سلاحی برای استفاده از جایگاه دلار به عنوان ارز ذخیره می‌بیند.
تجارت مالی نقش بزرگی در این افزایش ایفا می‌کند. داده‌های سوئیفت در سپتامبر، نشان داد که سهم یوان در پرداخت‌های جهانی، به ۳.۱۷ درصد رسیده است که نسبت به ۲.۹۳ درصد در ماه اوت، افزایش داشت.
اگرچه سهم یوان هنوز نسبت به دلار و یورو کم است، اما پیشرفت مداوم در بین‌المللی شدن ارز چین را نشان می‌دهد. ارز چین در بحبوحه گذار اقتصادی جهانی، در واقع شاهد افزایش پذیرش در معاملات فرامرزی است.
در حالی که یوان نقش برجسته‌تری می‌یابد، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، تمام تلاش خود را می‌کند تا با تعرفه‌ها، حملات به فدرال رزرو و افزایش بدهی ملی به ۳۸ تریلیون دلار آمریکا، دلار را تضعیف کند. با وجود اظهارات ترامپ در مورد دیدار شگفت‌انگیز با شی جین‌پینگ، تردیدهایی در مورد تمایل او برای جلوگیری از ضربه زدن به اقتصاد جهانی با موج‌های جدید تعرفه‌ها وجود دارد.
این امر باعث شده است که مقامات پکن بی‌سروصدا و با دقت از فرصت استفاده کنند و ارز چین را که برخی از سرمایه‌گذاران آن را آماده پر کردن این خلا می‌دانند، به کار گیرند.
فعالیت پشت صحنه چین برای رشد سهم یوان
مطمئنا، دلار هنوز هم در صدر قرار دارد. این ارز بیش از ۵۸ درصد از ذخایر بانک‌های مرکزی را در مقایسه با ۲۰ درصد سهم یورو و تقریبا ۲ درصد سهم یوان تشکیل می‌دهد. با این حال، در پشت صحنه، تیم شی در حال ساخت زیرساخت گسترده و چندلایه یوان است.
در هسته اکوسیستمی که پکن در حال ایجاد آن است، سیستم پرداخت بین بانکی فرامرزی (CIPS) قرار دارد که خدمات تسویه و پایاپای را برای پرداخت‌ها و تجارت بر اساس یوان ارائه می‌دهد. فقط در سال گذشته، این سیستم شاهد افزایش ۴۳ درصدی تراکنش‌ها نسبت به سال قبل بود که به ۲۴.۵ تریلیون دلار بالغ شد. برای سومین سال متوالی است که حجم تراکنش‌ها بیش از ۳۰ درصد افزایش یافته است.
بانک مرکزی چین، قوانین جدیدی را برای گسترش مشارکت در سیستم CIPS در سطح جهان تدوین کرده است. چین همچنین به طور پیوسته در تلاش است تا شبکه سواپ ارزی خود را توسعه دهد. در طول ۱۷ سال گذشته – از زمان بحران لیمن در سال ۲۰۰۸ – پکن حداقل ۳۲ قرارداد سواپ با محوریت یوان به ارزش حدود ۶۳۲ میلیارد دلار راه‌اندازی کرده است. نیوزیلند اخیرا برای یک قرارداد جدید سواپ پنج ساله یوان، توافق کرده است.
بین‌المللی شدن یوان از سوی موسسات فراساحلی مجاز به تسویه معاملات ارزی چین به صورت محلی، در حال افزایش است. از ۳۵ بانک تسویه‌کننده یوان که در ۳۳ حوزه قضایی فعالیت می‌کنند و بزرگترین اقتصاد آسیا را به شرکای تجاری خود متصل می‌کنند، بانک چین (هنگ‌کنگ) با مسئولیت محدود، بزرگترین بانک است.
یوان از عملکرد مطلوب دور ماند
با این حال، یوان همچنان به عنوان یک غول ۱۸ تریلیون دلاری، کمتر از وزن خود عمل می‌کند. با توجه به مقیاس تولید چین و جاه‌طلبی‌های حتی بزرگتری که شی جین‌پینگ مطرح می‌کند، واضح است که تلاش پکن برای بین‌المللی کردن یوان نیاز به یک جهش بزرگ رو به جلو دارد.
میائو یانلیانگ، تحلیلگر شرکت سرمایه‌گذاری بین‌المللی چین، گفت: «استفاده بین‌المللی از یوان هنوز با اندازه چین در اقتصاد و تجارت جهانی مطابقت ندارد.»
یکی از مشکلات چین این است که بسیاری از سرمایه‌گذاران جهانی هنوز تمایلی به کنار گذاشتن دلار به عنوان رکن اصلی سیستم جهانی ندارند. به نظر نمی‌رسد بانک‌های مرکزی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و کشورهای تولیدکننده نفت یا صادرکننده کالا، آماده یا مایل به چرخش به سمت یک ارز جایگزین باشند.
در این بین، یوان با چالش متفاوتی روبرو است. پیشرفت چین در اجرای اصلاحات مالی و رفع شکاف‌های موجود در بنیان‌های آن کندتر از حد انتظار بوده است. بارزترین نقطه ضعف، عدم موفقیت پکن در تبدیل کامل یوان به دلار است.
در سال ۲۰۱۶، بانک مرکزی چین به هدف خود برای گنجاندن یوان در چارچوب «حقوق برداشت ویژه» صندوق بین‌المللی پول دست یافت و آن را به پنجمین ارزی تبدیل کرد که به این موقعیت دست یافت. در آن زمان، مقامات بانک مرکزی چین تشخیص دادند که فشار خارجی از سوی صندوق بین‌المللی پول، حزب کمونیست را به تسریع اصلاحات مالی ترغیب می‌کند.
پکن در افزایش تولید ناخالص داخلی خود از طریق محرک‌ها کاملا ماهر بوده است، اما متاسفانه، در مورد تنظیم مجدد موتورهای رشد و تسریع رونق استارتاپ‌ها، افزایش بهره‌وری و توانمندسازی زنان، چندان ماهر نبوده است. از آن زمان، سیستم مالی چین شفافیت کمتری پیدا کرده و رسانه‌ها برای گزارش تخلفات رسمی و شرکتی، آزادی کمتری دارند.
بر اساس گزارش آسیا تایمز، لیزی لی، اقتصاددان انجمن آسیا، می‌گوید: «دلار آمریکا از حمایت‌های حاکمیت قانون، استقلال نهادی و شفافیت بهره‌مند است، در حالی که مدل حاکمیت مالی چین بر کنترل دولتی و مداخله دولت در بازار متمرکز است. علاوه بر این، سرمایه‌گذاران خارجی در چین از منابع قانونی محدودی برخوردارند و با شرایط نظارتی مبهمی روبرو هستند. او خاطرنشان می‌کند: «بدون تغییرات اساسی در سیستم‌های قانونی، نهادی و مالی خود، بعید است چین اعتماد بنیادی مورد نیاز امور مالی جهانی را ارائه دهد.»
با این حال، هفته گذشته، بانک مرکزی چین اعلام کرد که چین با تعمیق گشایش دو طرفه بازارهای مالی به شیوه‌ای منظم، گسترش استفاده از این ارز در تجارت و تسریع توسعه بازار خارجی یوان، بین‌المللی‌سازی یوان را ترویج خواهد کرد. این اعلامیه که در پلنوم کمیته مرکزی حزب کمونیست چین منتشر شد، نشان دهنده افزایش اختیارات از بالا برای حمایت از یوان بود.
دینگ شوانگ، اقتصاددان بانک استاندارد چارترد، به بلومبرگ گفت: «ما پیش‌بینی می‌کردیم که این لحن در مورد بین‌المللی‌سازی یوان به کار گرفته شود. در بحبوحه جستجوی جهانی برای دارایی‌های امن جایگزین، مقامات بانک مرکزی چین امسال در مورد برنامه خود برای ترویج یوان به عنوان یکی از ارزهای پیشرو جهانی برای کاهش وابستگی به دلار، صریح‌تر شده‌اند».
یو یونگ‌دینگ، عضو سابق کمیته سیاست پولی بانک مرکزی چین، می‌گوید: «ما در سال‌های اخیر در تسویه حساب‌های یوان به پیشرفت‌هایی دست یافته‌ایم. اما برای تبدیل یوان به یک ارز ذخیره بین‌المللی، این پیشرفت بسیار کند بوده است.»
